کاهش استقبال تجار از عرضه فولاد در بورس‌کالا
کمبود نقدینگی؛ مانع رونق رینگ داخلی
رکود به بازار داخل رسید؟
گرچه با کمی تاخیر، اما در نهایت واهمه از رکود جهانی و کمبود تقاضای موثر به معاملات داخلی فولاد نیز سرایت کرد. در ماههای گذشته بازار داخلی این فلز برخلاف بازار جهانی از رونق نسبی برخوردار بود. در سال جاری بازار داخلی فولاد به‌طور میانگین روندی برخلاف بازار جهانی را در پیش گرفته بود؛ درصورتی که از اواسط سال میلادی جاری با فراگیری تورم و رشد قیمت‌ها در کشورهای توسعه‌یافته و به‌‌‌دنبال آن اتخاذ سیاست‌‌‌های سختگیرانه انقباضی پولی در بانک‌های مرکزی، معاملات جهانی با کاهش شدید تقاضا مواجه شد. بررسی آمارها و ارقام نشان می‌داد که با تمام این تفاسیر، بازار داخلی از رونق بهتری برخوردار بود. البته این رونق در مقایسه با معاملات جهانی است و مقایسه میزان تقاضا با مدت مشابه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که بازار فولاد نیز با افت تقاضا مواجه بوده است. به‌طور سنتی در فصل تابستان به‌‌‌دلیل رونق در بخش ساختمان‌سازی تقاضا برای فولاد و مقاطع افزایش می‌‌‌یابد؛ اما بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که در فصل تابستان گذشته با معاملات فولاد برخلاف انتظار، رونق قابل‌توجهی ایجاد نشده است.
همسویی نرخ داخلی و صادراتی فولاد
دوشنبه هفته گذشته بورس‌کالا میزبان عرضه 197هزار و 680تن شمش فولاد بود و تجار نیز تقاضایی معادل 192هزار و 210تن را برای خرید این فلز به ثبت رساندند که نسبت به هفته قبل‌‌‌تر از آن کاهش حدود 60هزار تنی داشت و باعث کاهش نسبی حجم معاملات نسبت به هفته ابتدایی آبان‌ماه شد. شرایط فعلی بازار حاکی از نگرانی فعالان بازار است؛ چراکه توجه به آمارها و ارقام نشان می‌دهد که گاهی شاهد افزایش تقاضا و رونق خرید هستیم و گاهی با افت معاملات مواجه می‌‌‌شویم. از طرفی نوسان شدید بهای آزاد ارز و پیش‌بینی‌‌‌ها از افزایش بیشتر در روزهای آتی می‌تواند در رفتار تجار و معاملات طی هفتههای آینده تاثیر‌گذار باشد. درحال حاضر نااطمینانی نسبت به چشم‌انداز اقتصادی پررنگ‌‌‌ترین نقش را در رفتار معاملاتی تجار ایفا می‌کند.
میانگین قیمت معامله در هفته گذشته نیز بی‌‌‌تغییر مانده است. نرخ نیمایی ارز اساس تعیین قیمت محصولات بورس است و این ارز رشد آهسته‌‌‌تری نسبت به بهای آزاد ارز دارد. بنابراین میتوان گفت، جهش ارزی در انتهای هفته گذشته با کمی تاخیر بر ارز نیما و به تبع آن قیمت فولاد عرضه‌شده در بورس‌کالا اثر خواهد گذاشت و موجب افزایش بهای این محصولات خواهد شد. همچنین رشد پیوسته بهای نیمایی ارز در ماههای گذشته سبب شد تا هفته گذشته پس از نیمه شهریورماه، برای دومین‌بار در سال‌جاری نرخ شمش فولاد صادراتی فوب خلیج‌فارس با میانگین نرخ فروش از بورس‌کالا برابر شده و در هفته دوم آبان‌ماه با قیمت ۴۹۰دلار به‌ازای هر تن معامله شود.
تحلیلگران این بازار معتقدند که کارخانه‌ها با مشکل کمبود نقدینگی مواجه هستند. میتوان این مساله را مهم‌ترین عامل کاهش تقاضا در داخل دانست. فعالان بازار از بانک‌ها و مراکز مالی انتظار تامین نقدینگی را دارند. در حالی که بانک و موسسات دولتی و حتی خصوصی درایران نیز با مشکلات زیادی مواجه بودند و توانایی دادن اعتبار به تجار را ندارند. برخی نیز معتقدند میتوان با افزایش صادرات بار تامین مالی را از دوش موسسات مالی داخلی برداشت. در واقع اگر دریچه تجارت داخلی باز نشود، فشار روی دولت همچنان سنگین‌تر می‌شود.
تسهیل صادرات فولاد موجب رونق بازار می‌شود؟
در هفتههای گذشته برای تسهیل صادرات مصوبه‌‌‌ای وضع شد که به موجب آن صادرات محصولات فولادی برای همه و تسهیل روند صادرات فولاد و مقاطع طویل فولادی آزاد می‌شود. پیش از این تنها تولیدکنندگان فولاد اجازه صادرات محصولات فولادی را داشتند؛ اما پس از تصویب این مصوبه افراد دیگر نیز درصورت اخذ مجوز، مجاز به صادرات هستند. برخی معتقدند که صادرات محصولات فولادی به بهبود صنعت و اقتصاد کشور منجر خواهد شد و نقدینگی موردنیاز تجار و کارخانه‌ها می‌تواند از این راه تامین شود. اما بررسی قیمت‌ها نشان می‌دهد که بهای شمش صادراتی ایران فوب خلیج‌فارس و قیمت فولاد در خارج از ایران تفاوت محسوسی ندارند و در شرایطی که با افت تقاضای جهانی به‌‌‌دلیل واهمه از رکود اقتصادی در اقصی‌نقاط جهان مواجه هستیم و قیمت صادراتی ایران و قیمت‌های جهانی تفاوت چندانی ندارند، نمی‌‌‌توان به رونق این صنعت از طریق صادرات امیدوار بود.
البته با این حال به‌‌‌نظر می‌رسد تصویب این قانون بهتر از عدم‌تصویب آن است و می‌تواند موجب فروش محصول برخی از تجار به مشتریان خارجی شود. البته صادرکنندگان فولاد کشور با چالش‌های جدی در مسیر فعالیت خود روبه‌رو هستند. ایران در طول سال‌های گذشته با تحریم کشورهای خارجی روبه‌رو بوده که تعامل و تجارت را میان ما و سایر کشورها دشوار کرده است. صادرکنندگان فولاد امکان تبادلات بانکی برای فروش محصولات خود به بازارهای را ندارند. این چالش‌ها عملا هزینه صادرات را برای تجار ایرانی افزایش می‌دهد.
معاملات بازار جهانی
نگرانی‌ها در مورد وضعیت بازار جهانی فولاد در کنار بحران انرژی اروپا بیشتر شده و قیمت سنگ‌آهن به حداقل خود در دوسال اخیر رسیده است. قیمت‌ها نسبت به ماه مارس سال‌جاری میلادی نیز تاکنون تا ۵۰درصد افت داشته است. با این حال، انتشار اخباری مبنی بر پر شدن ذخایر گازی اروپا برای ادامه سال میلادی جاری کمی از التهابات این بازار کاسته است؛ اما همچنان نگرانی از رکود و افزایش نرخ بهره عامل اصلی افت قیمت‌ها نامیده می‌شود. همچنین پیش‌بینی می‌شود که اروپا و ایالات‌متحده در سال آینده همچنان با مشکلات اقتصادی مواجه باشند.
