«دنیای اقتصاد» گزارش می‌دهد
۴۵ میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی از محل سنگ‌آهن
نکته حائز اهمیت این است که در همین سال‌ها در میان شرکت‌های بزرگ معدنی، تکمیل زنجیره ارزش فولاد نیز رواج یافت و می‌توان گفت دو غول معدنی کشور با تولید سالانه ۵۲ درصد از سنگ‌آهن تولیدشده در کل کشور از خروج ارز مورد نیاز تولیدکنندگان فولاد جلوگیری کرده و علاوه بر آن صادرات هم داشته‌اند.این ماده معدنی، ماده اولیه اصلی تولید فولاد بوده و بیشترین سهم هزینه را در قیمت تمام شده این محصول دارد. طبق اطلاعات به دست آمده در چین حدود ۳۹ درصد، کشورهای اروپایی ۳۱ درصد و در ایران به‌طور متوسط ۴۳ درصد قیمت تمام‌شده تولید فولاد را هزینه تامین سنگ‌آهن تشکیل می‌دهد، به همین دلیل یکی از مزیت‌های مهم اقتصادی برای مجتمع‌های فولادسازی هر کشور، استفاده از سنگ‌آهن داخلی است که نقش عمده‌ای در کاهش قیمت تمام شده و همچنین صرفه‌جویی ارزی در تولید فولاد دارد.از طرفی با توجه به حجم زیاد مصرف سنگ‌آهن، عدم اتکا به واردات این ماده اولیه معدنی همواره کشور را از بروز بحران‌های جهانی در عرضه و تقاضا، نوسانات قیمت‌ها، مشکلات حمل و نقل دریایی، توقف فروش توسط کشورهای صادرکننده و در نهایت تحریم مصون نگه می‌دارد.
وضعیت و تحولات سنگ‌آهن در ایران و جهان
ایران به دلیل وجود منابع و ذخایر طبیعی (نفت، گاز و مواد معدنی) در ردیف کشورهای غنی منابع طبیعی قرار دارد؛ به نحوی که در رده‌بندی کشورهای جهان از نظر مواد معدنی جزو ۱۵ کشور اول قرار گرفته است. براساس گزارش‌ها و اطلاعات موجود، ایران دارای ۵۷ میلیارد تن ذخایر احتمالی و ۳۷ میلیارد تن ذخایر قطعی است که حدود ۷درصد ذخایر کلی جهان است.از این رو به‌رغم وجود منابع غنی مواد معدنی نقش معادن در اقتصاد کشور ناچیز بوده و طبق آمارهای اعلام شده سهم معدن و صنایع معدنی از تولید ناخالص داخلی کشور حدود ۷ درصد است.سنگ‌آهن مهم‌ترین بخش معدنی ایران به شمار می‌رود که بر اساس گزارش مرکز آمار ایران حدود ۵۰ درصد ارزش افزوده بخش معدن مربوط به این محصول است و از طرفی ۶/ ۱۹ درصد اشتغال‌زایی بخش معدن ایران به معدنکاری سنگ‌آهن تعلق دارد.حجم تولیدات سنگ‌آهن در ایران که آمارهای آن در ادامه گزارش منعکس خواهد شد به نحوی است که علاوه بر تامین نیازهای کارخانه‌های فولادسازی کشور همه ساله مقادیری از تولیدات که عمدتا سنگ‌آهن‌های دانهبندی مازاد بر مصرف داخلی است صادر می‌شود.
وضعیت و تحولات جهانی سنگ‌آهن
در سال ۲۰۱۷ میلادی جهان در بخش معادن سنگ‌آهن با تحولات خوبی در قیمت‌ها و تولید مواجه بود؛ به نحوی که میزان تولید سنگ‌آهن در این سال نسبت به سال ۲۰۱۶ از رشد ۶/ ۷ درصدی برخوردار بود. قیمت‌های جهانی سنگ‌آهن پس از یک دوره رکود، روند افزایشی را شروع کرد که در ادامه گزارش به آن اشاره خواهد شد.
