سایه اثر ژانویه بر بازار
در سومین روز معاملاتی هفته همچنان شاهد خروج پول از سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی بودیم، اما این خروج پول به‌شدت روزهای گذشته نیست، تا پایان زمان معاملات بازار سهام نیز خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت مشاهده شده‌است و به‌نظر می‌رسد که نقدینگی حقیقی دارایی‌های امن مانند صندوق‌های طلا و بازار طلا را ترجیح می‌دهند. در وضعیت فعلی که ریسک‌های متعددی بازار سهام را تحت‌فشار قرار داده، اثر ژانویه نیز سایه بر بازار سهام انداخته‌است.
چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز بازار سهام در دو سناریو
علی عباسیان، کارشناس بازار سرمایه در مورد وضعیت فعلی بازار گفت: برای توصیف و ارزیابی و تحلیل وضعیت فعلی بازار سرمایه باید توجه داشت که این بازار چندان عمیق نیست و بر همین اساس تاثیرپذیری بسیار زیادی از عوامل مختلف دارد؛ با کوچک‌ترین خبر یا اتفاق دچار نوسان و اصلاح می‌شود، اما به‌رغم تغییر اصل۴۴ قانون‌اساسی در سال۸۴ و بالادست شمردن بخش خصوصی در کنار بخش دولتی و تعاونی اما بازهم خصوصیسازی به‌درستی انجام نشده و عمق بازار سرمایه ما همچنان اندک است و حتی در اسناد بالادستی از جمله گام دوم انقلاب، اقتصاد مقاومتی و برنامه‌های توسعه به‌خصوصی‌‌‌‌‌‌‌سازی و کاهش تصدیگری دولت اشاره‌‌‌‌‌‌‌های زیادی شده با این حال چه عواملی باعث می‌شود که خصوصیسازی به‌رغم تمایل حاکمیت به‌درستی انجام نمی‌شود جای سوال دارد. وی افزود: اما فارغ از بحث عمق بازار سرمایه وجود ریسک‌های مختلف و اثرگذار بر بازار سرمایه بود که سال۱۴۰۳ یکی از پراتفاق‌ترین سال‌ها بود که مستقیم و غیرمستقیم بر بازار سرمایه اثر گذاشت.
کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: اما بعد از سه سال‌دخالت‌های مکرر دولت در بازار سرمایه بعد از آن استقرار دولتی با دیدگاه بازار آزاد منجر به افزایش امیدها شد و بازار سرمایه رشدی تقریبا چهل‌درصدی را مشاهده کرد، اما عامل بسیار مهم تحریم و عدم‌تمایل حاکمیت به توافق باعث شد این امیدها ازبین برود و بازار سرمایه مجددا دچار ناامیدی شود. هرچند عوامل زیادی بر بازار سرمایه می‌تواند اثرگذار باشد و بازار را تحتتاثیر قرار دهد اما بدون‌شک تحریم‌های اقتصادی یکی از مهم‌ترین عامل‌‌‌‌‌‌‌هایی است که روی بازار سرمایه و اقتصاد تاثیر می‌گذارد، عامل بعدی نیز نوع ساختار اقتصادی است. کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: زمانی‌که در مورد‌توافق صحبت می‌شود، به دلیل تغییر ساختار اقتصادی از نظام اقتصاد بسته به نظام بازار آزاد، امیدها افزایش پیدا می‌کند و اگر به کشورهایی که اقتصاد بسته‌‌‌‌‌‌‌ای دارند نگاه کنیم، مشاهده می‌شود که اقتصاد اغلب کشورهایی که نظام اقتصاد بسته، سوسیالیستی و تفکرات کمونیستی دارند، شکست‌خورده‌‌‌‌‌‌‌اند و بازار سرمایه آنها عمیق و قوی نیست.
عباسیان در ادامه گفت: از عوامل اثرگذار بر وضعیت فعلی بازار سهام، نوع ساختار تحریم‌های اقتصادی کشور است، مسلما وقتی تحریم وجود دارد ریسک فروش و صادرات افزایش پیدا می‌کند و مستقیما بر سودآوری شرکت‌ها اثرگذار است، در قدم بعدی افزایش ریسک در تولید موجب سرریز نقدینگی به سمت بازار‌‌‌‌‌‌‌های نامولد از جمله مسکن و ارز و طلا و موجب خروج نقدینگی از تولید و بازار سرمایه می‌شود. وی اضافه کرد: از طرفی سیاست‌های بانک‌مرکزی نیز مستقیما بر بازار سرمایه اثرگذار بوده و افزایش نرخ بهره موجب کاهش سرمایه‌گذاری در بخش تولید و بازار سرمایه شد؛ هرچند در این مورد اقتصاددانان اختلاف نظر دارند اما اگر صرفا اثر نرخ بهره بر بازار سرمایه را بررسی کنیم افزایش نرخ بهره اثر منفی بر بازار سرمایه گذاشت.کارشناس بازار سرمایه به چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز بازار سهام در سناریوهای مختلف پرداخت. در مورد چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز بازار سرمایه سناریوهای مختلفی می‌توان متصور بود؛ تغییر ساختار اقتصادی، تحریم، سیاست بانک‌مرکزی و خصوصیسازی عواملی هستند که با توجه به این مولفه‌‌‌‌‌‌‌ها باید سناریونویسی کرد.
