بررسی معاملات بازار پتروشیمی نشان داد

تداوم رکورد ۵۰ هزار تنی معاملات

محمدحسین بابالو آرامش نسبی در معاملات پلیمرها در بورس کالا در کنار تداوم التهاب در بازار برخی از گریدهای جذاب به داستان تکراری و مداوم هفته‌ها و حتی ماه‌های اخیر بورس کالا بدل شده است. التهاب در معاملات اغلب پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی، نساجی و فیلم و همچنین پلی‌اتیلن ترفتالات بطری باز هم ادامه دارد تا جایی که حتی تقاضایی ۲۰ برابر عرضه‌ها نیز به ثبت رسیده و جالب‌تر آنکه این روند معاملاتی باز هم تجربه می‌شود. تقاضای ۴۰ برابری عرضه پلی‌پروپیلن شیمیایی ZR۲۳۰C، تقاضای ۲۲ برابری عرضه پلی اتیلن ترفتالات بطری BG۷۳۲ و تقاضای ۲۹ برابری عرضه پلی پروپیلن شیمیایی ZB۳۳۲C چند معرف برجسته از وضعیت گریدهای ملتهب در این بازار است؛ اگرچه بخش بزرگ‌تری از این بازار نیز معاملاتی آرام و متعادل را سپری می‌کنند.

این در حالی است که در هفته گذشته حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا افزایش یافته و با وجود تقاضایی نسبی در این بازار، می‌توان با مدیریت حجم عرضه‌ها از یکسو وضعیت بازار را به تعادل نزدیک کرد و از سوی دیگر به رشد حجم معاملات و حمایت از صنایع پایین‌دستی مصرف‌کننده پرداخت. به نظر می‌رسد روزهای آینده با استخراج دقیق‌تر حجم معاملات، بررسی گریدهای جذاب پلیمری و توجه دقیق‌تر به حجم معاملات و تقابل عرضه و تقاضا در بورس کالا بتوان اطلاعات دقیق‌تری از این بازار مخصوصا گریدهای جذاب آن را به دست آورد؛ اگرچه در بطن بازار آزاد شرایط دیگری حکمفرماست که نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد. بازار آزاد محصولات پتروشیمی در هفته جاری شرایط شکننده‌ای را تجربه کرد؛ اگرچه تقابل واقعی عرضه و تقاضا در روزهای اخیر بیش از گذشته مشهود بود. رشد بهای برخی از پلیمرها در کنار کاهش قیمت برخی دیگر را می‌توان چهره اصلی این بازار در هفته جاری به شمار آورد که نشان می‌دهد جریان غالب و مشخصی بر ساز و کار قیمت‌ها و معاملات حکمفرما نیست که البته این رخداد را می‌توان یک نقطه مثبت به شمار آورد. به‌صورت دقیق‌تر بازار آزاد محصولات پتروشیمی با فرض تفاوت در گریدهای مختلف، رویکردهای متفاوتی را در پیش گرفته که نشان می‌دهد تقابل واقعی در بازار هر گرید ملاک قیمت‌گذاری را تعیین می‌کند و البته از تاثیرگذاری نرخ‌های پایه در بورس کالا بر بازار آزاد نیز کاسته شده است.

برخی از گریدها همچون F۷۰۰۰ کاهش نرخ و برخی دیگر همچون ۵۲۵۱۸ رشد قیمت را تجربه کردند.  این وضعیت نشان می‌دهد که هر بازار مسیر خود را در پیش گرفته و عرضه و تقاضاست که جریان غالب قیمتی را تعیین می‌کند که سیگنال مهم و مثبتی در بطن این بازار است. این در حالی است که هفته‌های اخیر به‌صورت کلی شاهد رشد قیمت‌ها در بازار آزاد بودیم ولی از هفته گذشته روند کاهشی جدیدی آغاز شد که در نهایت با چندقطبی شدن بازار می‌توان شرایط فعلی را ثبات شکننده نامید که موجب شده تقاضای مؤثر در گروه‌های کالایی مختلف قیمت‌های پایانی را تعیین کند. حال با توجه به اتمام تعطیلات و انتظار برای از سر گرفته شدن فعالیت‌های تولیدی و تجاری شاید چهره بازار در روزهای پیش رو با شفافیت بیشتری رو به رو شود که با گذر از فاز فعلی، شرایط جدیدی را در بازار رقم بزند. این در حالی است که هنوز هم فعالیت‌های تجاری به نسبت هفته قبل از رونق پیشین برخوردار نیست و برخی از بازارها را هنوز هم می‌توان نیمه تعطیل به شمار آورد که همین نکته می‌تواند به تغییر فاز قیمت‌ها در هفته آینده کمک کند. اگرچه در ظاهر بازار پلیمرها فعالیت تجاری خود را آغاز کرده ولی پایین بودن سطح فعالیت‌ها این نکته را در ذات خود نهفته دارد که شاید واقعیت‌های این بازار هنوز هم آن‌گونه که باید و شاید مشهود و محرز نشده باشد. 