کارشناسان اقتصادی رشد تقاضا در چین و چند کشور نوظهور را عامل اصلی این افزایش قیمت اعلام کردند؛ اقتصاد آمریکا در این سال رشد کرد و آسیا و اروپا رونق اقتصادی را تجربه کردند و معاملات در بازارهای فلزات و به تبع آن معادن رونق گرفت به نحوی که ضریب اعتماد به سرمایه‌گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی که طی سال‌های ۲۰۱۶-۲۰۱۴ به‌طور شدیدی افت کرده بود، دوباره افزایش یافت و سرمایه‌گذاران در اقصی نقاط دنیا اعلام کردند که سرمایه‌گذاری در معادن را باید به‌عنوان فرصت‌های مهم سرمایه‌گذاری در دنیا قبول کرد و تحلیلگران اقتصادی هم رونق فعلی را بلندمدت و سرمایه‌گذاری در معدن را سودآور اعلام کرده‌اند.
متال بولتن هم در گزارشی که اخیرا منتشر کرده، آینده رونق در معادن را در سال‌جاری میلادی و سال‌های آینده بسیار روشن‌تر از سال‌های گذشته دانسته است. یک بررسی که در سال ۲۰۱۷ از۲ هزار و ۵۰۰ معدن انجام گرفته نشان داده است که سرمایه‌گذاری در معادن در ماه مارس ۲۰۰۹ به کمترین مقدار رسید، اما از آن تاریخ تاکنون میزان سرمایه‌گذاری‌ها از ۹۰۰ میلیارد دلار به بیش از یک هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار در سپتامبر ۲۰۱۷ افزایش یافته است.
تولید سنگ‌آهن در جهان در سال ۲۰۱۷
بر اساس اطلاعات ارائه شده از طرف سازمان زمین‌شناسی آمریکا، تولید سنگ‌آهن در سال ۲۰۱۷ به مقدار ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تن بوده و جمهوری اسلامی ایران با تولید ۳۵ میلیون تن در رتبه یازدهم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سنگ‌آهن جهان قرار گرفته است. توضیح آنکه تولید سنگ‌آهن کنسانتره و دانهبندی ایران در سال ۱۳۹۶ در شرکت‌های تحت پوشش ایمیدرو به مقدار ۷/ ۴۵ میلیون تن بوده است و طبق آمارهای اخذ شده از انجمن تولیدکنندگان سنگ‌آن ایران حدود ۱۰ میلیون تن سنگ‌آهن دانهبندی توسط بخش خصوصی در معادن کوچک تولید شد.
طبق گزارش یاد شده، استرالیا با تولید ۸۸۰ میلیون تن با اختلاف زیاد نسبت به سایر کشورها، عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ‌آهن جهان را در اختیار دارد. برزیل با تولید ۴۴۰ میلیون تن و چین با تولید ۳۴۰ میلیون تن رده‌های دوم و سوم را در این زمینه به خود اختصاص دادند. همچنین کشورهای هند با تولید ۱۹۰ میلیون تن، روسیه با تولید ۱۰۰ میلیون تن، آفریقای جنوبی با تولید۶۸ میلیون تن، اوکراین با تولید ۶۳ میلیون تن، آمریکا با تولید ۴۶ میلیون تن، کانادا با تولید ۴۷ میلیون تن، سوئد با تولید ۲۷ میلیون تن، ایران با تولید ۳۵ میلیون تن و قزاقستان با تولید ۲۱ میلیون تن تولید رتبه‌های بعدی را به دست آورده‌اند. تولید سایر کشورهای جهان ۱۴۳ میلیون تن بوده است.به عبارت دیگر در سال ۲۰۱۷ از کل تولید ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تن سنگ‌آهن جهان، مقدار ۲/ ۸۱ درصد آن در پنج کشور استرالیا، برزیل، چین، هندوستان و روسیه تولید شده است.
