دگرگونی سرگیجهآور در ائتلافهای سنتی

چپ افراطی لینکه، جانشین کمونیستهای آلمان شرقی که دیوار برلین را تنها چند ماه پیش از یک انشقاق داخلی ساختند، قبل از رأیگیری در ۲۳فوریه یک تجدیدحیات غافلگیرکننده داشته است. از آنجا که لینکه در واکنش به تغییرات اساسی دگرگونیهایی داشته است، با فراخوان خود برای «سوسیالیسم دموکراتیک» که مولفههایش مسکن مقرونبهصرفه، برابری درآمد، حفاظت از آبوهوا و صلحطلبی بوده، حمایت جدید قوی از زنان و رایدهندگان جوان را به دست آورده است. یکی از ستارههای در حال ظهور آن، نماینده پارلمان، هایدی رایچینک ۳۶ساله بوده که اخیرا در رسانههای اجتماعی در فضای مجازی نامش بیش از پیش بر زبانها افتاده است. او فردریش مرتس، نامزد پیشتاز محافظهکار در پارلمان را به دلیل پذیرفتن پیشنهادهای مهاجرتی جناح راست افراطی، تحت فشار قرار داده است.
رایچینک که ساعدش با خالکوبی رزا لوکزامبورگ انقلابی تزئین شده است، به رهبر اتحادیه دموکرات مسیحی گفت: «شما خود را شریک جرم کرده و امروز این کشور را به سمت شرایط بدتر سوق دادهاید.» لینکه با رجوع به یک سرود قدیمی چپ در مقابل فاشیسم در ویدئویی که بیش از ۳۰میلیون بار دیده شده است، گفت: «در سنگرهایتان در برابر فاشیسم در این کشور مقاومت کنید.» با ایلان ماسک و جیدی ونس، معاون رئیسجمهور آمریکا که آشکارا از حزب راستافراطی آلترناتیو برای آلمان حمایت کردند، مبارزات انتخاباتی آلمان دستخوش تقلای سرگیجهآوری از اتحادهای سنتی شده است. از آنجا که پوپولیستهای راستگرای تندرو در بسیاری از بخشهای اروپا در حال کسب موقعیت هستند و مقامات کنونی مانند اولاف شولتز، صدراعظم سوسیالدموکرات آلمان(SPD) نتوانستند به موفقیت برسند، بسیاری از رایدهندگان چپ بهویژه گفتهاند که مطمئن نیستند باید به چه گروهی رای بدهند و برای همین دریچه به روی لینکه باز شده است که پیش از این در حال تقلا برای دیده شدن بود.
مایکل مولیخ ۲۶ساله که در یک رویداد انتخاباتی شرکت کرده بود، میگوید: «انفجار اجاره در شهرها به بسیاری از مردم آسیب رسانده است و لینکه تنها حزبی است که واقعا به آن رسیدگی میکند.» این دانشجوی علوم کامپیوتر در پاسخ به این سوال که آیا رای لینکه با توجه به شانس کم آن برای ورود به دولت هدر میرود، گفت که پیام حزب «مالیات بر ثروتمندان» بسیار مهم است. مولیخ افزود: «من روی آن حساب میکنم که وقتی آلترناتیو برای آلمان به بزرگترین حزب مخالف تبدیل شود، او ایستادگی کند.» مره ابو زراء، سوریالاصل، که در بخش اداری برای دولت کار میکند، گفت که از رای دادن به لینکه در اولین انتخابات ملی از زمانی که در سال ۲۰۲۳ شهروند آلمان شده، «هیجانزده» است. این جوان ۱۹ساله که با هجوم پناهجویان در سال ۲۰۱۵ وارد این کشور شده است، میگوید: «رفتن به سمت راست واقعا مرا میترساند، اگرچه نمیتوانم بهتر از این [با جامعه آلمان] ادغام شوم.» او میافزاید: «لینکه تنها حزبی است که واقعا نفرت و تحریک را رد میکند. به نظر میرسد که همه طرفهای دیگر میخواهند از آلترناتیو برای آلمان تقلید کنند.»
