اثرات جنگ روسیه بر بازار مواد غذایی به کمترین سطح خود رسیده است
جدایی بازار مواد غذایی از جنگ
شاخص جهانی مواد غذایی کاهشی شد
در حالی که در یک‌سال گذشته و پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین بسیاری از مواد غذایی جهش قیمتی بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای را تجربه کردند، بررسی آمارها نشان می‌دهد که تاثیرات شوک ناشی از جنگ در این بازار بسیار کمرنگ شده است. به گزارش رویترز، شاخص قیمت جهانی مواد غذایی منتشرشده از سوی آژانس مواد غذایی سازمان ملل در ماه مارس برای دوازدهمین‌ماه متوالی کاهشی اعلام شد. همچنین این شاخص بیش از ۲۰درصد کمتر از سقف تاریخی آن در فوریه سال میلادی گذشته اعلام شده است. این آژانس جمعه گذشته اعلام کرد که میزان شاخص در مارس گذشته به ۹/ ۱۶واحد رسید و نسبت به دومین ماه سال میلادی جاری کاهش ۲درصدی را تجربه کرد. همچنین این شاخص به کمترین میزان خود از تابستان ۲۰۲۲ تاکنون رسیده است. شاخص جهانی مواد غذایی بهای مواد غذایی را که در معاملات جهانی پرطرفدار هستند رصد می‌کند.
به گزارش فائو، افزایش عرضه، تقاضای ضعیف برای واردات مواد غذایی و همچنین تمدید قرارداد اودسا که به اوکراین اجازه می‌دهد مواد غذایی صادراتی خود را از طریق دریای سیاه به سایر کشورها ارسال کند، به کاهش قیمت‌ها کمک کرده است. کاهش این شاخص منعکس‌کننده قیمت‌های پایین غلات، روغن‌‌‌های گیاهی و محصولات لبنی است که افزایش قیمت گوشت و شکر در بازارهای جهانی را جبران کرده‌اند.
با این‌‌‌حال ماکسیمو توررو، اقتصاددان ارشد فائو در بیانیه‌‌‌ای اظهار کرد، در حالی که قیمت‌ها در سطح جهانی کاهش یافته است، همچنان در بازارهای داخلی در سطح بالایی قرار دارد و در حال افزایش است که این مساله چالش‌‌‌های بیشتری برای امنیت غذایی ایجاد می‌کند. وی افزود: این امر به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه واردکننده خالص مواد غذایی، با کاهش ارزش پول آنها در برابر دلار آمریکا یا یورو و افزایش بدهی، تشدید شده است.
بررسی آمارها نشان می‌دهد که شاخص قیمت غلات فائو در ماه مارس ۶/ ۵درصد کاهش یافته که بیشترین کاهش مربوط به محصولاتی همچون گندم، ذرت و برنج بوده است. در طرف مقابل، شکر ۵/ ۱درصد افزایش قیمت را تجربه کرد و به بالاترین سطح از اکتبر ۲۰۱۶ رسید؛ چرا که نگرانی‌ها از کاهش چشم‌انداز تولید در هند، تایلند و چین بر قیمت‌ها در این بازار تاثیر گذاشته است. شاخص قیمت گوشت نیز ۸درصد افزایش داشته است. گوشت جزو مواد غذایی است که در سال میلادی گذشته بیشترین رشد قیمتی را به ثبت رساند. حتی در برخی ماه‌‌‌ها میزان افزایش قیمت محصولات گوشتی بیشتر از میزان تورم، به‌خصوص در ایالات‌متحده ثبت شده است.
برخی تحلیلگران هم معتقدند که بهای مواد غذایی در ۲۰۲۳ افزایش پیدا خواهد کرد؛ اما این رشد قیمتی در رده‌‌‌های مختلف مواد غذایی یکسان نخواهد بود. بااین‌‌‌حال آهنگ رشد قیمت‌ها در این بازار طی سال میلادی جاری با کاهش مواجه خواهد شد. به عبارتی این محصولات رشد قیمت را تجربه خواهند کرد؛ اما این افزایش به اندازه سال گذشته نخواهد بود. با این‌‌‌حال برخی کارشناسان معتقدند گوشت گاو از جمله مواد غذایی خواهد بود که در ۲۰۲۳ افزایش قیمت بیشتری را نسبت به سایر گروه‌‌‌ها تجربه خواهد کرد.
دکتر سیلوین شارلبوا، سرپرست پروژه و مدیر آزمایشگاه تجزیه و تحلیل کشاورزی-غذایی در دالاهو معتقد است، یکی از مشکلات بازار مواد غذایی به‌خصوص در آمریکای شمالی قیمت گوشت خواهد بود. گروه نان و غلات از دیگر بخش‌هایی است احتمال افزایش قیمت در آن وجود دارد.
