آیا قدرت‌گرفتن یک روند صعودی امکان‌پذیر شده‌است؟
از صعود آبان تا اصلاح بهمن، بورس وارد رالی شد؟
هاتف شاملو، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: بورس ایران از آبان‌‌‌‌‌‌ماه وارد یک روند صعودی قدرتمند شد که تا اواخر آذر ادامه داشت و از دی‌‌‌‌‌‌ماه، بازار وارد اصلاح شد که ابتدای دی به‌صورت اصلاح زمانی و سپس به‌صورت اصلاح قیمتی تا اواخر بهمن ادامه پیدا کرد. در این دوره، برخی عوامل داخلی و خارجی، از جمله اظهارات رئیس‌‌‌‌‌‌جمهور آمریکا و مواضع داخلی درباره مذاکرات، باعث افزایش تردید در بازار شدند و فشار فروش را افزایش دادند، بنابراین در دی و بهمن‌‌‌‌‌‌ماه بازار در مقطعی اصلاح را تجربه کرد و در مقطعی اصلاح به‌صورت زمانی و در مقطعی دیگر، این اصلاح به‌صورت قیمتی بود.
وی افزود: با آغاز اسفند و چرخش در جو روانی بازار، شرایط معاملاتی در یک و دو روز گذشته، بهبود پیدا کرد. یکی از عوامل کلیدی در این تغییر، به‌دلیل تغییرات در لیدر بازار سرمایه و صنعت خودرو است. کارشناس بازار سرمایه ادامه‌داد: با توجه به اعلام افزایش سرمایه ۹۴۱درصدی ایران‌خودرو از محل تجدیدارزیابی دارایی‌ها بود که بالاتر از پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها بود و به‌عنوان یک محرک قوی در روند مثبت معاملات نقش ایفا کرد. شاملو به ارزیابی جریان نقدینگی و ارزش معاملات پرداخت و گفت: برای تحلیل وضعیت ورود و خروج نقدینگی، نمی‌توان صرفا به یک الی دو روز اتکا کرد و بررسی روند میان‌مدت ضروری است. از ابتدای آبان بازار سهام وارد فاز‌صعودی شد و شاهد ورود مستمر سرمایه به بازار بودیم که این روند تا ۲۶ دی‌‌‌‌‌‌ماه ادامه داشت و در مجموع حدود ۱۲هزار‌میلیارد‌تومان ورود نقدینگی ثبت شد، با این‌حال از ۲۶ دی تا بورس دوشنبه ۶ اسفند، بازار شاهد خروج ۱۱هزار میلیارد‌تومان نقدینگی بوده‌است، در نتیجه خالص ورود نقدینگی از آبان‌‌‌‌‌‌ماه تاکنون تنها یکهزار میلیارد‌تومان بوده که رقم بسیار پایینی محسوب می‌شود. به‌عبارت دیگر، به هر میزانی که تا ۲۶دی‌‌‌‌‌‌ماه پول وارد بازار سهام وارد شد، کاملا این نقدینگی تا روز گذشته خارج شده‌است. بخش عمده‌ای از این خروج نقدینگی به دلیل افزایش ریسک‌های سیستماتیک، به سمت بازارهای جایگزین نظیر طلا و دلار هدایت شد. این روند نشان‌دهنده کاهش اعتماد به بورس در ماه‌های اخیر بوده‌است.
وی به چشمانداز بازار سهام در ادامه اشاره کرد و افزود: در صورت بهبود شرایط مذاکرات و کاهش تحریم‌ها، انتظار می‌رود که بازار سرمایه ایران شاهد بازگشت نقدینگی و بهبود شرایط باشد و اعتمادها را به خود جلب کند و از شادابی بازارهای رقیب کاسته شود. اگر تنش‌های سیاسی و اقتصادی افزایش پیدا نکند و به سمت مذاکرات حرکت کنیم، چشمانداز بازار سهام برای سال۱۴۰۴ به‌ویژه تا فصل مجامع مثبت ارزیابی می‌شود و در صورتی‌که بازار سهام تا فصل مجامع بتواند روند مثبتی داشته باشد، می‌توان چشمانداز مثبتی را برای بازار سهام در ادامه پیش‌بینی کرد. از سوی دیگر، نزدیکی نرخ ارز توافقی به نرخ بازار آزاد و افزایش شفافیت در صورت‌های مالی شرکت‌های صادرات‌‌‌‌‌‌محور می‌تواند موجب بهبود عملکرد کلی بازار شود، بنابراین نمی‌توان برای بررسی بازار سهام فقط یک روز را مورد ارزیابی قرارداد، چراکه در برخی روزها ورود بزرگ و برخی روزها خروج هنگفت پول را شاهد هستیم و تحلیل روند بازار نیازمند درنظرگرفتن یک روند بزرگ‌‌‌‌‌‌تر است.
