سال سختی برای صنعت فولاد پیش‌بینی می‌شود؛
بازار فولاد در دو راهی
بررسی بخش فولاد در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که این صنعت سال نسبتا سختی را پشت سر گذاشته است؛ چراکه ناترازی انرژی نسبت به سال‌های پیش از آن شدت یافته بود و حجم تولید و فعالیت واحدهای صنعتی به حداقل رسید. از طرفی وضعیت اقتصادی کشور نیز متفاوت از سال‌های دیگر بود و به همین دلیل بررسی بازار فولاد به عرضه و تقاضا محدود نمی‌شود و عوامل بیرونی تاثیر بیشتری بر این صنعت گذاشته‌اند. پیش‌بینی می‌شود با ادامه روند فعلی در سال ۱۴۰۴ وضعیت صنعت فولاد نیز رو به وخامت حرکت کند.
با توجه به وضعیت انرژی در کشور طی سال‌های گذشته پیش‌بینی می‌شود طی سال‌جاری کمبود برق جدیتر شود و از این‌رو برخی از واحدهای بزرگ فولادی همچون فولادمبارکه اصفهان و فولاد خوزستان به سمت احداث نیروگاه حرکت کنند. اما زمانی که کمبود برق جدی می‌شود ستاد تنظیم بازار برق مثل سال ۱۴۰۳ این واحد‌‌‌ها را مجبور می‌کند انرژی نیروگاه‌‌‌های خود را به شبکه سراسری منتقل کنند؛ آنچنان که در سال ۱۴۰۳ در مورد فولادمبارکه این اتفاق رقم خورد. بنابراین راه‌‌‌اندازی نیروگاه به معنای اتمام محدودیت‌های برق برای واحدهای تولیدی نیست.
کمبود تقاضا تشدید می‌شود
براساس آمار منتشرشده توسط انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، میزان تولید حدود ۷درصد با افت همراه بود که بیشترین کاهش در بخش تولید فولاد میانی رقم خورده است. در صورت ادامه روند قطعی برق در سال ۱۴۰۴ این افت تولید جدیتر شده و میزان عرضه بیشتر تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.
بودجه عمرانی مصوب کمتر از ۹درصد مجموع بودجه را به خود اختصاص داد و پیش‌بینی می‌شود کمتر از ۵درصد به صورت عملی محقق شود. از طرفی وضعیت اقتصادی کشور موجب شده است تا قدرت خرید مردم در بخش مسکن کاهش یابد و از این‌رو میزان ساخت‌وساز مسکن نیز روند کاهشی داشته که این موضوع بر میزان تقاضا برای محصولات فولادی به‌ویژه میلگرد و تیرآهن تاثیر مستقیم گذاشته است. برای سال‌جاری نیز پیش‌بینی می‌شود حجم تقاضا همچون سال گذشته باشد و چه‌بسا با افت بیشتری همراه شود.
علاوه بر موضوع ناترازی انرژی و وضعیت اقتصادی کشور، عوامل بیرونی تاثیر بیشتری بر بازار فولاد ۱۴۰۳ گذاشتند که این موارد در سال ۱۴۰۴ نیز ادامه خواهد داشت. یکی از این موارد افزایش هزینه تولید است. با توجه به نرخ تورم ۴۵درصدی اعلام‌شده، قطعا هزینه تولید در بخش فولاد نیز افزایشی خواهد بود که این موضوع نیز به دلیل رشد قیمت آب، برق و گاز و افزایش دستمزد و حقوق و همچنین مالیات رقم خواهد خورد. با توجه به اینکه به دلیل رکود و کمبود برق و گاز تولید‌‌‌کننده‌‌‌ها با کمتر از ظرفیت واقعی خود در حال فعالیت هستند، در نتیجه هزینه تولید آنها نیز افزایش خواهد یافت. بنابراین در سال ۱۴۰۴ به دلیل مشکلات ساختاری و افزایش هزینه‌‌‌ها، قیمت‌ها با رشد همراه خواهند بود. با توجه به تنش‌‌‌های سیاسی و کسری بودجه، تسهیلات بانکی امسال با شرایط دشواری مواجه است، بنابراین موضوع کمبود نقدینگی در واحدهای فولادی بیش از پیش خود را نمایان خواهد کرد و تامین نقدینگی به اولین مشکل در واحدهای صنعتی تبدیل خواهد شد که تنها راه‌‌‌حل این موضوع نیز تقویت راه‌‌‌های صادراتی است که البته با توجه به وضعیت سیاسی کشور و فشارهای ناشی از تحریم‌‌‌ها و تشدید رقابت در بازارهای صادراتی چشم‌‌‌انداز صادرات برای فولاد ایرانی چندان روشن نیست.
