محرک‌‌‌‌‌های منفی بورس تهران بر مثبت‌ها غلبه کردند؛
سقوط دستهجمعی نماگرها
در جریان معاملات روز دوشنبه، تمامی نماگرهای بازار سهام همگام با یکدیگر در مسیر کاهش قرارگرفتند. افزایش شکاف نرخ دلار توافقی و آزاد به بیش از ۵۲درصد، بالاماندن نرخ اخزاها در سطح ۳۵درصد و ابهامات در حوزه سیاسی کشور از جمله عواملی است که موجب تعمیق رکود در معاملات بازار سرمایه شده‌است.
یکه‌‌‌‌‌تازی فروشندگان
در جریان معاملات دیروز، قدرت در دستان فروشندگان بود. ۷۶درصد بازار متشکل از ۶۱۸نماد تا پایان معاملات در محدوده قرمز تابلو جای‌گرفتند. نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در روز دوشنبه با ثبت کاهش ۰.۹۷درصد معادل ۲۷هزار واحد به سطح ۲میلیون و ۷۴۶هزار واحد عقب‌نشینی کرد. شاخص هموزن نیز همگام با دماسنج اصلی بازار سهام در مسیر کاهش قرارگرفت. این نماگر بازار سرمایه با ثبت افت ۰.۶۸درصد به سطح ۸۰۴هزار واحد نزول یافت. ارزش معاملات خرد در روز دوشنبه به میزان ۶هزار و ۷۵۸میلیارد‌تومان به‌ثبت رسید‌که در قیاس با روز یکشنبه به میزان ۱۳درصد افزایش‌یافت. در جریان معاملات روز دوشنبه، ۵۶۹میلیارد‌تومان پول توسط حقیقی‌‌‌‌‌ها از گردونه معاملات خارج شد. بیشترین خروج پول از صنایع بانکی، پالایش و خودرویی‌‌‌‌‌ها صورت‌گرفت.
از ساعت ۱۱، تحرکات مثبت در برخی نمادهای بزرگ بازار صورت‌گرفت. با جمع‌‌‌‌‌آوری صف‌‌‌‌‌های فروش نمادهای «شتران»، «وبصادر»، «ذوب» و «شپنا» فشار فروش در بازار سهام کاسته شد. به‌دنبال این موج مثبت صف‌‌‌‌‌های فروش برخی صندوق‌های اهرمی نیز جمع‌‌‌‌‌آوری شد و معاملات این صندوق‌ها متعادل دنبال شد. همچنین برخی نمادهای تودلی خودروسازان نیز در انتهای معاملات روز دوشنبه، با تحرکات مثبت همراه شدند. باتوجه به متعادل دنبال‌شدن معاملات نمادهای شاخص‌‌‌‌‌ساز بورس تهران، می‌توان انتظار داشت که نماگرهای بازار سرمایه به‌خصوص شاخص‌کل بورس تهران در روز سه‌شنبه معاملات روان‌تری را تجربه کند. با وجود موج مثبت ایجادشده در کلیت بازار، همچنان صف‌‌‌‌‌های فروش نمادهای کوچک و متوسط پایدار ماند، بنابراین انتظار می‌رود در جریان معاملات روز سه‌شنبه نمادهای بزرگ‌تر لیدری کنند و متعادل‌‌‌‌‌تر از نمادهای کوچک و متوسط بازار دست به‌دست شوند.
