استمرار رونق تقاضا در بازار روانکارها
سودای صعود در بازار لوب‌کات
ثبت رکورد قیمتی جدید در بازار روانکارها
بازار لوب‌کات از جمله معدود بازارهای کشور است که ظرف هفته‌های اخیر از نوسانات نرخ ارز و تعدیل انتظارات تورمی تاثیر چندانی نپذیرفته و رونق قابل‌توجهی در معاملات این محصول در رینگ معاملاتی بورس کالا به چشم می‌خورد. با توجه به وجود تقاضای قوی در محصول نهایی حاصل از تولید لوب‌کات یعنی روغن موتور، تولیدکنندگان در اغلب هفته‌ها حضوری پررنگ در رینگ معاملاتی بورس کالا دارند. البته برآورد افت یا افزایش بهای پایه لوب‌کات در هفته‌های بعد می‌تواند به افزایش یا کاهش رونق معاملات هفتگی این بخش منجر شود. درواقع برآورد کاهش قیمت پایه متقاضیان را به تعویق خرید و پیش‌بینی رشد بهای پایه آنها را به رقابت قیمتی برای خرید کالا سوق می‌دهد.
در هفته ابتدایی بازگشایی بازارها در سال 1400 یعنی هفته منتهی به 13 فروردین بهای پایه لوب‌کات سبک در بازار فیزیکی بورس کالا به اوج تاریخی خود یعنی 10هزار و 300تومان به ازای هر کیلوگرم رسید، این اوج‌گیری قیمت پایه متاثر از رشد بهای نرخ ارز و افزایش بهای جهانی HSFO به عنوان دو پارامتر تعیین‌کننده بهای پایه این محصول بود.
بهای پایه لوب‌کات در بورس کالای ایران براساس میانگین جهانی نرخ فروش دو هفته قبل HSFO (نفت‌کوره سولفور بالا) در ضریبی مشخص (رقمی نزدیک به ۹/ ۰×۱۵/ ۱) با احتساب میانگین نرخ ارز نیمایی تعیین می‌شود. بنابراین نوسانات نرخ ارز در کشور و تغییرات بهای نفت در بازار جهانی و به‌طور مشخص قیمت HSFO بر قیمت پایه لوب‌کات در بورس کالای کشور اثرگذار می‌شود.
در روزهای ابتدایی ماه مارس برابر با نیمه اسفند 99 بهای HSFO در بازارهای جهانی اوج گرفت، به‌گونه‌ای که بهای HSFO تحویل خلیج آمریکا به نرخ 15/ 59 دلار به ازای هر بشکه رسید که این رقم بیشترین نرخ معامله این محصول پس از جولای 2019 بود. این رشد بهای جهانی تاثیر خود را در بهای پایه لوب‌کات عرضه شده در بازار فیزیکی بورس کالا در هفته ابتدایی فروردین گذاشت و این نرخ برای اولین مرتبه از کانال 10 هزار تومان عبور کرد.
خودنمایی سیگنال‌های افزایشی در بازار جهانی HSFO
رشد بهای جهانی HSFO در ماه مارس (نیمه اسفند 99 تا نیمه فروردین 1400) از دو محل رشد بهای جهانی نفت و افزایش تقاضا برای این سوخت سولفور بالا توسط کشتی‌ها سیگنال گرفت.
نفت کوره یکی از مشتقات نفت خام بوده و نرخ آن کاملا وابسته به بهای نفت در بازارهای جهانی است. در روزهای ابتدایی سال 2020 دنیا با شیوع ویروس کووید-19 روبه‌رو شد و در ادامه شاهد اعمال محدودیتهای قرنطینه‌ای سختگیرانه‌ای در این زمینه از سوی اقتصادهای بزرگ دنیا بودیم. این موضوع به سرعت بر بازار جهانی نفت اثرگذار شد و منجر به سقوط قابل توجه بهای نفت شد. ریزش یکباره بهای نفت اثر خود را در ریزش قیمت HSFO نیز گذاشت. این ریزش محسوس بهای جهانی HSFO تاثیر خود را در بهای لوب‌کات در بازار فیزیکی بورس کالا در بهار سال گذشته گذاشت، هرچند که در ادامه با ورود نرخ ارز به مسیر افزایشی شدن تاثیر این افت بهای جهانی خنثی شد و بهای لوب‌کات نیز همانند سایر کالاها وارد مسیر رشد شتابانی شد.
