پرونده امروز

الزامات رشد سرمایه‌گذاری

پرهام پهلوان سال ۱۴۰۳ سالی سخت و غیر‌قابل پیش‌بینی برای اقتصاد ایران بود و با انبوهی از نااطمینانی‌‌‌ها و پارامترهای غیر‌قابل پیش‌بینی پا به سال ۱۴۰۴ گذاشته‌ایم. شاید تحریم‌‌‌ها، کمبود سرمایه خارجی، ‌‌‌ محدودیت‌های بین‌المللی، بی‌‌‌ثباتی اقتصاد کلان، هدایت سرمایه داخلی به سمت بازارهای غیر‌مولد و انگیزه‌‌‌های سوداگری، تورم و افزایش نرخ ارز، ناترازی انرژی و کسری بودجه مهم‌ترین کلیدواژه‌‌‌هایی باشند که در سال گذشته یادداشت‌‌‌هایی با موضوع اقتصاد ایران را به خود اختصاص داده باشند.

برخی اقتصاد ایران را به بیمار سرطان‌‌‌زده‌‌‌ای تشبیه می‌کنند که فرصت‌‌‌ها را از دست داده است و توده وخیمی که اگر هرچه سریع‌‌‌تر جراحی نشود و بیمار مرتب دارو دریافت نکند، تمام بدن را از بین می‌‌‌برد.  اقتصاد ایران نیز به  جراحی اقتصادی  و برای آن به سرمایه‌گذاری نیاز دارد. نسبت موجودی سرمایه به تولید در ایران، در دوره بعد از جنگ تحمیلی نشان‌‌‌ می‌دهد که در بلندمدت تولید ناخالص داخلی هم‌‌‌پای موجودی سرمایه رشد می‌کند. 

بالا بودن نسبت موجودی سرمایه به تولید ناخالص داخلی، می‌‌‌تواند نشان‌‌‌دهنده ضعف در ساختار اقتصاد، عقب‌افتادن فناوری یا استهلاک باشد. از طرفی ثبات این نسبت نشان‌‌‌دهنده وابستگی تولید به رشد سرمایه است. چنین شرایطی نشان‌‌‌دهنده لزوم سرمایه‌گذاری برای دستیابی به رشد اقتصادی است. تولید در مقیاس بزرگ و کوچک با فناوری‌‌‌های قدیمی قابل رقابت با سایر دنیا نخواهد بود. تولید در صنایع بزرگ از جمله پتروشیمی، نفت و گاز نیازمند سرمایه‌گذاری‌‌‌های بزرگ و جذب سرمایه خارجی است، در حالی که جنگ و تحریم‌‌‌ها باعث افزایش نااطمینانی شده و تمایل به سرمایه‌گذاری را در بلندمدت کاهش می‌دهد. افزایش قیمت‌ها، تورم و بالا رفتن نرخ ارز باعث می‌شود که سرمایه‌‌‌ها به سمت بازارهای امن‌‌‌تر مثل طلا، ارز و مسکن برود.

در حالی که اقتصاد ایران برای دستیابی به اهداف رشد و جراحی اقتصادی، بیش از هر زمان دیگری به سرمایه‌گذاری نیاز دارد، نااطمینانی اقتصادی، بی‌‌‌ثباتی اقتصاد کلان، تورم، تحریم‌‌‌ها، مهاجرت نخبگان و کمبود نیروی متخصص، فساد اداری و رانت اقتصادی و سیاسی مانع سرمایه‌گذاری برای رشد تولید شده است؛ شرایطی که بی‌‌‌تردید به اصلاحات اقتصادی و سیاسی عظیم نیاز دارد. اقتصاد ایران باید به سمت اعتمادسازی و تعامل پایدار با جامعه جهانی، ایجاد ثبات اقتصادی و افزایش ارتباطات بین‌المللی، هموارسازی سرمایه‌گذاری داخلی برای تولید و کنترل تورم حرکت کند تا قبل از اینکه بیش از پیش دیر شود، جلوی اتفاقات غیر‌قابل پیش‌بینی گرفته شود. نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که اقتصاد صرفا با دستور کار نمی‌‌‌کند. برای ایجاد شرایط مطلوب برای سرمایه‌گذاری، باید پارادایم‌‌‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را تغییر داد. باید درهای جهان را به روی اقتصاد گشود و اعتماد مردم را برای سرمایه‌گذاری در تولید داخلی کسب کرد.

گویی برفت حافظ از یاد شاه‌‌‌یحیی

یا رب به یادش‌ آور درویش پروریدن