قیمت‌های جهانی کنسانتره سنگ‌آهن در سال ۲۰۱۷
در بررسی قیمت‌های جهانی کنسانتره سنگ‌آهن نشان می‌دهد که این ماده معدنی که در یک مدت زمان طولانی از ماه مارس ۲۰۱۳ روند کاهش را با سرعت آغاز کرد و از قیمت هر تن ۱۵۰ دلار به ۴۰ دلار در تن (CFR) در فوریه ۲۰۱۶ رسید، از این‌رو از فوریه سال ۲۰۱۷ روند افزایش قیمت شروع و طی چند ماه قیمت‌ها تا ۹۲ دلار و ۱۰۴ دلار هم رسید.همچنین بر اساس آمارهای کسب شده میزان عیار (Fe) کنسانتره‌های معامله شده به استثنای ایران و شیلی که ۵/ ۶۷-۶۷ درصد است، بیشتر ۶۶-۶۵ درصد بوده که قیمت‌های آنها در طول سال ۲۰۱۷ بین ۸۰ تا ۹۴ دلار در هر تن در نوسان بوده است.
قیمت‌های جهانی گندله در سال ۲۰۱۷
روند کاهشی قیمت‌های جهانی گندله نیز از سال ۲۰۱۳ شروع و قیمت CFR آن حدود ۶۷ تا ۸۰ دلار در نوسان بود و این کاهش تا اواسط سال ۲۰۱۶ ادامه داشت، لیکن از سه ماهه اول سال ۲۰۱۷ روند افزایشی آن شروع و قیمت‌ها از ۹۶ دلار در هر تن تا ۱۲۰ دلار در نوسان بوده است.
تولیدات سنگ‌آهن در ایران
جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن ذخایر سنگ‌آهن (که براساس آخرین مطالعات و بررسی‌های انجام شده، ذخایر زمین‌شناسی آن بالغ بر ۲/ ۵ میلیارد تن و ذخایر قطعی آن حدود ۳-۸/ ۲ میلیارد تن برآورد شده است) یکی از مناطق بالقوه ایجاد و توسعه صنایع فولاد بوده و طی سال‌های اخیر، برنامه‌های عمده و اساسی برای افزایش تولید سنگ‌آهن و فولاد اجرا شده است.تولید سنگ‌آهن در ایران در شرکت‌های عمده از مقدار یک میلیون تن در سال ۱۳۵۸ به ۷/ ۴۵ میلیون تن در سال ۱۳۹۶ افزایش یافته است. سهم کنسانتره در کل تولیدات سنگ‌آهن فوق، معادل ۷/ ۸۵ درصد است.طبق آمار انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران در سال ۱۳۹۶ مقدار ۳/ ۲۰ میلیون تن سنگ‌آهن صادر شد که مقدار ۶/ ۱۴ میلیون تن سنگ‌آهن دانهبندی و ۷/ ۵ میلیون تن کنسانتره بوده که بالاترین مقدار پس از سال ۲۰۱۳ است که میزان صادرات ایران ۲۳ میلیون تن بوده است.
گذری بر اقتصاد معادن سنگ‌آهن
با مطالعه اقتصاد معدن کشور می‌توان دریافت که سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش معدن و صنایع معدنی به‌ویژه در حوزه سنگ‌آهن مسیر نجات اقتصاد کشور را باز گذاشته است.در شرایط بحرانی امروز و تحریم‌های حاکم، صنایعی که بیشترین سطح اتکا را به توان داخلی دارند موفق عمل می‌کنند. آنچه در ۱۰ سال اخیر شاهد آن هستیم نیز گویای همین امر است. در بخش معدن و صنایع معدنی بحث بومی‌سازی به‌شدت قوت گرفت و بسیاری از تجهیزات و حتی کاتالیست مورد نیاز در ریفورمرهای صنعت فولاد نیز ساخت داخل هستند. وقتی پرونده اقتصاد معدن را از سال ۱۳۴۷ می‌گشاییم همان روزهایی که عملیات اجرایی اولین کارخانه ذوب آهن ایران در شهر اصفهان آغاز شد، کوره بلند کارخانه ذوب‌آهن اصفهان با تامین مواد اولیه مورد‌نیاز آن از معدن سنگ‌آهن بافق آغاز به کار کرد و در اواخر سال ۱۳۵۰ بهره‌برداری از آن شروع شد.
