نیویورک‌تایمز امضای معاهده جامع راهبردی تهران و مسکو را تحلیل کرد
رسمیت‌بخشی به روابط نزدیک‌تر ایران و روسیه
به گفته سفیر ایران در مسکو، انتظار می‌رود این قرارداد مسائل نظامی را نیز پوشش دهد، اما برخلاف توافق‌هایی که مسکو با دیگر متحدانش امضا کرده است، توافق با ایران فاقد بند دفاع متقابل است. پیش از ورود پزشکیان به مسکو، دیمیتری اس. پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که امضای این معاهده «رویداد بسیار مهمی» برای روسیه خواهد بود و مقامات ایران سفر رئیس‌جمهور را چیزی فراتر از یک سفر دولتی به تصویر کشیده‌اند و این نشان‌دهنده یک نقطه‌عطف استراتژیک است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در تلگرام نوشت: این معاهده یک نقطه‌عطف کلیدی است که روابط دوجانبه ما را تقویت می کند. وی افزود: این فقط یک توافق سیاسی نیست، بلکه نقشه راه آینده است. پسکوف گفت که زمان امضای معاهده به منظور منحرف کردن توجه از مراسم تحلیف روز دوشنبه دونالد جی. ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور در ایالات متحده نیست و عراقچی به تلویزیون دولتی ایران گفت که زمان امضای معاهده، یعنی روز جمعه، ماه‌ها پیش برنامه‌ریزی شده است.
از زمان حمله به اوکراین، تقریبا سه سال پیش، مسکو و تهران به طور فزاینده‌ای به یکدیگر نزدیک‌تر شده‌اند. به ادعای مقامات آمریکایی و اروپایی، ایران موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد و پهپادها را برای کمک به تلاش‌های جنگی کرملین به روسیه ارسال کرده است. ایران ارائه سلاح به مسکو را رد کرده است.
کرملین تا حدی از تهران حمایت دیپلماتیک کرده است، اما باید این رابطه را با حفظ روابط با عربستان سعودی و امارات متحده عربی که هر دو از مخالفان ایران هستند، متعادل کند. مسکو و تهران اخیرا با سقوط رژیم بشار اسد در سوریه با یک شکست بزرگ در منطقه مواجه شده‌اند.
از زمان شروع جنگ، روسیه تلاش کرده است با ایجاد و رسمیت بخشیدن به یک سری معاهدات، با آنچه به عنوان هژمونی تهاجمی و امپراتوری غربی به رهبری ایالات متحده مطرح است، توسط اتحادی از کشورها مقابله کند. در ماه ژوئن، روسیه قرارداد مشارکتی را با کره شمالی امضا کرد و در ماه دسامبر، یک معاهده امنیتی با بلاروس را جهت استقرار تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی روسیه در این کشور رسمی کرد. هر دو قرارداد شامل یک بند دفاع متقابل بودند. روسیه همچنین رهبری سازمان پیمان امنیت جمعی را بر عهده دارد که شامل بلاروس و چندین کشور دیگر شوروی سابق از جمله ارمنستان در قفقاز و قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان در آسیای مرکزی است. سازمان معاهده، وزنه تعادل ناتو، بر این اصل استوار است که حمله به یک عضو باید به‌عنوان حمله علیه همه تلقی شود. این اتحاد اخیرا به چالش کشیده شده و ارمنستان عملا عضویت خود را مسدود کرده است.
به نوبه خود، ایران با مجموعه‌ای از چالش‌ها مواجه است. بازگشت ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا فشار و تلاش بیشتری از سوی واشنگتن برای مهار ایران به همراه خواهد داشت. جدا از مسائل دفاعی، روسیه با ایران و سایر کشورها برای توسعه جایگزینی برای سوئیفت به رهبری غرب، یک سرویس پیام‌رسانی جهانی که بیش از ۱۱هزار موسسه مالی را به هم متصل می کند، کار کرده است.
مسکو همچنین امیدوار است از طریق ایران خط راه‌آهنی بسازد که روسیه را مستقیما به بنادر خلیج فارس متصل کند. عراقچی گفت که این توافق به ایران اجازه می‌دهد تا از طریق شبکه خطوط لوله خود به عنوان گذرگاه کلیدی برای صادرات گاز روسیه به سایر نقاط جهان عمل کند و گاز را از دریای خزر به سواحل خلیج فارس برساند. به گفته او، این بدان معناست که ایران در حال تبدیل شدن به یک قطب اصلی برای صادرات گاز است.
جلالی، سفیر ایران در روسیه، به رسانه‌های ایران گفت که روسیه و ایران دریافتند که توافق قدیمی‌تر بین دو کشور منسوخ شده است و واقعیت‌های نظم کنونی جهان و منطقه را منعکس نمی‌کند. او گفت که توافق جدید «هر جنبه‌ای از روابط دوجانبه ما از جمله موضع سیاسی‌مان را در نظر می‌گیرد. اینکه ما قدرت را چگونه می‌بینیم و چگونه با هم به جلو حرکت می‌کنیم».
