نماگر نادقیق بازار؟
شاخص هموزن و شاخص فرابورس نیز به ترتیب بازدهی ۲/ ۱۵ و ۷/ ۲درصدی را در سال‌جاری به‌‌‌‌‌‌‌ثبت رسانده‌اند. در جریان معاملات روز گذشته بورس تهران، نمادهای شپنا، شستا، وغدیر، خودرو، فولاد، وتجارت و البرز نمادهایی بودند که در صدرجدول بیشترین تاثیرگذاران بر روی شاخص‌‌‌‌‌‌‌کل بورس قرار داشتند. اگر تاثیر مثبت این هفت نماد را بر روی شاخص‌‌‌‌‌‌‌کل بورس تهران درنظر بگیریم، به عدد ۲هزار و ۱۴۳واحد خواهیم رسید که اندکی کمتر از رشد ۲هزار و ۴۱۳واحدی شاخص‌‌‌‌‌‌‌کل در روز گذشته است. این موضوع این نکته را به مخاطب یادآور می‌شود که شاخص‌‌‌‌‌‌‌کل، یک نماگر دقیق برای بیان اوضاع و احوال بازار سهام نیست و مثبت‌‌‌‌‌‌‌بودن هفت نماد، این شاخص را مثبت جلوه داده‌‌‌‌‌‌‌است، در صورتی‌که در کلیت بازار اکثر سهمها در محدوده منفی مورد معامله قرار می‌گرفتند، به همین‌‌‌‌‌‌‌دلیل در سالیان اخیر همواره انتقاداتی نسبت به شاخص‌‌‌‌‌‌‌کل مطرح‌‌‌‌‌‌‌شده و از ابداع و به‌‌‌‌‌‌‌کارگیری یک شاخص جدید سخن به میان آورده شده‌‌‌‌‌‌‌است.
همان‌‌‌‌‌‌‌طور که بارها در گزارش‌‌‌‌‌‌‌های قبلی «دنیایاقتصاد» نیز اشاره شد، برآیند کلی پارامترهای اثرگذار بر بازار سهام در مقطع فعلی در یک وضعیت خنثی به‌‌‌‌‌‌‌سر می‌‌‌‌‌‌‌برد؛ بدین معنا که نه محرک‌‌‌‌‌‌‌های مثبتی که در این مدت در بطن و متن بازار سهام ظهور کرد، توانست بازار سرمایه را از باتلاق کنونی برهاند و نه اخبار منفی دیگر از آب و تاب آنچنانی برخوردار هستند که بتوانند قطار قیمت‌‌‌‌‌‌‌ها را به ایستگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیشین بازگردانند. ماحصل چنین شرایطی منجر به اکران سریال تکراری رفت و برگشت شاخص در کانال ۲میلیون و یک‌‌‌‌‌‌‌میلیون و ۹۰۰ هزار‌‌‌‌‌‌‌واحدی شده‌‌‌‌‌‌‌است و اهالی بورس تهران همچنان در این وضعیت فرسایشی، نظاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گر نوسانات قیمت‌‌‌‌‌‌‌ها در تالار شیشه‌ای هستند تا در صورت صدور سیگنال‌‌‌‌‌‌‌های مناسب از سمت و سوی پارامترهای آماری، مجددا در مقام خریدار در سمت تقاضای سهام مختلف قرار بگیرند. دلار در معاملات بازار آزاد ارز بعد از اینکه در هفته گذشته توانسته بود مجددا کانال ۴۹هزارتومان را فتح کند، دوباره با فشار فروشندگان در بازار همراه شد و فشار عرضه و ضعف تقاضا، بهای اسکناس آمریکایی را به کانال ۴۸هزارتومان بازگرداند.