معدن سنگ‌آهن چغارت در حوزه بافق در آن زمان تنها معدن تولیدکننده سنگ‌آهن دانهبندی شده (LUMP ORE) و ریزدانه (FINE ORE) به ظرفیت سالانه یک میلیون تن بود.بنابراین با شروع عملیات اجرایی کارخانه ذوب‌آهن، نخستین معدن سنگ‌آهن آماده بهره‌برداری شد. اینکه فعالیت معدنی در بخش سنگ‌آهن و فولاد از کجا آغاز شد نیز به همین سناریو بازمی‌گردد.در ادامه برای تکمیل فضای حاکم بر فرآیند فولادسازی در کشور، مروری بر وضعیت اقتصاد معدن بعد از انقلاب با تمرکز بر عملکرد دولت‌های سازندگی، اصلاحات، اصولگرا و... و اقداماتی که صورت گرفته، خواهیم داشت.در همین راستا هادی بشیراد، مدیر امور اداری و منابع انسانی چادرملو که در حوزه معدن و فولاد از مدیران با سابقه به‌شمار می‌رود درخصوص تاریخچه فعالیت معدنی در حوزه سنگ‌آهن در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به مواردی نظیر ارزش اقتصادی، میزان تولید، روش‌های تولید، وضعیت و تحولات سنگ‌آهن در اقتصاد ایران و مزیت‌های اقتصادی و اجتماعی این صنعت اشاره دارد.
به گفته وی در برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سال ۱۳۵۱ مقرر شد با توجه به منابع غنی گاز در کشور و مشکلات تامین زغال‌سنگ مصرفی و مسائل زیست‌محیطی، طرح‌های آتی و جدید صنایع فولاد در کشور عمدتا به روش احیای مستقیم (DIRECT REDUCTION) احداث شود.بشیراد درباره استفاده از روش احیای مستقیم در کشور می‌گوید: تولید نیاز به مصرف کنسانتره سنگ‌آهن با عیار (Fe) بالاتر از ۶۷ درصد داشته تا پس از تبدیل به گندله قابل مصرف باشد، لذا احداث کارخانه‌های فرآوری به منظور پرعیارسازی و کاهش میزان فسفر سنگ‌آهن هم در برنامه‌های اجرایی کشور قرار گرفت.این مدیر با سابقه در بخش معدن و صنایع معدنی درباره زمان شروع تولید طرح‌های فولاد به روش احیای مستقیم و مصرف کنسانتره سنگ‌آهن اظهار می‌کند: طرح مجتمع فولاد اهواز با ظرفیت تولید سالانه ۵/ ۱ میلیون تن فولاد، اولین طرح تولید فولاد به روش احیای مستقیم در کشور بود.
در زمان اجرای این طرح پیش‌بینی شده بود که با راه‌اندازی و بهره‌برداری از مجتمع فولاد اهواز در سال ۱۳۵۶، تامین کنسانتره سنگ‌آهن مصرفی آن از منابع داخلی امکان‌پذیر نیست، لذا مسوولان صنعتی وقت کشور به این نتیجه رسیدند که تا زمان راه‌اندازی و بهره‌برداری از معادن گل‌گهر و چادرملو، کنسانتره سنگ‌آهن مصرفی آن از محل واردات از شرکت هندی کودرموخ تامین شود.با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، اجرای دو طرح عظیم تجهیز معادن سنگ‌آهن گل‌گهر و چادرملو در برنامه‌های اجرایی شرکت ملی فولاد ایران قرار گرفت تا سریعا اجرا و کشور از واردات کنسانتره سنگ‌آهن بی‌نیاز شود.