دولت منفور شولتز در نوامبر فروپاشید، اما حاضر نشد به نفع وزیر دفاعش، بوریس پیستوریوس، کنارهگیری کند و بهطور بالقوه حزب سوسیالدموکرات را برای کسب بدترین نتیجه از زمان جنگ جهانی دوم، به انتخابات زودهنگام رهسپار کرده است. در حالی که حفاظت از آبوهوا از دستور کار خارج میشود؛ زیرا اقتصادِ بزرگترین اقتصاد اروپا، در باتلاق رکود دست و پا میزند، سبزها به دورقمی پایین در نظرسنجیها بازگشتهاند.
در همین حال، صحرا واگنکنشت، برجستهترین چهره چپ قبل از رایچینک، از لینکه جدا شد و یکسال پیش با فراخوانی بومیگرایی برای کاهش مهاجرت، افزایش مزایای رفاه اجتماعی برای شهروندان آلمانی و احیای روابط با کرملین، حزب خود را تاسیس کرد. با این حال، پس از یک رقابت قدرتمند در انتخابات ژوئن اروپا و سهرایگیری در ایالت شرقی در سپتامبر، کمپین ملی حزب «بوندیس صحرا واگنکنشت» او از آن زمان در میان اختلافات داخلی شکست خورده است.
رابرت کتل و سارا کونته، زوجی که مشغول خرید مواد غذایی در هنیگزدورف، پایگاه سنتی حزب سوسیالدموکرات در شمال برلین بودند، جایی که آلترناتیو برای آلمان نفوذهای چشمگیری داشته است، گفتند که هنوز تصمیم نگرفتهاند به کدام گروه رای بدهند. کتل ۳۴ساله که بیکار است، گفت: «میدانم که به یک حزب چپ رای خواهم داد، اما حزب سوسیالدموکرات با شولتز در کاهش نابرابری و همکاری با همسایگان ما ناامیدکننده بوده است. ما به رهبری جدید نیاز داریم، این واضح است.» کونته ۳۵ساله که یک دستیار آموزشی است، گفت: «من توسط «بوندیس صحرا واگنکنشت» وسوسه شدم و در انتخابات ایالتی [در ماه سپتامبر] به آن رای دادم، اما واگنکنشت به جای اینکه طرحهای خود را پیش ببرد، فقط به احزاب دیگر حمله میکند. این حزب بیشتر به یک حزب «کیششخصیت» تبدیل شده و همیشه، همهچیز در مورد اوست.» لینکه، بوندیس صحرا واگنکنشت و دموکراتهای آزادِ طرفدار کسبوکار همگی با مانع ۵درصدی نمایندگی پارلمان روبهرو هستند. اما لینکه که در دوهفته گذشته مجبور شده بود به دنبال مکانهای تبلیغاتی بزرگتر باشد تا بتواند جمعیت را در خود جای دهد، اکنون با توجه به نظرسنجیها به احتمال زیاد پس از افزایش حمایت ۶ تا ۷درصدی، از این خط عبور خواهد کرد.
رایچینک میگوید که انشعاب از بوندیس صحرا واگنکنشت به لینکه اجازه داد تا بر مسائل اصلی هزینه زندگی مردم تمرکز کند. این حزب همچنین مواضع کلیدی سیاست خارجی از جمله مخالفت با ناتو را ملایمتر و اکنون حمله روسیه به اوکراین را محکوم کرده و در عین حال خواستار راهحلی «دیپلماتیک» برای درگیری شده است. عضویت در حزب لینکه به بالاترین سطح از زمان بحران مالی ۲۰۰۹ رسیده است و نظرسنجیها میگویند که بخشی از زمینهای ازدسترفته در شرق کمونیستی سابق که به چنگ راست افراطیها افتاده بود، هماینک در حال بازپسگیری است و سربازان آنها در این جنگ عمدتا دانشجویان هستند.
* گاردین