دو فاکتور مثبت بورس تهران
از جمله فاکتورهای بسیار مهم جهت سنجش ارزندگی بازار سرمایه، ارزش دلاری بورس تهران است. در حال‌حاضر باتوجه به واگرایی حرکت دلار و بازار سرمایه، ارزش دلاری بورس تهران کاهش چشمگیری را تجربه کرد. ارزش دلاری بازار سهام در روز دوشنبه به ۹۴میلیارد دلار نزول کرد. آخرین بار که ارزش دلاری بازار در این محدوده قرار داشت به مرداد سال۹۸ بازمی‌گردد. نکته جالب آن است که از سال۹۸ شرکت‌های زیادی به بازار سهام افزوده شده‌اند. نسبت قیمت به سود هر سهم در پایان معاملات روز گذشته، به محدوده ۶.۷۸واحد رسید. میانه تاریخی این نسبت در محدوده ۷.۳۶ قرار دارد که این به‌معنای فاصله ۰.۵۸واحدی نسبت P/E بازار با میانه تاریخی خود است. هر دو فاکتور مورد اشاره نشان می‌دهند که بورس تهران در وضعیت ارزنده نسبت به سایر کلاس‌های دارایی قراردارد.
رانت ارز توافقی
از آنجا که صنایع بورسی خصوصا شرکت‌های دلاری‌محور، ارز حاصل از صادرات خود را با نرخ دلار رسمی تسعیر می‌کنند، نرخ دلار توافقی (نیما سابق) از جمله مهم‌ترین محرک‌‌‌‌‌های اثرگذار بر سودآوری شرکت‌های بورسی است. در سال‌گذشته موج صعودی که از اواسط آبان ماه در دماسنج اصلی بازار سرمایه رقم خورد، عمدتا تحت‌تاثیر کاهش شکاف دلار رسمی و آزاد صورت‌گرفت. در اسفند ماه با برکناری وزیر اقتصاد، امید فعالان نسبت به کاهش شکاف دلار رسمی و آزاد و همچنین تک‌نرخی‌شدن ارز به حداقل رسید. به‌رغم کانال شکنی دلار آزاد و افزایش آن به بیش از ۱۰۰هزار‌تومان، نرخ دلار توافقی همچنان در زیر محدوده ۶۹هزار‌تومان معامله می‌شود. این به‌معنای شکاف ۵۲درصدی دلار رسمی و آزاد است. حذف نرخ نیما با هدف حذف رانت ارزی صورت‌گرفت، با این‌حال این مهم به‌وقوع نپیوست و بار دیگر اختلاف میان دلار رسمی و آزاد کشور به بالای ۵۰درصد رسید. اختلاف دو نرخ ارز کشور موجب گسترش رانت می‌شود و تضعیف تولید را به‌دنبال خواهدداشت. از جمله فاکتورهای منفی برای بورس تهران، نرخ اخزا است. طبعا هرچه نرخ بدون‌ریسک افزایش یابد انتظار سرمایه‌گذاران از کسب بازدهی بالاتر و نتیجتا بازار سهام کم‌رمق‌‌‌‌‌تر خواهدشد.
روند افزایشی اخزاها از بهمن سال‌گذشته آغاز شد و همچنان ادامه دارد. در روز دوشنبه میانگین نرخ بدون‌ریسک اخزا برای سومین روز متوالی در محدوده ۳۵درصد قرارگرفت. در کنار دو فاکتور منفی مذکور، افزایش سطح ابهامات در حوزه سیاسی موجب‌شده‌است تا عدم‌قطعیت در بازار سرمایه افزایش یابد و سرمایه‌گذاران از بازار سرمایه روی‌گردان شوند.
افزایش ساعت معاملات صندوق طلا
در روز دوشنبه دلار در بازار آزاد سقف‌شکنی کرد و به سطح ۱۰۵هزار و ۲۵۰تومان افزایش‌یافت. طلای ۱۸عیار نیز تحت‌تاثیر رشد نرخ دلار بازار آزاد با افزایش همراه شد و توانست بالای سطح ۸میلیون‌تومان به‌‌‌‌‌ازای هر‌گرم رشد یابد. صندوق‌های طلای مورد معامله در بازار سرمایه، برای نخستین مرتبه در روز دوشنبه براساس اطلاعیه بورس‌کالا، تا ساعت۱۸ مورد معامله قرارگرفتند. افزایش ساعات معاملاتی این صندوق‌ها علاوه‌بر نقدشوندگی، به همگام‌شدن بیشتر این صندوق‌ها با بازارهای جهانی کمک شایانی کرد.
