چرخش سرمایه به سمت اوراق مشتقه

رحمان آراسته /مدیر بازارهای مشتقه و صندوق‌های کالایی شرکت بورس‏‏‌کالا با شروع سال ۱۴۰۲ قراردادهای مشتقه در بازارسرمایه شکل و شمایل جدیدی به خود گرفت. از یک‌طرف رونق بازار اختیار معامله سهام و راه‌اندازی قراردادهای آتی سهام و از طرف دیگر رونق بازار مشتقه بورس‌کالا، به‌خصوص بازار قراردادهای آتی باعث اقبال سرمایه‌گذاران به این بازارها شد؛ به‌طوری که رکوردهای بسیاری از ارزش و حجم معاملات مشتقه در بازار سرمایه شکسته شد. همچنین رشد معاملات این بازارها به‌طور مستقیم به رشد دارایی پایه و بازارهای موازی مرتبط است؛ به‌طوری که افزایش حجم و ارزش معاملات بازار سهام موجب اقبال فعالان به قراردادهای اختیار معامله سهام شد.

رشد ارزش و حجم معاملات صندوق‌های کالایی و گواهی سپرده کالایی در بورس‌کالای ایران باعث ورود فعالان گسترده به بازار قراردادهای آتی در بورس‌کالای ایران شد؛ به‌طوری که حجم معاملات واحدهای سرمایه‎گذاری صندوق طلا، در سه‌ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲، نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از چهاربرابر شده است. همچنین در فروردین‌ماه سال‌جاری، شمش طلای خام به‌عنوان دارایی پایه جدید، به لیست دارایی‎های قابل معامله در قراردادهای آتی اضافه شد. به‌علاوه از ابتدای راه‌اندازی این دارایی پایه تاکنون، نزدیک به ۱۶‌هزار قرارداد آتی شمش طلا به ارزش بیش از ۲‌هزار میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفته است.

صندوق طلای نهایت‌نگر و صندوق طلای آسمان‌آلتون هم از ابتدای سال ۱۴۰۲ پذیرش و راه‌اندازی شدند. با راه‌اندازی این صندوق‌ها، تعداد صندوق‌های سرمایه‎گذاری مبتنی بر طلا در شرکت بورس کالای ایران به ۱۱صندوق رسید و افزایش تعداد صندوق‎ها و استقبال گسترده فعالان بازار از این ابزار به افزایش حجم معاملات واحدهای این صندوق‎ها در سه‌ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲ منجر شد. شایان ذکر است که ارزش کل معاملات قراردادهای آتی در بورس‌کالای ایران برای همه دارایی‎های پایه، در سه‌ماه نخست سال‌جاری حدود ۶۹‌هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از دوبرابر شده است. همچنین در سال‌جاری با رشد و رونق معاملات قراردادهای آتی صندوق طلا مواجه بودیم؛ به‌طوری که حجم معاملات این دارایی پایه در سه‌ماه نخست سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته نزدیک به ۱۰۰‌درصد افزایش داشته است.