تاخیر در حساب و کتاب بانک مرکزی

 در قانون چه آمده است؟

در ماده ۳۶ قانون پولی و بانکی کشور آمده است که مجمع عمومی بانک مرکزی حداقل سالی یک‌بار و علاوه‌بر آن به تقاضای وزیر دارایی یا رئیس‌کل بانک یا سه نفر از اعضا به دعوت رئیس مجمع تشکیل می‌شود. از سوی دیگر، براساس ماده ۵۲ قانون پولی و بانکی کشور، سال مالی بانک مرکزی اسفندماه در نظر گرفته شده است. مهلت قانونی تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه طبق قانون تجارت حداکثر ۴ ماه پس از پایان سال مالی شرکت است. در نتیجه مجمع عمومی سالانه بانک مرکزی نیز باید حداکثر ۴ ماه پس از پایان سال مالی یعنی در تیرماه تشکیل شود. در این ماده قانون آمده است که سال مالی بانک مرکزی در آخر اسفندماه هر سال به پایان می‌رسد. حساب‌های بانک در آخر اسفندماه بسته‌شده و ترازنامه بانک باید حداقل یک ماه قبل از تشکیل مجمع عمومی به هیات نظارت تسلیم شود. تصویب ترازنامه از طرف مجمع عمومی برای هیات‌عامل به منزله مفاصاحساب خواهد بود. ترازنامه پس از تصویب مجمع عمومی به دولت تسلیم شده و در روزنامه رسمی کشور درج می‌شود. این در حالی است که تا پایان سال مالی ۹۷ زمان چندانی باقی نمانده و هنوز صورت‌های مالی سال ۹۶ بانک مرکزی بررسی نشده است.

براساس قانون، مجمع عمومی بانک مرکزی دارای ۵ وظیفه است. اول رسیدگی و اظهارنظر نسبت به گزارش وضع بانک که رئیس‌کل بانک به مجمع داده است. دوم انتخاب هیات نظارت. سوم، تصویب ترازنامه بانک و پیشنهاد تقسیم سود. چهارم تصویب گزارش سالیانه و عملیات بانک قبل از تقدیم به هیات دولت و پنجم اتخاذ تصمیم نهایی نسبت به نظریات و تصمیمات هیات نظارت. اصولا در مجمع‌عمومی بانک مرکزی رئیس‌کل بانک مرکزی گزارشی از اهم سیاست‌ها و فعالیت‌های بانک مرکزی و آخرین تحولات اقتصادی ارائه می‌کند. علاوه‌بر این، در این جلسه رئیس‌جمهوری نیز به‌عنوان رئیس مجمع سخنرانی خواهد داشت. در پایان نیز گزارش هیات نظارت درخصوص ترازنامه و صورت‌های مالی بانک مرکزی تصویب می‌شود.

اعتبار این مجمع از نگاه قانون نیز به این صورت است که در ماده ۳۷ قانون گفته‌شده تصمیم‌های مجمع عمومی در صورتی معتبر است که اکثریت هر یک از دو گروه شورای پول و اعتبار و هیات نظارت حاضر باشند. تصمیم‌ها با اکثریت آرا عده حاضری که حق رای دارند، اتخاذ می‌شود و در صورت تساوی آرا تصمیم طرفی که رای رئیس جزو آن است قابل اجرا است. علاوه‌بر این، هیات‌عامل و هیات نظارت و بازرس دولت در مجمع عمومی حق رای ندارند.

 عادت تاخیر در برگزاری مجمع عمومی

نگاهی به روند برگزاری مجمع عمومی بانک مرکزی نشان می‌دهد در هفت مجمع عمومی گذشته بانک مرکزی تنها یکی از آنها در مهلت قانونی یعنی پیش از پایان تیرماه برگزار شده است. سوابق برگزاری این مجمع نشان می‌دهد که پنجاهمین مجمع عمومی بانک مرکزی در مرداد 89 و با حدود 19 روز تاخیر برگزار شد. مجمع بعدی یعنی پنجاه و یکمین مجمع این بانک در اواسط دی‌ماه و با بیش از 5 ماه تاخیر برگزار شد. پنجاه و دومین مجمع در روزهای پایانی دی‌ماه و با حدود 5 ماه و 28 روز تاخیر برپا شده است. اما پنجاه و سومین مجمع تنها مجمعی بوده که پیش از پایان مهلت قانونی برگزار شده است. پس از آن روند برگزاری این مجمع با تاخیر بیشتری همراه بوده است. پنجاه و چهارمین مجمع با 4 ماه و 24 روز و پنجاه و پنجمین با 6 ماه و 25 روز تاخیر همراه بوده است. روند برگزاری این مجمع در دو سال گذشته به روزهای پایانی سال موکول شده است؛ به‌طوری‌که پنجاه و ششمین مجمع در ۹ اسفندماه ۹۵ و پنجاه‌وهفتمین مجمع در ۱۳ اسفندماه ۹۶ برگزار شده است. با توجه به اینکه ۷ روز به پایان بهمن ماه ۹۷ باقی‌مانده است به‌نظر می‌رسد مجمع عمومی بانک مرکزی که در آن صورت‌های مالی سال گذشته (۹۶) بررسی می‌شود؛ امسال نیز با تاخیر بیش از ۷ ماه در اسفندماه برگزار شود. اخبار رسیده نشان می‌دهد قرار بوده پنج‌شنبه هفته گذشته مجمع عمومی این بانک تشکیل شود، اما به دلایلی باز به تاخیر افتاده است. دلیل بی‌انضباطی بانک مرکزی در برگزاری مجمع عمومی آن که سال‌هاست به سنت تبدیل شده، مشخص نیست.

12 (1)