ذکر این نکته ضروری است که در فاصله زمانی قبل از راه‌اندازی و بهره‌برداری از معادن سنگ‌آهن گل‌گهر و چادرملو، شرکت ملی فولاد ایران به علت لغو قرارداد با شرکت کودرموخ هندوستان با مشکل تامین کنسانتره سنگ‌آهن مواجه بود، لذا در حالی که دو طرح عظیم فولاد خوزستان با ظرفیت تولید ۵/ ۱ میلیون تن و فولاد‌مبارکه با ظرفیت تولید ۷/ ۲ میلیون تن که در مراحل نهایی اجرایی و تکمیل عملیات نصب بودند، به علت آماده نبودن معادن داخلی، نهایتا هر دو طرح در شروع راه‌اندازی به ترتیب در سال‌های ۱۳۷۰ و ۱۳۷۲ ناگزیر به واردات سنگ‌آهن جهت بهره‌برداری شدند.وی همچنین می‌افزاید: خوشبختانه با اجرا و اتمام عملیات تجهیز معادن سنگ‌آهن گل‌گهر و چادرملو و شروع عملیات تولید شرکت‌های فوق به ترتیب در سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۷ به تدریج از میزان واردات کنسانتره سنگ‌آهن کاسته و سنگ‌آهن مصرفی صنایع فولاد به روش احیای مستقیم از منابع داخلی تامین شد که همچنان ادامه دارد. در سال‌های اخیر همزمان با اجرای برنامه‌های توسعه و افزایش ظرفیت تولید فولاد کشور، طرح‌های جدید و توسعه و افزایش ظرفیت کنسانتره سنگ‌آهن نیز اجرا و در حال‌حاضر کل نیازهای مجتمع‌های فولادسازی کشور به کنسانتره سنگ‌آهن از محل تولیدات داخلی قابل تامین هستند.
این کارشناس حوزه معدن در ادامه این گفت‌وگو با اشاره به جزئیات مزیت‌های اقتصادی و اجتماعی تولید و مصرف کنسانتره سنگ‌آهن در کشور تصریح می‌کند: قیمت‌های فروش کنسانتره سنگ‌آهن در معدن به صنایع فولاد کشور که با روش احیای مستقیم تولید می‌کنند، در سال ۱۳۹۶ در مقایسه با محصول مشابه وارداتی CFR بندرعباس حدود ۳۰ درصد کمتر بوده است. متوسط قیمت خرید کنسانتره سنگ‌آهن چادرملو در محل معدن هر تن ۲۴۲/ ۱ هزار تومان و متوسط قیمت سنگ‌آهن وارداتی از برزیل هر تن ۸۹/ ۵ دلار، با محاسبه هزینه‌های تخلیه از کشتی و ترخیص و سایر هزینه‌ها و با نرخ تسعیر هر دلار متوسط قیمت کنسانتره سنگ‌آهن وارداتی هر تن ۴۰۰.۴ هزار تومان بوده است که مابه‌التفاوت آن در هر تن کنسانتره به مبلغ ۱۵۸.۱ هزار تومان بوده که نقش عمده‌ای در کاهش قیمت تمام شده محصولات فولادی ناشی از مصرف محصولات چادرملو داشته است.
