رونق ادامه می‌یابد؟

سال پیش به‌رغم رشد تقاضا برای مواد خام، سرمایه‌گذاری‌ها برای بالا بردن ظرفیت تولید این مواد کافی نبود و بدون سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه در این حوزه، تنها راه متوازن کردن مجدد عرضه و تقاضا در سال‌جاری کاستن از تقاضاست. واقعیت این است که از پیش ضعف اقتصادی شروع شده است: بانک‌‌های مرکزی آمریکا، اروپا و انگلستان از پیش بالا بردن نرخ‌های بهره را شروع کرده‌اند تا از فشارهای تورمی بکاهند. طبق برخی معیارها اقتصاد انگلستان هم‌اکنون در رکود به سر می‌‌‌برد و اقتصاد اروپا در آستانه رکود و مواجه‌شدن با مشکلات بزرگ است. در ایالات‌متحده ضعف وجود دارد؛ اما تحلیلگران معتقدند می‌توان از رکود جلوگیری کرد. در سال‌جاری میلادی بانک‌مرکزی آمریکا نرخ‌های بهره را تنها اندکی بالا خواهد برد و این خبر مثبتی برای بازارهاست.

با آنکه فاکتورهای اقتصاد کلان از رشد قیمت مواد خام جلوگیری می‌کنند، فاکتورهای دیگر از جمله میزان پایین ذخیره این مواد و میزان اندک مازاد ظرفیت تولید سبب بالا باقی‌ماندن قیمت‌ها نسبت به رکودهای قبلی خواهند شد. شاخص بلومبرگ از قیمت مواد خام اکنون نسبت به اوج آن در ماه ژوئن ۲۰‌درصد پایین‌تر؛ اما نسبت به اوج آن در بحران مالی سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۱ بالاتر است. قیمت نفت در ماه‌های اخیر به‌شدت کاهش یافته و به محدوده ۸۰دلار در هر بشکه رسیده است. اما دسامبر سال ۲۰۰۸ قیمت نفت به ۳۵دلار کاهش یافته بود. همین وضعیت برای بازار دیگر موادخام از جمله مس و زغال‌سنگ هم مشاهده می‌شود.

در واقع رونق بازار مواد خام برای مدتی متوقف شده و به پایان نرسیده است. تحولات اخیر در بازار مواد خام و بالا باقی‌ماندن قیمت‌ها نشان می‌دهد که شرکت‌ها باید در حوزه بالا بردن ظرفیت تولید سرمایه‌گذاری کنند. البته بعید است به‌زودی شرکت‌ها در این مسیر قرار گیرند؛ زیرا سرمایه‌گذاران و سهامداران خواهان دریافت سود نقدی هستند، نه شروع پروژه‌‌‌های جدید. اگر قیمت‌ها برای مدتی طولانی‌تر بالا باقی بمانند، آنگاه شرکت‌ها در مسیر بالا بردن ظرفیت تولید موادخام سرمایه‌گذاری خواهند کرد. پیش‌بینی شده است که از اواخر سه‌ماه دوم سال‌جاری وضعیت شاخص‌‌‌های اقتصادی بهتر می‌شود؛ این یعنی تقاضا برای مواد خام بالا خواهد رفت. رونق بازار مواد خام تنها زمانی پایان می‌‌‌یابد که سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید تولید به‌شدت افزایش یابد و به نظر می‌رسد این اتفاق در سال‌جاری میلادی رخ نخواهد داد.