نکته جالب نوسان قیمت‌ها در روزهای اخیر را می‌توان کاهش نسبی بهای برخی از گریدهای جذاب همچون پلی پروپیلن‌ها، پلی استایرن‌ها و حتی سنگین اکستروژن دانست آن هم در شرایطی که بهای برخی از گریدهای رایج همچون ۰۲۰۹ خطی یا سبک فیلم میل به افزایش داشته است. این وضعیت را باید بسیار مهم ارزیابی کرد زیرا گریدهای جذاب بعضا با جذابیت بیشتر واسطه گری و سفته بازی همراه هستند و این عقب نشینی شکننده و کژ دار و مریز قیمت‌ها نشان می‌دهد که جذابیت سفته بازی به آرامی کاهش یافته یا خریداران به امید افت قیمت‌ها، خرید خود را به تعویق انداخته‌اند. این وضعیت در شرایطی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که در روزها و هفته‌های قبل بخش بزرگی از بازار به سمت خرید این گروه‌های کالایی تشویق شده بودند که این افت نرخ شاید احتمال زیان این بخش از فعالان بازار را مطرح کند.  البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که کاهش قیمت‌های پایه در هفته گذشته خود دلیلی غیرقابل انکار از این روند کاهشی است ولی بخشی از تاثیرگذاری افت نرخ‌ها در روزهای ابتدایی هفته گذشته مستهلک شده و جریان معاملاتی فعلی را می‌توان نتیجه تقابل عرضه و تقاضا به شمار آورد. نکته دیگر را باید در نوسان تقاضا جست‌وجو کرد یعنی به‌صورت کلی و با اتمام زمان اوج تقاضا برای برخی از محصولات پتروشیمی همچون ظروف یکبار مصرف، عقب نشینی تقاضا چندان هم غیرمنطقی نیست ولی با فرض جذابیت‌های پیشین این بازار، به نظر می‌رسد عقب نشینی تقاضا نکته مهمی است که در روزهای اخیر خودنمایی کرده و البته ممکن است باز هم ادامه یابد اما رصد واقعیت‌های این بازار را بهتر است در هفته آینده تعقیب کنیم.

نکته مهم دیگری که در بازار محصولات پتروشیمی تاثیرگذار است را باید در حجم معاملات هفته‌های گذشته در بورس کالا رصد کرد زیرا مهم‌ترین‌ فاکتور در تغذیه بازار را می‌توان همین مطلب یعنی حجم معامله هفتگی پلیمرها دانست. در هفته گذشته حجم معامله هفتگی پلیمرها با ۶/ ۱۱ درصد رشد نسبت به هفته قبل از آن رو به رو شد و در نهایت رقم ۵۰ هزار و ۶۴۹ تن به ثبت رسید. این وضعیت از یکسو نشان می‌دهد که حجم تزریق کالا از بورس به بازار افزایش یافته و از سوی دیگر معاملات پلیمرها باز هم توانست رکوردی بالاتر از ۵۰ هزار تن را به ثبت برساند که نشان می‌دهد این بازار باز هم به فاز رونق وارد شده و البته این احتمال هم وجود دارد که از این پس شاهد تداوم رشد حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا باشیم.

بررسی دقیق‌تر معاملات نشان می‌دهد که در هفته گذشته حجم عرضه‌ها تنها ۲ درصد رشد کرده ولی تقاضا نزدیک به ۲۰ درصد افزایش یافته است که نشان دهنده جذابیت خرید در این بازار است اگرچه باز هم همچون هفته‌های قبل بخش بزرگی از تقاضا برای خرید گریدهای جذاب بسیج شده که از اهمیت این رشد می‌کاهد. البته در هفته گذشته یعنی اولین هفته فصل پاییز سهمیه‌های خرید در سامانه بهین‌یاب نیز فعال شده یعنی بخشی از این رشد تقاضا به این دلیل به ثبت رسیده است.

همان گونه که در هفته‌های گذشته نیز بارها به آن اشاره شد بخش بزرگی از تقاضا برای خرید گریدهای جذاب در تالار بورس به ثبت می‌رسد که خود گواهی از نیاز بازار به عرضه‌های بیشتری است که می‌تواند از التهاب قیمتی و جذابیت خرید در بورس کالا بکاهد. حال در شرایطی که بازار احتمالا با عقب نشینی محدود تقاضا رو به رو شده شاید بهترین زمان برای مدیریت بازار فرا رسیده باشد یعنی با هزینه کمتری، التهاب در این بازار تقلیل پیدا می‌کند. این در حالی است که افت قیمت‌ها در بازار آزاد در روزهای اخیر نیز نشان می‌دهد که زمان مدیریت بازار با رشد عرضه‌ها و حتی عرضه سلف در صورت لزوم فرارسیده و نیاز به توجه تصمیم سازان این حوزه را برجسته می‌سازد. با توجه به فراهم آمدن شرایط، اگر باز هم شاهد کم‌توجهی برخی از فعالان برجسته بازار به واقعیت‌های قیمتی در گریدهای جذاب مشهور باشیم دیگر راهی جز این باقی نخواهد ماند تا به انتقادات اهالی بازار با صراحت و شفافیت بیشتری بپردازیم و البته در آینده بیشتر به این مباحث خواهیم پرداخت.