مهم‌ترین مولفه حاکم بر بازار فولاد، نوسانات نرخ ارز است. ورود قیمت دلار به کانال 105هزار تومان شرایط را برای فولادسازان در ادامه سال 1404 سخت‌‌‌تر کرده است که در این صورت صنعت فولاد فقط باید به صادرات دلگرم باشد و واحدهای کوچک‌مقیاس عملا به سمت تعطیلی حرکت خواهند کرد. تا پایان سال 1403 صادرکننده‌‌‌ها می‌‌‌توانستند در مقابل صادرات خود طلا وارد کنند و آن را در بازار مبادله طلا و ارز به فروش برسانند که قیمت آن حداقل 90هزار تومان بود. این نرخ با بازار مبادله ارز حداقل 15هزار تومان تفاوت داشت، اما از پایان سال 1403 تمام صادرکننده‌‌‌ها موظف شد‌‌‌اند ارز خود را برگردانند و به جای آن نمی‌‌‌توانند طلا وارد کنند. این روند قبلا با دلار 45هزار تومانی رقم خورده بود. واردات طلا و فروش آن به صورت شمش و سکه باعث خروج سرمایه در گردش و حبس شدن سرمایه‌‌‌های خرد به صورت سکه می‌شود. در نتیجه از حجم فعالیت‌‌‌ها کاسته می‌شود.
رونق در بازار فیزیکی فولاد
بررسی تالار صنعتی و معدنی بورس‌کالای ایران در روز 18فروردین‌ماه نشان می‌دهد که نسبت حجم معاملات به عرضه شمش از 66درصد در هفته پایانی معاملاتی اسفندماه 1403 به 64درصد کاهش داشته است.
بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که حجم عرضه این محصول میانی زنجیره فولاد در روز 18فروردین‌ماه 1404 نسبت به هفته پایانی اسفند سال گذشته 37درصد افزایش داشته است. بررسی معاملات روز دوشنبه 18فروردین‌ماه نشان می‌دهد بورس‌کالا میزبان عرضه 244هزار و 175تن شمش بود که با توجه به تقاضای یک‌برابری نسبت به عرضه 64درصد از عرضه‌‌‌ها مورد معامله قرار گرفت. قیمت میانگین موزون شمش در معاملات دیروز 30هزار و 294تومان به ازای هر کیلوگرم بود که رشد 3درصدی را نسبت به هفته پایانی اسفند گزارش می‌کند. همچنین بررسی رینگ فیزیکی نشان می‌دهد که میزان عرضه و معاملات در روز 18فروردین‌ماه نسبت به هفته پایانی اسفند 1403 به ترتیب 37درصد و 34درصد افزایش داشته است.
شمش با میانگین قیمت 30هزار و 294تومان به ازای هر کیلوگرم در بازار فیزیکی مورد معامله قرار گرفت که با احتساب هزینه حمل و ارکان بورس و مالیات ارزش‌افزوده شمش 31هزار و 500تومانی به ازای هر کیلوگرم به واحدهای نورد میرسد و در نتیجه کف قیمت میلگرد به 33هزار تومان به ازای هر کیلوگرم میرسد. با توجه به رکود ساخت‌وساز و افزایش قیمت‌ها عملا میلگرد مشتری ندارد و باید منتظر رینگ فیزیکی بی‌‌‌رمق مقاطع طویل در پایان هفته بود. شرکت فولاد خوزستان در رینگ فیزیکی 18فروردین‌ماه 70هزار تن شمش عرضه کرد که با تقاضای 57هزار و 300تنی مواجه شد و 43هزار و 800تن از آن با میانگین قیمت 30هزار و 985تومان به ازای هر کیلوگرم مورد معامله قرار گرفت. همچنین بررسی رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران نشان می‌دهد در روز یکشنبه 17فروردین‌ماه 231هزار تن آهن اسفنجی در این بازار عرضه شد که با توجه به ثبت تقاضای 0.9برابری نسبت به عرضه، 75درصد از حجم عرضه‌‌‌ها مورد معامله قرار گرفت.
قیمت میانگین موزون هر کیلوگرم آهن‌‌‌اسفنجی در معاملات اخیر نسبت به هفته گذشته 3.5درصد افزایش داشت و به 18هزار و 150تومان رسید. قیمت میانگین موزون معاملات آهن اسفنجی در هفته پایانی اسفند سال گذشته 17هزار و 541تومان به ازای هر کیلوگرم بود. بررسی بازار فیزیکی روز یکشنبه 17فروردین‌ماه نشان می‌دهد که معاملات وارد کانال جدید 18هزار تومان به ازای هر کیلوگرم شده است.