در نهایت با توجه به ناترازی‌‌‌‌‌‌‌های عجیب موجود در بخش‌های مختلف و کاهش درآمد دولت می‌توان انتظار داشت سال۱۴۰۴ به احتمال زیاد توافق‌هایی صورت بگیرد یا ساختار اقتصادی تغییر کند. در صورت عدم‌تحقق دو مورد فوق، قطعا بازار سرمایه فرسایشی و در حالت رنج خواهد بود، اما اگر خصوصیسازی شرکت‌ها و بنگاه‌ها در دستور کار قرار بگیرد با توجه به افزایش کارآیی در بخش خصوصی می‌توان انتظار داشت که سودآوری شرکت‌ها نیز افزایش یابد و بازار سرمایه رشد کند. عباسیان در پایان تاکید کرد: در صورت رفع تحریم‌های اقتصادی، افزایش مقداری فروش شرکت‌ها و بنگاه‌های صنعت را خواهیم داشت که این مورد هم اثر مثبتی بر بازار سرمایه خواهد گذاشت. در صورت رفع تحریم‌های بین‌المللی و اقتصادی، شرکت‌های صادرات‌محور و در صورت عضویت در FATF، گروه بانکی‌‌‌‌‌‌‌ها می‌توانند رشد و بازدهی خوبی در آینده داشته باشند.
شاخص‌کل در بلاتکلیفی
محمدرضا اعلمی، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: در حال حاضر، شاخص‌کل بازار سرمایه در حالت رنج و خنثی قرار دارد و در محدوده ۲میلیون و ۶۷۸هزار واحد تا ۲میلیون و ۹۳۱هزار واحد نوسان می‌کند. این بی‌‌‌‌‌‌‌تصمیمی در شاخص‌کل به دلیل بلاتکلیفی در اقتصاد کشور است که تحتتاثیر عوامل متعددی قرار گرفته‌است. یکی از مهم‌ترین این عوامل و موضوعات اساسی، استیضاح وزیر اقتصاد و دارایی، آقای عبدالناصر همتی است که باعث‌شده این وزارتخانه مهم در شرایط جنگ اقتصادی بلاتکلیف بماند. وی در ادامه افزود:ریسک‌های زیادی به بازار تحمیل‌شده که بخشی از آن ناشی از سیاست خارجی کشور است. بخشی از این متغیرهایی که مربوط به سیاست خارجه می‌شود نیز به‌نوعی باعث بلاتکلیفی بازار شده‌است.
علاوه‌بر این، در حال‌حاضر شاهد اثر ژانویه در بازار سرمایه هستیم. اثر ژانویه به تاثیر رویدادهای تقویمی مانند تعطیلات عید نوروز یا ماه مبارک رمضان بر بازار سرمایه اشاره دارد که معمولا باعث کاهش حجم معاملات می‌شود. کارشناس بازار سرمایه در ادامه اضافه کرد: به‌نظر می‌رسد کف حمایتی شاخص‌کل در محدوده ۲میلیون و ۶۷۸هزار واحد تا پایان سال‌حفظ شود. امروز نیز شاهد واگرایی بین شاخص‌کل و شاخص هموزن بودیم؛ به‌طوری که شاخص‌کل مثبت بود، اما شاخص هموزن منفی شد. این اتفاق در نزدیکی یک کف حمایتی نشان می‌دهد که سهم‌های بزرگ بازار و شاخص‌‌‌‌‌‌‌سازها تلاش می کنند تا بازار را به سمت مثبت‌شدن هدایت کنند و از آن حمایت کنند. اعلمی خاطرنشان کرد: احتمالا بازار این کف حمایتی را حفظ کند، اما در صورت شکست این سطح، انتظار می‌رود شاخص‌کل تا سقف قبلی خود، یعنی ۲میلیون و ۵۴۸هزار واحد، کاهش یابد، با این حال به‌نظر می‌رسد تا پایان سال۱۴۰۳، شاهد رنج‌بودن بازار با حجم معاملات کم باشیم.
