جدال حقیقیها با فضای مبهم بورس
بررسی روند معاملات بازار سهام نیز بهوضوح نشان میدهد هرگاه بازار مذکور وارد فضای اصلاحی شده، اگر مدتزمانی بیش از آنچه مرسوم بوده درآن فضا قرار گرفته باشد، جمع بزرگی از سهامداران این امر را به منزله تداوم ریزش قیمت تلقی کرده و راهی صفوف فروش و بعضا خروج از بازار شدهاند. این موضوع حاکی از آن است که با توجه به وضعیت تورمی که کشور درگیر آن است، سرمایهگذاران فرسایشی شدن ریزش قیمت سهام را برنمیتابند. به همین دلیل اغلب سهامداران با شروع اصلاح قیمتها در این بازار به جای فرصتیابی و شناسایی سود، اقدام به فروش سهام میکنند. این مهم در سالهای اخیر بهکرات تکرار شده؛ به گونهای که روند مزبور منجر به داغ شدن تنور معاملات بازارهای دیگر شده است.
ورود داراییهای ریالی به بازارهای ارز، سکه طلا و مسکن نمونه واضحی از نتایج فرسایشی شدن روند اصلاح قیمت در بازار سهام بوده است. در به وجود آمدن این شرایط ناخوشایند چند عامل مهم اثرگذار است. اما شاید بتوان ردپای تصمیمات ناگهانی سیاستگذار در مباحث مرتبط با قیمتگذاری دستوری کالاها و سرکوب نرخ دلار نیمایی را در همه مسیرهای اصلاحی به صورت مشخص مشاهده کرد. هماکنون نیز که بورس از منظر ارزشگذاری در وضعیت مناسبی به سر میبرد، برخی اقدامات سیاستگذار، اصلاح مقطعی را به اصلاحی فرسایشی و غیرقابلتحمل از دیدگاه سرمایهگذاران مبدل کرده است؛ آن هم در شرایطی که نگه داشتن ریال همسو با چشمانداز تورمی حاکم بر اقتصاد کشور هیچ توجیه منطقی ندارد.
از اینرو شاید بتوان در میان بازارهای دارایی وضعیت بورس را نسبت به سایر بازارها پیچیدهتر رصد کرد. این پیچیدگی بر محتمل شدن سناریوهایی مبتنی بر ریزش قیمت بیشتر دامن میزند. این در حالی است که با توجه به تکرار رفتار غافلگیرکننده سیاستگذار، نمیتوان از کنار سناریوهای بدبینانه بهسادگی عبورکرد. ریزش ۱۰ تا ۱۵درصدی شاخص کل یکی از همین سناریوهاست که با توجه به فرارسیدن پایان سال به نظر میرسد در تقابل با رفتار سیاستگذار به واقعیت نزدیکتر باشد. در باب چرایی عدمبازگشت اقبال سرمایهگذاران حقیقی به بورس، باید این نکته را یادآوری کرد که از اواسط آذرماه برآوردها از امکان فتح مجدد قله دومیلیونواحدی تا پایان سال حکایت میکرد، اما به دلیل تکرار اقدامات دستوری و غیرصحیح متولیان اقتصادی، رفتهرفته بازار سهام از خیز مطلوبی که در پیش گرفته بود فاصله معناداری پیدا کرد. نتیجه چنین وضعیتی را میتوان نشانههایی از ابهام تاکتیکی در بورس و وضعیت غیرقابلپیشبینی جریان دادوستدها در این بازار تلقی کرد.