بورس‌بازان درگیرمعادله چندمجهولی جنگ

شایان کرمی / کارشناس بازار سرمایه با لشکرکشی ارتش روسیه به خاک اوکراین موج جدیدی از نگرانی سرمایه‌گذاران بازارهای مالی را فراگرفته است. جنگ میان این دو کشور اکثر بازارهای سرمایه‌گذاری را در همین یکی، دو‌‌‌ روز اخیر تحت‌تاثیر قرار داده است. افزایش بهای جهانی طلا و نفت نشان داد بازارهای مالی تا چه میزان می‌توانند نسبت به رخدادهای جهانی تاثیرپذیر باشند. بازارهای سرمایه‌گذاری داخلی نیز در حالی که چشم به سرنوشت نشست‌های برجامی دوخته بودند حالا درگیر رویداد مهم‌تری همچون جنگ هستند.

جنگ روسیه با اوکراین فارغ از هر نتیجه‌ای که در برداشته باشد، واکنش آنی و موقت بازارها را نیز به همراه خواهد داشت. با این حال نباید از تاثیر واکنش کشورهای مخالف جنگ نسبت به اقدامات روسیه و پیامدهای احتمالی و اثربخشی آن بر بازارها به سادگی عبور کرد. در واقع بازارهای مالی نسبت به دو اتفاق احتمالی واکنش‌های متفاوتی از خود بروز خواهند داد. نخستین واکنش نسبت به خود جنگ خواهد بود که در این صورت ممکن است هر فراز و فرودی از سوی بازارها به صورت موقت انجام شود اما دومین بازخورد در خصوص زمان و تداوم جنگ بروز خواهد کرد. معادله‌ای دو مجهولی که نتایج متفاوتی را نمایان خواهد کرد. بروز جنگ با افزایش ریسک‌های سیستماتیک بازار، اثرات منفی بر بورس‌های دنیا به جای خواهد گذاشت. جو منفی حاکی از جنگ با وجود رشد بهای نفت، افزایش قیمت برخی از محصولات کشاورزی از جمله گندم و جهش نرخ فلزات، بورس‌های دنیا را به زیر کشید. قوت گرفتن احتمال تورم به دلیل فضای مبهم سیاسی آینده در وهله اول تاثیر منفی به بازارهای سهام در سراسر جهان تحمیل می‌کند. بازار سرمایه ایران نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. گرچه قیمت نفت بعد از کش و قوس فراوان از ۱۰۰ دلار عبور کرد و قیمت برخی از کالاها در مدار صعودی قرار گرفتند اما با توجه به این موضوع که معلوم نیست جهش صعودی کالاهای مذکور تا چه زمانی تداوم یابد، بازارها نمی‌توانند مسیریابی درستی از وضعیت موجود داشته باشند  برهمین اساس ممکن است به صورت غریزی واکنش منفی نشان دهند. در چنین فضای ملتهبی که مشخص نیست وسعت اتفاقات جنگی تا چه میزان پیشروی روند سرمایه‌گذاری به‌خصوص سرمایه‌گذاری‌های بورسی با نوسانات منفی دنبال خواهد شد، تبعات جنگ روسیه و اوکراین حتی می‌تواند تلاش کشورهای غربی برای بازگشت و احیای برجام را نیز به حاشیه ببرد. از این رو اظهاراتی که درخصوص زمان نزدیک اعلام توافقات بر سر مسائل هسته‌ای ایران عنوان می‌شد ممکن است تا مدتی از تب و تاب اولیه بیفتند. این در حالی است که بازارهای سرمایه‌گذاری داخلی مخصوصا بورس تهران در ماه‌های اخیر به شدت تحت‌تاثیر اخبار برجامی تغییر رویه داده است. در چنین وضعیتی به دلیل افزایش ریسک‌های سیستماتیک و تداوم جو منفی حاکم بر بازارسهام، رشد قیمت نفت نیز نمی‌تواند اثرات مثبتی برصورت‌های مالی شرکت‌های بورسی ایجاد کند. به هر روی تداوم این وضعیت گرچه تاکنون اثری بر تحرکات قیمت دلار نداشته اما درصورت افزایش بهای اسکناس آمریکایی شاید تغییرات مثبتی را در سرمایه‌گذاری‌های بورسی شاهد باشیم.