دلار در لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶ روز دوشنبه) در پله هفتم کانال ۴۸هزارتومان معامله می‌شود. دلار در سال‌های اخیر همواره با بازار سهام همبستگی قابل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توجهی داشته و با یک تاخیر زمانی کوتاه، همیشه صعود دلار، روند قیمت‌‌‌‌‌‌‌ها در بازار سهام را با افزایش همراه کرده‌است. طبیعتا وقتی آرامش بر بازار ارز حاکم است، نمی‌توان از بازار سهام انتظار حرکت رو به جلوی شگرف و دور از انتظاری را داشت. آنچه که روند معاملات این روزهای تالار شیشه‌ای برای مخاطبان و سهامداران در اذهان تداعی می‌‌‌‌‌‌‌کند، این است که بازار در بسیاری از سهام کوچک و بزرگ گرفتار اصلاح‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سهمگین از سقف‌‌‌‌‌‌‌های
ثبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده در اردیبهشت سال‌جاری شده و دیگر فروشندگان دست به ماشه و پرقدرتی که با حجم عظیمی از سهام در سمت عرضه، صف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آرایی کنند، وجود ندارند، اما نکته قابلتوجه دیگری که از رصد تحرکات شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و همچنین خریداران و فروشندگان استنباط می‌شود، نبود محرک‌‌‌‌‌‌‌های مثبت و چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز روشن فرارروی بازار در مقطع فعلی است. به بیانی ساده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر، با توجه به اینکه سهمها از سقف‌‌‌‌‌‌‌های خود کاهش معناداری را تجربه کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، سهامداران دیگر حاضر نیستند در قیمت‌‌‌‌‌‌‌های فعلی که هر لحظه امکان برگشت قیمت‌‌‌‌‌‌‌ها با شوک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های لحظه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای وجود دارد، سهام تحت مالکیت خود را به دیگران واگذار کنند.
از سوی دیگر، هدف خریداران از خرید سهام شرکت‌های مختلف، دستیابی به سود است. با وجود اینکه می‌توان گفت در محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کنونی سهام کوچک و بزرگ بازار ارزنده هستند، اما نمی‌توان درباره همین سهمها واژه جذابیت را به‌‌‌‌‌‌‌کار برد. ممکن است سهام شرکتی ارزنده باشد، اما برای خرید جذابیت نداشته‌‌‌‌‌‌‌باشد و در صورتی‌که سهام مختلف از قابلیت رشد قابلتوجه در بازه‌‌‌‌‌‌‌های زمانی مختلف برخوردار باشد، می‌توان خاصیت جذابیت را به سهام آن شرکت نسبت داد. مشکل فعلی بورس تهران در برهه کنونی دقیقا در تفاوت همین دو نکته خلاصه می‌شود، بازار سهام در مقطع فعلی ارزنده است و قیمت‌‌‌‌‌‌‌های فعلی توجیه خرید دارد، اما بسیاری از سهام از شرایط کافی برای اقناع مخاطب برای نسبت‌‌‌‌‌‌‌دادن صفت جذابیت عاجز هستند.
سنجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آماری بازار نیز همین موضوع را به تصویر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کشند و بازنمای ارزندگی و عدم‌‌‌‌‌‌‌جذابیت بازار برای بازیگران بورس تهران هستند. پارامترهای ارزش معاملات خرد بازار سهام و تراز نقدینگی حقیقی - ورود و خروج پول حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به بورس- از جمله مواردی هستند که در روندهای صعودی و نزولی به‌عنوان یک چراغ راهنما برای سهامداران عمل می‌‌‌‌‌‌‌کنند و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران با بررسی وضعیت این متغیرها می‌‌‌‌‌‌‌توانند موعد تغییر روند یا تداوم روند شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرفته را پیش‌‌‌‌‌‌‌بینی کنند. ارزش معاملات خرد بازار سهام در روز گذشته در محدوده هزار و ۷۵۱میلیارد‌‌‌‌‌‌‌تومانی قرارگرفته که رقم نازلی برای این پارامتر آماری است. ثبت چنین ارقام نازلی در ارزش معاملات خرد؛ در واقع در حکم تصدیقی برای قضیه ارزندگی قیمت‌‌‌‌‌‌‌ها و جذاب نبودن آنها است؛ در واقع سهامدارانی که در مقطع فعلی، سهام مختلفی را در پورتفوی خود دارند، با توجه به ریزش قیمت‌‌‌‌‌‌‌ها حاضر به عرضه سهام خود نیستند و جریان معاملات با عرضه‌‌‌‌‌‌‌های کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حجم پیگیری می‌شود.
در سمت دیگر، با توجه به وضعیت حاکم بر سایر بازارها و وضعیت کنونی بازار سهام، بازیگران حاضر در پشت صحنه معاملات از بودن عواملی که قیمت‌‌‌‌‌‌‌ها را در مقطع فعلی برای آنها جذاب کنند، محروم هستند و این موضوع موجب‌‌‌‌‌‌‌شده که آنها به خرید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های محدود خود در سهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف قانع باشند و با رصد اخبار، چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انتظار تغییر بنیادین در متغیرهای اثرگذار بر بازار باشند و در هفته‌ها یا ماه‌های آتی در مقام خریدار در صحنه معاملات حاضر شوند.
