فرصت طلایی بایدن
یک تحلیلگر رونامه‌نگار، میگوید: «طی مذاکرات خواهیم فهمید، چه تفاوت‌هایی بین دولت جدید و دولت قبلی ایران وجود دارد و مواضع کنونی ایران نرم‌تر شده است یا سخت‌تر. همچنین خواهیم فهمید که آیا آمریکایی‌‌‌ها واقعا متوجه شده‌‌‌اند یک فرصت را از دست داده‌اند و باید تا اندازه‌‌‌ای موضع خود را تغییر دهند یا نه.» طرفداران توافق هسته‌‌‌ای سال ۲۰۱۵، از دولت آمریکا به خاطر حرکت کند برای احیای توافق هسته‌‌‌ای در ماه‌‌‌های نخست ریاست‌جمهوری بایدن انتقاد کردهاند. در آن دوره، دولتی میانه‌‌‌رو در ایران قدرت را در دست داشت و فرصت برای حصول توافق مهیا بود. شش دور گفت‌وگو در وین بین ماه‌‌‌های آوریل تا ژوئن، به یافتن راهی برای بازگشت دو طرف به توافق هسته‌‌‌ای منجر نشد. این تحلیلگر میگوید: «پنجره طلایی برای مدت کوتاه باز بود و تیم بایدن فرصت را از دست داد.» با توجه به اینکه اکنون در ایران محافظه‌کارها قدرت را در دست دارند و ایران به دانش بالای هسته‌‌‌ای دست یافته و ظاهرا بایدن مایل نیست به طور یکجانبه، تحریم‌‌‌ها را لغو کند یا کاهش دهد، نمی‌توان درباره حصول توافق در مذاکرات کنونی خوش‌بین بود. برخی کارشناسان می‌گویند، این واقعیت که تهران پذیرفته به مذاکرات بازگردد، سیگنالی مثبت محسوب می‌شود. گروه‌‌‌های چپ حزب دموکرات از بایدن خواسته بودند، قبل از آغاز مذاکرات، برخی اقدامات مثبت را که نشان‌دهنده حسن نیت آمریکا باشد، در قبال ایران انجام دهد؛ آزادسازی برخی دارایی‌های ایران با اهداف انسان‌‌‌دوستانه جزو این توصیه‌‌‌ها بود. در سال ۲۰۱۸ در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، آمریکا از توافق هسته‌‌‌ای خارج شد. بایدن وعده داده بود به این توافق بازخواهد گشت. او همواره تاکید کرده که دیپلماسی، بهترین گزینه برای مهار برنامه هسته‌‌‌ای ایران است. پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌‌‌ای، ایران به‌تدریج بر فعالیت‌‌‌های هسته‌‌‌ای خود افزود. برای مثال، در حالی که طبق توافق، سقف غنی‌‌‌سازی ایران ۶۷/ ۳درصد است، اکنون ایران اورانیوم با خلوص ۶۰درصد را در اختیار دارد. همچنین ایران در حال استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته است و همواره تاکید کرده که فعالیت‌‌‌های هسته‌‌‌ای‌اش صلح‌‌‌آمیز است، اما مقامات آمریکایی هشدار داده‌اند که پیشرفت‌‌‌های اخیر برنامه هسته‌‌‌ای ایران سبب شده است تا فاصله زمانی این کشور تا دستیابی به اورانیوم با غنای مناسب برای ساخت سلاح هسته‌‌‌ای به‌شدت کاهش یابد. ایران تاکید کرده که رعایت نکردن محتوای توافق هسته‌‌‌ای، واکنشی است به تحریم‌هایی که آمریکا علیه تهران اعمال کرده و ایران برخلاف آمریکا همچنان عضو توافق هسته‌‌‌ای است. ایران گفته است که آمریکا به عنوان طرفی که از توافق خارج شده، باید تمامی تحریم‌‌‌ها را لغو کند.
علی باقری کنی، معاون وزیر خارجه ایران گفته است: «تا وقتی طرف ناقض توافق در عمل، پایبندی خود را به این توافق نشان ندهد، دلیلی وجود ندارد که ایران از حقوق خود که در این توافق به آنها اشاره شده صرف‌نظر کند.» یکی از کارشناسان شورای آتلانتیک نیز گفته است: «بایدن فرصت طلایی را از دست داد؛ زیرا مذاکرات را زودتر شروع نکرد، اما رسیدن به توافق قابل اجرا هنوز هم ممکن است.» او پیشنهاد داده، توافقی موقت حاصل شود که طبق آن برخی تحریم‌های آمریکا لغو شود و در مقابل، پیشرفت برنامه هسته‌‌‌ای ایران متوقف شود تا زمان برای مذاکرات فراگیرتر فراهم آید. اما یکی از چالش‌ها، معضل دانش هسته‌‌‌ای ایران است. عضدی میگوید: «شما نمی‌توانید دانش و تجربه‌ای را که ایرانی‌ها کسب کردهاند، از میان ببرید. مطمئن نیستم آمریکایی‌‌‌ها با این موضوع به‌راحتی کنار بیایند.»
مذاکرات هسته‌‌‌ای در وین در حالی شروع می‌شود که در واشنگتن، تنش‌‌‌های سیاسی ادامه دارد. دولت آمریکا از کنگره خواسته برنامه ۱۷۵۰میلیارد دلاری را قبل از انتخابات میان‌دوره‌‌‌ای کنگره در سال آینده، تصویب کند. از سوی دیگر، نرخ تورم در آمریکا به‌شدت بالا رفته و شیوع کرونا ادامه دارد. یکی از تحلیلگران میگوید، مشکلات داخلی سبب می‌شود دولت آمریکا نتواند به طور کامل، بر مسائل خارجی تمرکز کند. همچنین هرگونه امتیازدهی به ایران به بروز انتقادهای تند علیه دولت منجر خواهد شد.
