همدستی گوشت و اگزوز
براساس مجموعهای از گزارشها و تحقیقات اخیر، مذاکرات شدید بین کشورهایی که برای حفاظت از منافع مالی و سیاسی خود تلاش میکنند و در نهایت گزارش مهم آبوهوایی که اواسط ماه مارس توسط هیات بیندولتی تغییرات آبوهوایی سازمان ملل منتشر شد، «همه را دلسرد کرد». این یافتهها نشان میدهد که فعالان مدتها هشدار دادهاند دولتها مانع اقدامات معنادار جهانی برای مهار افزایش دما میشوند؛ یعنی منافع ملی مانع همکاری کشورها در مورد چگونگی برنامهریزی آنها در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانهای برای سازگاری میشود. ششمین گزارش ارزیابی هیات بیندولتی تغییرات اقلیمی که در ۲۰مارس سالجاری منتشر شد، سالها تحقیق بررسیشده درباره علل و پیامدهای بحران آبوهوایی را با هم تجمیع میکند و احتمالا آخرین بهروزرسانی توسط بدنه بینالمللی کارشناسان آبوهوا قبل از غیرممکن شدن جلوگیری از گرم شدن جهان بیش از ۵/ ۱درجه سانتیگراد است.
اگر دمای هوا از این آستانه عبور کند، زندگی در بیشتر نقاط خاورمیانه و مناطقی مانند آن غیرممکن میشود. دانشمندان میگویند زمانی که از این آستانه عبور کنیم، ممکن است کل اکوسیستمها فرو بریزد و میلیونها انسان احتمالا تا پایان قرن به دلیل تشدید امواج گرما، توفان و قحطی از بین بروند. اما در حالی که دانشمندان به طور کلی بر سر بخش خود از گزارش ترکیبی که شامل خلاصه کردن هفتسال یافتههای علمی پیچیده در ۸۵صفحه بود توافق داشتند، روند مذاکره بسیار پرنوسانتری پشت درهای بسته بین سیاستگذاران در جریان بود. فرآیند تایید خلاصه گزارش که اوایل ماه مارس در سوئیس انجام شد، مستلزم توافق متفقالقول نمایندگان تمام ۱۹۵کشور درگیر است که آن را به اقدامی بسیار دشوار و سخت تبدیل میکند.
براساس مجموعهای از گزارشهای خبری منتشرشده، در طول آن گفتوگوها، چند کشور برای کاهش یا حذف ارجاع به هزینههای زیستمحیطی مصرف سوختهای فسیلی و گوشت لابی کردند. در بسیاری از موارد، گزارشها میگویند، نمایندگان کشورهای تولیدکننده سوخت فسیلی و گوشت با موفقیت مانع تغییراتی شدند که بهصراحت میگوید سوختهای فسیلی و تولید گوشت، نقش موثری در گرمایش جهانی دارند. لیلی فور، معاون مدیر اقلیم و انرژی در مرکز حقوق بینالملل محیطزیست، یکی از سازمانهای غیرانتفاعی که اجازه نظارت بر مذاکرات محرمانه را دارد، به هیتمپنیوز گفت: «دولتها با نگرانیهای مشروع و همچنین با منافع شخصی به جلسه هیات بیندولتی تصویب تغییرات اقلیمی میآیند.» این امر بهویژه در مورد کشورهایی که شرکتهای سوخت فسیلی دولتی و نمایندگان آن شرکتها را در هیاتهای خود در نشستهای بینالمللی آب و هوا دارند صادق است.
طبق بولتن غیرانتفاعی «مذاکرات زمین» که تنها رسانهای بود که اجازه مشاهده مذاکرات را داشت، برای مثال، عربستانسعودی، چین و هند تلاشهای مکرری برای کمکردن اشاره به سوختهای فسیلی بهعنوان عامل اصلی گرمایش جهانی انجام دادند. طرفداران محیطزیست مدتهاست که میگویند موانع برای فناوریهای تطبیقپذیر، مانند انرژیهای تجدیدپذیر بیشتر از همکاریهاست. بن جمن و اندرو فریدمن، خبرنگاران آکسیوس، در تحلیل خود اشاره کردهاند، در برخی نقاط، زبان ساده در مورد مزایای انرژی تجدیدپذیر با زبان فنی بسیار گیجکنندهتری جایگزین شده است. خبرنگاران نوشتند: «بعد از مخالفتهای شدید عربستانسعودی، جملهای که میگوید «الکتریسیته ناشی از فتوولتائیک و باد اکنون ارزانتر از انرژی سوختهای فسیلی در بسیاری از مناطق است» به این شکل تبدیل شد: «نگهداری سیستمهای ضریب انتشار (آلایندهها) ممکن است در برخی مناطق و بخشها گرانتر از انتقال به سیستمهایی با ضریب انتشار کم باشد.»
