عملکرد دو سقف بودجه
ذیل متن قانون بودجه سال 1400 مصوب مجلس، مابهالتفاوت سقف‌های اول و دوم بودجه سال 1400 که حدود 340هزار میلیارد تومان بوده، در 6ماهه دوم سال و صرفا پس از اطمینان از واریزی خزانه امکان‌‌‌پذیر است. بررسی منابع در نظر گرفته‌شده ذیل مابهالتفاوت سقف‌های اول و دوم بودجه نشان می‌دهد که نحوه وصول و نشان‌‌‌دار شدن این منابع، با یکدیگر متفاوت است.
در حالی که سقف بودجه دوم معادل ۳۴۰هزار میلیارد تومان مابهالتفاوت منابع است، با این حال، برخی از ردیفهای منابع در نظر گرفته‌شده برای سقف دوم هزینه‌‌‌های مشخص و از قبل تعیین شده دارند.
پرداخت‌های مربوط به همسان‌‌‌سازی حقوق بازنشستگان و همچنین پاداش پایان خدمت کارکنان دولت از پیش تعیین شده است که قابلیت انتقال به آینده برای بدهی را ندارد، به همین دلیل، بر اساس ارقام لایحه بودجه، در صورت اجرایی شدن این اقلام، ۹۰هزار میلیارد تومان هزینه برای دولت خواهد داشت؛ هر چند امکان وصول نقدی آنها کم است. در بین اقلام یادشده، تنها مازاد منابع حاصل از صادرات نفت‌خام و میعانات، احتمال وصول نقدی زیادی دارند که از ۶۰هزار میلیارد تومان در نظر گرفته‌شده، حدود ۴۰هزار میلیارد تومان آن هزینه مشخص‌شده دارند، به همین دلیل، امکان انتقال آن به سایر بخش‌‌‌های هزینه‌‌‌ای وجود ندارد؛ هرچند تحقق آن نیز به شرایط سیاست خارجی و نحوه اعمال و اجرای تحریم‌ها بستگی دارد.
از طرف دیگر، بررسی ترکیب هزینه‌‌‌های تفاوت بین سقف‌های اول و دوم بودجه نیز نشان می‌دهد که بخشی از افزایش سقف، ناظر بر شفاف‌‌‌سازی هزینه‌‌‌کرد دولت برای مشخص شدن عملیات مالی دولت است که در سال‌های گذشته، در سقف منابع و مصارف بودجه دیده نشده است.
جدول «2» مجموع تغییرات رخ‌داده در ردیفهای مختلف بودجه ذیل لایحه و قانون سال 1400 را نشان می‌دهد: بنابراین، با توجه به اینکه برخی از این اقلام در بودجه سال 1401 دیده نشده است، برای مقایسه بهتر لازم است، این اقلام نیز خارج شوند.
عملکرد 6ماهه بودجه سال 1400 نشان می‌دهد که بودجه، بر اساس سقف اول مدیریت شده است و اگرچه در ماه‌های پایانی سال، رشد بالاتری دارد، اما با توجه به این منابع و همچنین مصارف در نظر گرفته‌شده برای مابهالتفاوت سقف‌های اول و دوم بودجه، احتمالا عملکرد بودجه بیشتر بر اساس سقف اول بودجه تعیین شود.
با در نظر گرفتن این ملاحظات، رشد لایحه بودجه نسبت به سقف اول بودجه سال 1400، حدود 46درصد و رشد نسبت به پیش‌بینی عملکرد بودجه سال 1400 حدود 880هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که حدود 56درصد خواهد بود. به همین دلیل، به نظر می‌رسد، در صورت تداوم روند موجود در عملیات بودجه سال 1400 و همچینن نزدیک بودن هزینه‌‌‌کرد در بودجه سال آتی به ارقام لایحه، میزان رشد بودجه مقادیری به مراتب بالاتر از رشد 7درصدی خواهد داشت و بودجه سال آتی انقباضی نخواهد بود.
