عوامل موثر بر ریزش P/E بازار سهام واکاوی شد؛
خطر کاهش ارزندگی بورس
به گزارش خبرنگار گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد: نسبت P/E به عنوان یکی از نسبت‌های ارزش‌گذاری مهم در بازار سهام ایران، به طور تاریخی در کف ۶ واحد و سقف ۱۲واحد نوسان می‌کند.
این نسبت که تحت تاثیر عوامل مختلف، به کف و سقف‌های مذکور واکنش نشان می‌دهد، در پاییز با کاهش ریسک‌های سیاسی، از ۶ واحد تا بیش از ۸ واحد صعود کرد؛ اما برخی از عوامل سبب شد تا برای عبور از سطح مهم ۸ واحدی ناکام بماند.
در این میان یکی از عوامل موثر بر نسبت قیمت به سود یا P/E بازار، نرخ رشد سودآوری شرکت‌ها است. نسبت مستقیم این دو متغیر به آن معناست که با رشد سودآوری انتظاری شرکت‌های بورسی، نسبت P/E به طور میانگین افزایش می‌یابد.
حالا در پاییز سال جاری، نزدیک شدن نرخ ارز توافقی با قیمت بازار آزاد سبب شد تا رشد 60 درصدی قیمت دلار موثر بر سودآوری صنایع، رقم بخورد.
در این میان با توجه به تاثیر مضاعف این رشد قیمت بر درآمد صنایع بورسی، P/Eبازار از کف تاریخی 6واحد تا محدوده 8واحد تعدیل شد. با این حال، این نسبت اکنون به محدوده 7.4واحد برگشته است.
به نظر می‌رسد یکی از عوامل موثر دیگر، افزایش ریسک‌های سیاسی باشد. با نزدیک شدن به تحولات سیاسی آمریکا به عنوان اقتصاد اول دنیا و روی کار آمدن ترامپ به عنوان 47امین رئیس جمهور آمریکا، انتظار می‌رفت تا با اصلاح قیمتی P/Eدر بازار سهام نسبت شرکت‌ها P/Eکاهش یابد.
این موضوع با انتشار صورت‌های مالی9ماهه همزمان شد. در نتیجه با رشد سودآوری شرکت‌ها در سومین فصل سال، این نسبت تا محدوده 7.4واحد کاهش یافت. این کمترین مقدار سنجه آماری، از اواخر آذرماه سال جاری است.
در کنار این موضوع نرخ بهره بدون ریسک یا نرخ بهره اوراق نیز، رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. نرخ بهره بدون ریسک، یکی از متغیرهای مهم در بازار سهام است که تاثیرگذاری بالایی در روند ورود و خروج پول در بورس دارد. بهره بدون ریسک به محدوده 33درصد رسیده است.
این میزان بالاترین مقدار از خرداد سال جاری است. انتظار می‌رود، با افزایش انتظارات تورمی همانند بهمن95 و اردیبهشت97، همزمان با خروج برجام از آمریکا، شاهد رشد نرخ بهره اوراق باشیم. در این صورت، نمی‌توان انتظار داشت که P/Eبازار از مرز 8واحد عبور کند.
به نظر می‌رسد، بازار شاهد یک طناب کشی میان رشد نرخ دلار و رشد نرخ بهره و ریسک‌های سیاسی است. این دو وضعیت به بازار اجازه نخواهد داد تا P/E در کوتاهمدت به زیر 6واحد کشیده شود. از سویی دیگر اجازه نمی‌دهد به سمت سقف‌های تاریخی حمله‌ور شود؛ اما اگر وزن ریسک‌های سیاسی، پیشروی کند به صورتی که خطر جدی برای ایران محسوب شود؛ این نسبت می‌تواند به شدت کاهش یابد.
با تعیین تکلیف ابهامات سیاسی، احتمالا در کوتاه مدت نسبت قیمت به سود بازار بهبود خواهد یافت؛ ضمن آن که رشد سودآوری شرکت‌ها همزمان با این موضوع به رشد بورس منجر خواهد شد.