مایکل توماس، یکی از خبرنگاران متخصص در این حوزه مینویسد که نمایندگان برزیل و آرژانتین هم با موفقیت توانستند بخش تاثیرات منفی تولید گوشت را حذف کنند، همچنین توصیههایی مبنی بر این را که مردم کشورهای ثروتمند مصرف گوشت خود را کاهش دهند و رژیم غذایی خود را به سمت غذاهای گیاهی تغییر دهند، حذف کردند. توماس نوشت: «برای مثال، جملهای که میگوید «رژیمهای گیاهی میتوانند انتشار (گازهای گلخانهای) را تا ۵۰درصد در مقایسه با متوسط رژیم غذایی فعلی غربی کاهش دهند» در گزارش فاششده گنجانده شد؛ اما در گزارش نهایی نه.
آجیت نیرانجان، گزارشنویس هیتمپنیوز، بسیاری از همین یافتههای گزارش را با چهار منبعی که در مذاکرات حضور داشتند، اما به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند، تایید کرد. این گزارش همچنین نشان داد ایالاتمتحده نیز تلاش کرده است ارجاع به شکافهای مالی بینالمللی را کاهش دهد تا هزینههای این موضوع را به سود خود کمتر کند. چین نیز تلاش کرد حکمی را کاهش دهد که یادآور میشد جهان ۱۲سال فرصت دارد آلودگی کربنی را به میزان دو سوم کاهش دهد. به نظر میرسد این یافتهها برخی از برجستهترین فعالان و دانشمندان آبوهوایی را به این نتیجه رسانده است که نفوذ ناروای پول بر سیاست ملی و جهانی، امیدی برای تغییرات آبوهوایی باقی نگذاشته است. سال گذشته، جیمز هانسن، دانشمند برجسته آبوهوا که در سال ۱۹۸۸ هنگام شهادت مشهور در مقابل کنگره، موضوع گرمایش جهانی را مطرح کرد، به جوانان هشدار داد که «نمیتوانند مشکل انرژی و آبوهوا را سرسری و سهلالوصول حل کنند.»
چند فعال برجسته آبوهوا، از جمله گرتا تونبرگ، در اوایل سالجاری مجددا همان هشدار را اعلام کردند. این هشدار پس از آن مطرح شد که اعلام شد مدیر ارشد سوختهای فسیلی در یکی از کشورهای پیشرو تولیدکننده نفت جهان، یعنی امارات متحده عربی، میزبان اجلاس سران اقلیم سازمان ملل در سالجاری خواهد شد. توماس در گزارش خود نوشت: در واقع، نفوذ مرموز شرکتها بر تلاشهای جهانی آبوهوا در این مرحله بهخوبی مستند شده است و آنها نقش قابلتوجهی در پیش بردن این نوع جلسهها دارند. در یک پیشنویس فاش شده، دانشمندان به مطالعاتی اشاره کردند که تاثیر لابیگری را نشان میدهد. توماس میگوید که آنها «منافع اختصاصی» را یکی از «عوامل محدودکننده تحولات بلندپروازانه» میدانند. به نظر میرسد که تحولات بلندپروازانه به سود منافع شخصی در زبان گزارشها حذف یا بهقدری پیچیده میشود که تفسیر آنها سخت باشد. در گزارش نهایی ماه مارس نیز اشارهای به نقشی که لابیگری در جلوگیری از اقدامات اقلیمی ایفا میکند، نشده است.
آمریکا در این زمینه نیز دچار تناقضاتی است. هنوز دعواهای حقوقی در مورد سوختهای فسیلی تیتر نخست رسانههاست. ترس از مشارکت به دلیل مشارکت در تغییرات آبوهوایی حالا به شرکتها رسیده است. اکنون این ترس وجود دارد که شرکتهای بیشتری درگیر این موضوع شوند؛ زیرا دولت بایدن در حال تهیه مقررات جدیدی است که میتواند دامنه شرکتهایی را که مقصر تغییرات آبوهوایی هستند، بیشتر کند. یکی از استادان حقوق موسسه «اِموری» میگوید: «ما بهطور مداوم شاهد افشای خطرات دعوی قضایی در مورد تغییرات آبوهوایی هستیم. چیزی در حال تغییر است، شرکتها حالا مجبورند توجه بیشتری داشته باشند.»