بازار سهام، نرخ‌های فعلی اوراق را هضم کرده‌است
ابوالفضل جعفری‌ماهوک، کارشناس بازار بدهی گفت: سال۱۴۰۳ تا اینجا سال‌عجیب و پرنوسانی برای اقتصاد کشور بوده‌است. از رشد مقطعی بازار سرمایه در آبان و آذر ماه گرفته تا آتش‌بازی طلا و دلار در ماه‌های ابتدایی زمستان. وضعیت ناترازی‌‌‌‌‌‌های انرژی به محدوده نگران‌کننده‌ای رسیده و بسیاری از فعالان اقتصادی نگران تابستان پیش‌رو و محدودیت‌های تولید صنایع هستند.
وی افزود: نرخ بهره نیز طی سال‌جاری از این نوسانات بی‌‌‌‌‌‌نصیب نماند و سال‌جاری برای نرخ بهره و بازار بدهی کشور نیز سال‌پرنوسانی بود و هنوز در ابتدای اسفندماه، مهم‌ترین ماه در تقویم بازار بدهی، هستیم. به‌رغم اینکه نرخ بهره یکی مهم‌ترین عوامل موثر بر بازار سهام است، ولی تغییرات سایر متغیرها طی سال‌جاری به‌‌‌‌‌‌قدری بالا بوده که عملا مجالی برای عرض‌‌‌‌‌‌اندام نرخ بهره باقی نگذاشته‌است. ناترازی‌‌‌‌‌‌های انرژی، تنش‌های منطقه‌ای و سیاسی، نوسانات شدید نرخ‌های ارز و... به‌‌‌‌‌‌اندازه کافی ذهن فعالان اقتصادی را به خود مشغول کرده‌است.
جعفری در ادامه گفت: نرخ بهره اوراق درآمد ثابت پس از رشد افسارگسیخته اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه سال‌جاری، در تابستان امسال وضعیت نسبتا باثباتی داشت و طی پاییز، روندی کاهشی را در پیش گرفت، تا جایی‌که در مقطعی شاهد نرخ‌های زیر ۳۰درصد نیز بودیم و از همین زمان نیز رشد بازار سهام آغاز شد، اما در ادامه و با شروع روند روبه‌رشد دلار و افزایش انتظارات تورمی و همچنین انتشار اوراق مازاد بر بودجه‌دولت، این نرخ مجددا به محدوده ۳۳ و ۳۴درصد بازگشته است.
کارشناس بازار بدهی در پایان گفت: تا تاریخ این یادداشت، دولت مجوز ۲۵۰همت اوراق مازاد بر بودجه‌را دریافت کرده (با مصوبه شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی) که هنوز حدود ۸۰همت از آن باقی‌مانده‌است و با انتشار این اوراق، عملا دولت طی سال‌جاری به میزان دوبرابر بودجه تصویب‌شده اوراق منتشر خواهد کرد.
با توجه به این میزان انتشار و همچنین حدود ۸۱۰همت اوراق بودجه‌شده برای سال‌آینده، انتشار اوراق دولت رشدی بی‌سابقه را تجربه خواهد کرد که این رشد بر نرخ بهره اثر جدی خواهد گذاشت، بنابراین باثبات شرایط فعلی، به‌نظر می‌رسد به دلیل رشد انتظارات تورمی و همچنین چشمانداز انتشار اوراق دولتی، نرخ بهره کاهشی نخواهد بود و احتمال روند صعودی آن بسیار بیشتر از احتمال کاهش آن خواهد بود. بازار سهام نیز به‌نظر نرخ‌های فعلی اوراق را هضم‌کرده و در بررسی چشمانداز آینده نرخ‌های فعلی را لحاظ کرده‌است، ولی افزایش این نرخ به سطوح بالای ۳۵درصد ممکن است رشد بازار را با اختلال جدی مواجه کند.