بشیراد در پاسخ به این پرسش که کاهش هزینه حمل و نقل و مصرف انرژی در ناوگان حمل و نقل ریلی کشور را با این اوصاف چگونه ارزیابی می‌کنید، خاطر‌نشان می‌کند: به علت فاصله طولانی‌تر مراکز عمده مصرف‌کننده محصولات کنسانتره و گندله تولیدی (فولاد مبارکه، فولاد خراسان و فولاد غدیر، فولاد ارفع) تا بندرعباس نسبت به مجتمع‌های معدنی و صنعتی چادرملو خرید محصولات از این شرکت، نه تنها باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی در کشور می‌شود بلکه موجب خواهد شد هزینه‌های حمل و نقل ریلی و جاده‌ای در مجتمع‌های فوق به علت فاصله کوتاه‌تر آنها تا مجتمع‌های تولیدی چادرملو و گندله‌سازی اردکان در مقایسه با اسکله بندرعباس به نحو چشمگیری کاهش یابد که این امر باز هم باعث کاهش قیمت تمام شده سنگ‌آهن در محل کارخانه‌های فولادسازی می‌شود.
به‌عنوان مثال، در سال ۱۳۹۶، کل هزینه ریلی حملونقل کنسانتره سنگ‌آهن و گندله شرکت چادرملو به مجتمع‌های فولادسازی مبارکه، ذوب‌آهن اصفهان، خراسان و خوزستان با توجه به نرخ‌های راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران هر تن کیلومتر ۷۳۸ ریال کلا به مبلغ ۳/ ۰۱۳ میلیارد ریال بوده است. لیکن هزینه حملونقل از بندرعباس به مجتمع‌های فولادی فوق و دو خریدار دیگر شامل فولاد ارفع و فولاد غدیر که در مجتمع صنعتی چادرملو مستقر هستند مبلغ ۶/ ۲۷۸ میلیارد ریال بوده است.بشیراد علاوه بر صرفه‌جویی در ارقام حمل و نقل به صرفه‌جویی ارزی نیز اشاره دارد و بر این باور است که صرفه‌جویی ناشی از عدم واردات سنگ‌آهن کنسانتره مصرفی مجتمع‌های فولادسازی در سال ۱۳۹۶ به مبلغ ۲/ ۶۸۵ میلیارد دلار بوده (میلیارد دلار ۲/ ۶۸۵ = دلار ۸۹/ ۵ × ۳۰.۰۰۰.۰۰۰ تن کنسانتره خشک) و صرفه‌جویی ارزی حاصل از عدم واردات محصولات سنگ‌آهن به‌صورت کنسانتره و دانهبندی از شروع عملیات بهره‌برداری طی ۲۰ سال از سال ۱۳۷۷ تا سال ۱۳۹۶ با محاسبه متوسط قیمت‌های جهانی CFR بنادر ایران طی سال‌های مزبور، کلا به مبلغ ۴۵/ ۱۴۳ میلیارد دلار است.این کارشناس با سابقه حوزه معدن و صنایع معدنی معتقد است که علاوه بر مزیت‌های حاصله از تولیدات سنگ‌آهن داخلی، تداوم تولید این محصول در کشور ما آثار اجتماعی بسزایی را هم در بحث اشتغال‌زایی و هم محرومیت‌زدایی به همراه داشته است. وی در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: علاوه بر مزیت‌های اقتصادی فوق، موارد ذیل به‌عنوان مزیت‌های کلی و اجتماعی در ارتباط با تولید و تامین سنگ‌آهن از داخل کشور در مقایسه با واردات می‌تواند مورد توجه قرار گیرد:
۱- ایجاد امنیت بیشتر در زمینه تامین مواد در مقایسه با واردات: اصولا مواد اولیه وارداتی به‌خصوص سنگ‌آهن و زغال‌سنگ برای صنایع فولاد کشور یک کالای استراتژیک است که در صورت اتکا به واردات با توجه به حجم عظیم آن و بروز بحران‌های جهانی در عرضه و تقاضا و نوسانات قیمت‌های ماده معدنی و حمل و نقل، می‌تواند صنایع فولاد کشورها را با مشکلات عدیده‌ای مواجه و در صورت تحریم و توقف فروش آن توسط کشورهای صادرکننده به‌عنوان حربه‌ای کارآمد مورد استفاده قرار گیرد.
