پرسش امروز
ضرورت مذاکره و فرصت دیپلماسی
باشگاه اقتصاددانان «دنیای‌اقتصاد»، در گزارشی تحلیلی به واقعیت‌‌‌های مذاکره ایران و آمریکا و چالش‌‌‌ها و فرصت‌‌‌های آن پرداخته است.
نویسنده در مسیر تحلیل خود به چند پرسش کلیدی پاسخ می‌دهد. نخست، چرا ایران با وجود مواضع سرسختانه گذشته، بار دیگر به مذاکرات تمایل نشان داده است؟ شاید پاسخ در اوضاع دشوار نامطلوب اقتصادی، نارضایتی‌های اجتماعی و چشم‌‌‌انداز تیره روابط بین‌الملل برای ایران نهفته است.
دوم، ایالات‌متحده و به‌ویژه تیم ترامپ چه اهدافی را در دور جدید مذاکرات دنبال می‌کنند؟ نویسنده تاکید می‌کند که برخلاف گذشته، آمریکا تنها به دنبال محدودسازی برنامه هسته‌‌‌ای ایران نیست، بلکه احتمالا خواهان تغییرات گسترده‌‌‌تر در سیاستهای منطقه‌‌‌ای ایران شده است.
از منظر نویسنده، چند مانع جدی بر سر راه توافق پایدار وجود دارد؛ از جمله اختلافات داخلی در بدنه حاکمیت ایران، بی‌‌‌اعتمادی عمیق میان طرفین، فشارهای منطقه‌‌‌ای از سوی کشورهای عربی و اسرائیل و ضرورت کسب تایید کنگره آمریکا برای هر توافق تازه. در این چارچوب، هشدار می‌دهد که توافق‌‌‌های موقت یا صرفا هسته‌‌‌ای، بدون اصلاحات اساسی در سیاستهای داخلی و منطقه‌‌‌ای ایران، تنها بحران را به تعویق خواهند انداخت، نه اینکه آن را حل کنند.
هدف نهایی نویسنده این است که نشان دهد بازگشت به مذاکره به‌‌‌تنهایی کافی نیست. اگر مذاکرات جدید بخواهد به نتیجه‌‌‌ای پایدار برسد، باید ابعاد گسترده‌‌‌ای از مسائل -از اصلاح ساختارهای اقتصادی تا تغییر رویکردهای منطقه‌‌‌ای- را در بر گیرد. همچنین به باور نویسنده، مشارکت فعال جامعه مدنی ایران و پشتیبانی ایرانیان مهاجر در روند تغییرات، نقشی کلیدی خواهد داشت.
در نهایت، متن بر اهمیت نهادینه‌شدن توافق در چارچوب‌‌‌های رسمی، به‌ویژه تصویب آن در کنگره آمریکا، تاکید می‌کند. بدون این پشتوانه حقوقی، هر توافقی همچون گذشته، در معرض تغییرات سیاسی و تصمیمات سلیقه‌‌‌ای دولت‌‌‌های بعدی آمریکا قرار خواهد گرفت و ثبات بلندمدت حاصل نخواهد شد.
این گزارش در مجموع با نگاهی دقیق و هشدارآمیز، یادآوری می‌کند که فرصت‌‌‌های سیاسی هرچند گاه با تغییرات بزرگ جهانی پدیدار می‌‌‌شوند، اما اگر در طراحی و اجرا از ظرافت لازم برخوردار نباشند، به‌سرعت به تهدید تبدیل خواهند شد.
در این میان، ایران نیازمند رویکردی متفاوت، منسجم و آینده‌‌‌نگر است تا از این پنجره شکننده، مسیری به سوی بازسازی اقتصادی و حضور معنادار در نظم جهانی آینده بیابد.
مذاکرات ایران و آمریکا در دوران بازگشت ترامپ