گندم در کف قیمتی ۲۰ ماهه
انتشار خبر تمدید دوباره قرارداد اودسا بین اوکراین و روسیه موجب شد تا بهای گندم به کمترین سطح در ۲۰ماه گذشته برسد. روز گذشته بهای گندم در بورس کالای شیکاگو به حدود ۸/ ۶دلار به ازای هر بوشل رسید و بازده منفی هفتگی ۵/ ۴درصدی را به ثبت رساند. همچنین بهای این محصول نسبت به سقف قیمتی آن در مه سال گذشته بیش از ۴۷درصد کاهش را تجربه کرده است. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که با تایید کی‌یف و مسکو از تمدید قرارداد، عبور رایگان گندم از دریای سیاه ادامه دارد. همچنین روسیه، از اصلی‌‌‌ترین صادرکنندگان مواد غذایی در دنیا، بیش از ۱۵۳میلیون تن گندم را در ۲۰۲۲ برداشت کرده است که رکوردی تاریخی محسوب می‌شود. جهش تولید نیز موجب شد این کشور صادرات خود را افزایش دهد. برآوردها حاکی از آن است که روسیه در سال بازاریابی جاری تا ۶۰میلیون تن گندم را در بازارهای خارجی بفروشد.
افزایش خوش‌بینی نسبت به وجود آب و هوای مساعد در ایالات‌متحده از عوامل دیگر کاهشی شدن قیمت‌ها نامیده می‌شود. در گزارش گذشته وزارت کشاورزی آمریکا اشاره شده بود که به‌‌‌دلیل شرایط بد جوی تنها حدود ۳۰درصد از گندم کشت‌شده در این کشور قابل برداشت است. با این حال گزارش‌‌‌های جدید حاکی از کاهش این احتمال است.
سال گذشته، سرعت کاشت گندم بهاره برای مدت کوتاهی در اواخر ماه مه به پایین‌ترین حد خود در آمریکا رسید. با این‌‌‌حال افزایش کشت در داکوتای شمالی موجب شد کاهش تولید ادامه پیدا نکند.
احتمال افزایش تولید غلات
فائو در تازه‌‌‌ترین گزارش خود پیش‌بینی تولید جهانی گندم در ۲۰۲۳ را افزایش داد و به ۷۶۸میلیون تن در سال رساند. با این حال این رقم بیش از یک‌‌درصد کمتر از میزان تولید در سال میلادی گذشته است. به گزارش این سازمان با وجود شرایط جوی خشک در شمال آفریقا و جنوب اروپا، پیش‌بینی می‌شود بتوان در مناطق جدیدی در این نواحی کشاورزی کرد. به گفته فائو، مصرف جهانی غلات در سال بازاریابی ۲۰۲۳-۲۰۲۲ به ۲.۷۷۹میلیارد تن رسیده که نسبت به سال ۲۰۲۲-۲۰۲۱، ۷/ ۰درصد کاهش داشته است. انتظار می‌رود ذخایر جهانی غلات تا پایان فصل ۲۰۲۳-۲۰۲۲ با ۳/ ۰درصد کاهش از سطح افتتاحیه خود به ۸۵۰میلیون تن کاهش یابد.
بازار سویا
خوش‌بینی نسبت به بروز آب و هوای مساعد در ایالات‌متحده موجب شد تا بهای معاملات آتی سویا در بورس کالای شیکاگو نزولی شود. روز گذشته بهای سویا در این بورس به ۹/ ۱۴دلار به ازای هر بوشل رسید و بازده منفی هفتگی ۲درصدی را به ثبت رساند. به گزارش وزارت کشاورزی آمریکا برآورد می‌شود که مساحت کاشت سویا در ایالات‌متحده طی سال میلادی جاری به ۵/ ۸۷میلیون هکتار برسد که بیش از یک‌میلیون هکتار کمتر از آخرین پیش‌بینی این سازمان است. همچنین این وزارت فاش کرد که ذخایر سویا در ایالات‌متحده با ۱۳درصد کاهش نسبت به سال گذشته به ۱۶۸/ ۱میلیارد بوشل تا ابتدای ماه میلادی جاری رسیده است. این درحالی است که برآوردها حاکی از میزان ۷۴/ ۱میلیارد بوشل بود. همچنین بهای روغن‌‌‌های گیاهی در پی اعلام خبر غیرمنتظره کاهش تولید نفت خام اوپک‌پلاس در ۲۰۲۳ افزایشی شد؛ چرا که تقاضا برای روغن‌‌‌های گیاهی به دلیل جایگزینی با سوخت‌‌‌های فسیلی در نیتجه افزایش قیمت این کامودیتی‌‌‌ها رشد کرده است.