موضوع مهم دیگری که به ریزش بهای HSFO در سال 2020 دامن زد ممنوعیت استفاده از نفت کوره سولفور بالا به عنوان سوخت کشتی‌ها از سال 2020 توسط IMO (سازمان بین‌المللی دریانوردی) بود. این محدودیت به کاهش قابل توجه تقاضا برای HSFO منجر شد و تاثیری مهم در ریزش بهای آن داشت.
در نیمه دوم سال 2020 بهای HSFO در بازارهای جهانی رو به افزایش گذاشت. این رشد از سویی به دلیل رشد بهای جهانی نفت بود؛ از طرف دیگر رشد تقاضا برای HSFO به تقویت بازار این سوخت سولفور بالا در بازارهای جهانی انجامید.
پس از ممنوعیت IMO برای استفاده از سوخت‌های با گوگرد بالا میزان تقاضا برای LSFO (سوخت با سولفور پایین) افزایش قابل‌توجهی داشت و این موضوع باعث شد تا نرخ این سوخت رشد قابل‌توجهی داشته باشد. در این برهه فاصله این دو سوخت به 100 دلار به ازای هر تن رسید. این موضوع هزینه انرژی در حمل دریایی را به شدت افزایش داد. در نتیجه صاحبان برخی کشتی‌ها برای رفع این معضل سراغ نصب اسکرابر (تصفیه‌کننده سوخت) روی کشتی‌های خود رفتند تا به این ترتیب بتوانند از سوخت HSFO استفاده کرده و در عین حال که هزینه کمتری می‌پردازند، از گسترش آلایندگی گوگردی نیز جلوگیری کنند.
در ژانویه 2020 حدود 2 هزار کشتی در دنیا مجهز به اسکرابر بودند که این رقم در سال جاری میلادی به 40 هزار مورد رسیده است. همچنین گفته می‌شود که کشتی‌های حمل نفت بیشترین میزان نصب اسکرابر در این بازه زمانی را دارند. به این ترتیب مجددا بر میزان تقاضای جهانی برای HSFO افزوده شد و این موضوع به تقویت بهای جهانی این سوخت انجامید.
میزان فروش HSFO در 3 ماه ابتدایی سال 2021 نسبت به مدت مشابه در سال قبل رشدی 50 درصدی داشته اما همچنان این میزان نسبت به میزان فروش این سوخت در 3 ماه ابتدایی 2019 به مراتب کمتر است. با این وجود همچنان بر تعداد کشتی‌های مجهز به اسکرابر افزوده می‌شود و این موضوع تقویت‌کننده بهای HSFO است. اگر در آینده انواع جدیدی از سوخت وارد بازار شود که قابلیت رقابت قیمتی با سوخت‌های موجود را داشته باشد طبیعتا نمودار مصرف تغییر می‌کند. ظرف هفته‌های اخیر بهای جهانی HSFO نوسانات قابل ملاحظه‌ای نداشته، اما این روزها شاهد اوج‌گیری مجدد بهای نفت در دنیا هستیم به گونه‌ای که نرخ هر بشکه نفت برنت در روز 5 مه از کانال 70 دلار نیز عبور کرد. این موضوع می‌تواند سیگنالی افزایشی برای رشد نرخ HSFO در روزهای آینده باشد.
نرخ ارز سرعت‌گیر رشد بهای لوب‌کات
اگرچه لوب‌کات از محل نرخ‌های جهانی سیگنال افزایشی می‌گیرد اما نوسانات نرخ ارز در حال تضعیف بهای پایه این روانکار در بازار داخل است. در هفته منتهی به 13 فروردین که شاهد ثبت رکورد تاریخی برای عرضه لوب‌کات در بازار فیزیکی بورس کالا بودیم، بهای ارز آزاد و نیمایی وارد مسیر افزایشی شده بودند، اما درست در روز 13 فروردین انتشار اخبار سیاسی مبنی بر برقراری مجدد برجام نرخ ارز را در کشور تضعیف کرد. این افت از سویی تاثیر خود را در قیمت‌های پایه گذاشت و از طرف دیگر با انتظار افت بیشتر نرخ به کاهش خرید در برخی بازارها انجامید که البته بازار لوب‌کات از این کاهش میزان خرید مستثنی بود.
ظرف روزهای گذشته روند نزولی به وجود آمده در نرخ ارز شتاب بیشتری به خود گرفته است، اگرچه نوسان نرخ ارز تاثیر قابل مشاهده‌ای بر میزان تقاضای روانکارها ندارد، اما می‌تواند همچون سرعت‌گیری در مسیر رشد بهای پایه به علت افزایش نرخ‌های جهانی عمل کند و به این ترتیب به تعدیل قیمتی در این بازار بینجامد.