۲- اجتناب از بروز مشکلات تامین مواد از خارج کشور: پرهیز از بروز مشکلاتی از قبیل تشریفات موجود در خریدهای خارجی و در مواردی کمبود ماده اولیه معدنی و نوسانات شدید قیمت‌ها در بازارهای جهانی، مشکلات حمل و نقل دریایی و افزایش قیمت‌های حمل و در مواردی تنگناهای ارزی کشور، فاصله طولانی‌تر تا مراکز مصرف (مجتمع‌های فولادسازی در استان‌های یزد، اصفهان و خراسان) و در نتیجه حمل و نقل و افت بیشتر ماده معدنی به علت تعدد تخلیه و بارگیری و حملونقل، تاخیر در ترخیص کالا، سفارش بیش از نیاز، انبار کردن کالا و نهایتا راکد ماندن سرمایه.
۳- ایجاد اشتغال در مناطق محروم کویری که عمدتا معادن سنگ‌آهن در آن واقع شده است، به‌عنوان مثال در حال حاضر حدود ۷ هزار نفر به‌صورت مستقیم در ۲ مجتمع معدنی و صنعتی چادرملو در بخش‌های استخراج، فرآوری و تولید محصولات سنگ‌آهن، گندله و فولادسازی و نیروگاه مشغول به کار هستند که موجب اشتغال مستقیم و غیرمستقیم حدود ۴۲ هزار نفر هستند.
۴- ایجاد مهارت‌ها و تخصص‌های ویژه در بخش معدن
۵- توسعه و عمران مناطق از طریق سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی انجام شده است. به‌عنوان مثال در شرکت معدنی و صنعتی چادرملو در زمینه راه‌های ارتباطی حدود ۱۳۰ کیلومتر، راه‌آهن ۲۰۰ کیلومتر، برق‌رسانی ۱۸۰ کیلومتر، احداث نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی، تاسیسات آبرسانی احداث تصفیه‌خانه شبکه فاضلاب شهر اردکان، ایجاد فضای سبز حدود ۶۴۰ هکتار و حفظ محیط‌زیست، مخابرات و سایر تاسیسات و امکانات شهری ایجاد شده که منطقه نیز از آن بهره‌مند می‌شود به نحوی که قسمت عمده‌ای از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده شرکت، در طرح‌های تجهیز معدن سنگ‌آهن چادرملو و کارخانه‌های گندله‌سازی و فولادسازی مربوط به تاسیسات فوق است که اثرات عمده‌ای در توسعه مناطق شهری و مسکونی دارند.
آنچه امروز میان صنعت نفت و بخش معدن و صنایع معدنی تمایز نشان می‌دهد این است که توسعه بخش معدن و صنایع معدنی به همراه بومی‌سازی بسیاری از تجهیزات رخ داد و تکنولوژی‌هایی که به مرزهای ایران وارد شد جملگی ساخت داخل شدند و پس از کسب تجربه امروز شاهد آن هستیم که مردان معدنی ما و مهندسان ایرانی با تکیه بر توان و دانش خود گام‌هایی فراتر از مرزهای ایران گذاشته، به‌طوری که در زمینه اکتشافات معادن سنگ آهن تجربه‌ای را در این زمینه در کشور استرالیا به ثبت می‌رسانند. نقشی که در حوزه نفت و فرآورده‌های نفتی هرگز ایفا نشد.البته سازمان تجارت جهانی نیز 12 سال گذشته بر دارا بودن مزیت سرمایه‌گذاری بخش معدن و صنایع معدنی برای ایران تاکید داشت. اگر امروز برای این بخش شاهد شکوفایی هستیم، ضروری است که به این بخش از اقتصاد کشور که برای شاغلان آن زیان آور به شمار می‌رود نگاهی ویژه داشته باشیم و زمینه‌های توسعه بیشتر آن را برای رسیدن به تولید 55 میلیون تن فولاد تا چشم انداز 1404 فراهم کنیم.
ارسال نظر