تهران و ابوظبی در فاز مشورت سیاسی

اهمیت برگزاری این کمیته مشترک مشورت‌های سیاسی، به‌ویژه پس از سفر هیات نظامی ایران به ابوظبی و پهلو گرفتن دو کشتی سپاه در آب‌های ساحلی امارات، نشان می‌دهد که دو کشور در تلاش‌اند سطح روابط سیاسی را نیز به موازات روابط اقتصادی و تجاری ارتقا داده و فصل جدیدی از همکاری‌ها پس از یک دوره تنش و کاهش سطح روابط دیپلماتیک را رقم زنند. تهران و ابوظبی پس از یک دهه روابط پرتنش به دنبال متوازن کردن ابعاد روابط برای دستیابی به یک رابطه باثبات هستند. در سال‌های گذشته صرفا یک بعد از روابط، آن هم روابط تجاری که بخش مهمی از آن را صادرات مجدد امارات به ایران تشکیل می‌دهد، تقویت شده بود ولی در بعد سیاسی و نظامی روابط عملا در یک صلح سرد قرار داشت.

در این چارچوب مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه که از روز پنج‌شنبه در قالب سفری سه روزه به ابوظبی رفته است، با اشاره به استمرار اولویت توسعه روابط با همسایگان در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، آمادگی ایران را برای تقویت همکاری‌های دو کشور براساس منافع متقابل اعلام کرد. وی ضمن تاکید بر اهمیت سازوکار کمیته مشترک مشورت‌های سیاسی و نقش آن در کمک به تقویت هماهنگی‌ها برای پیشبرد روابط دوجانبه و تبادل نظر در مورد تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی، ابراز امیدواری کرد دو طرف از طریق برگزاری منظم این نشست‌ها به اجرای توافقات دوجانبه سرعت بخشند و زمینه‌های جدیدی برای همکاری شناسایی کنند. 

معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران ضمن تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران در رابطه با تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی، بر ضرورت انسجام و وحدت نظر کشورهای اسلامی در قبال جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین و اقدامات بی‌ثبات‌کننده آن در منطقه تاکید کرد و افزود: اجلاس آتی وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی فرصت مناسبی خواهد بود تا موضع واحدی علیه طرح‌های خطرناک صهیونیستی-آمریکایی برای نسل‌کشی و کوچاندن اجباری مردم بی دفاع غزه اتخاذ شود.

خانم لانا نسیبه نیز با تاکید بر اراده و اهتمام ویژه مسوولان عالی‌رتبه امارات به تقویت و گسترش همه‌جانبه مناسبات با ایران، ابراز امیدواری کرد طرفین از طریق تبادل‌نظر در چارچوب نشست مشترک مشورت‌های سیاسی بتوانند با هماهنگی بهتری اجرای توافقات را دنبال کنند. وی در خصوص تحولات فلسطین نیز بر رد هر گونه طرح کوچاندن مردم غزه از این باریکه تاکید کرد. در این نشست دو طرف ضمن ابراز خرسندی از برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی و کمیته‌های کنسولی و گارد ساحلی، آمادگی خود را برای تسریع در نهایی‌سازی موافقت‌نامه‌ها و یادداشت تفاهم‌های همکاری در دستور کار دو کشور اعلام کردند.

بیانیه امارات پس از پایان نشست

وزارت خارجه امارات در خصوص برگزاری نخستین نشست کمیته مشترک مشورت‌های سیاسی ایران و امارات با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد در این نشست که مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران، و خانم لانا نسیبه، معاون امور سیاسی وزارت خارجه امارات، ریاست هیات‌های دو کشور را بر عهده داشتند، ابعاد مختلف روابط دوجانبه بررسی شد. نخستین نشست کمیته مشترک مشورت‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران و امارات عربی متحده در ابوظبی برگزار شد. آنها همچنین از برگزاری این نشست استقبال کرده و بر اهمیت آن به‌عنوان فرصتی برای بررسی مواضع مورد اهتمام دو کشور و تقویت همکاری‌های دوجانبه تاکید کردند. 

سیف الزعابی، سفیر امارات در ایران، و رضا عامری، سفیر ایران در امارات، نیز در این نشست مشارکت داشتند. تخت‌روانچی همچنین در ادامه دیدارهای خود با انورقرقاش، مشاور دولت امارات در سیاست خارجی دیدار و گفت‌وگو کرد.

مابه‌ازای تقویت روابط برای امارات

از منظر ابوظبی، حفظ امنیت ملی و تضمین رونق اقتصادی، زیربنای اتخاذ رویکرد دیپلماتیک به سمت تهران است. در همین چارچوب موسسه استیمسون در مقاله‌ای درباره روابط در حال گسترش ایران و امارات نوشت پس از سال‌ها اظهارات آتشین، خصومت دیپلماتیک و رویارویی نظامی در سایه، روابط با ایران در میان اعضای کلیدی شورای همکاری خلیج‌فارس - عربستان سعودی، امارات، کویت و بحرین - در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ رو به بهبودی رفت. بااین‌حال امروز در شرایطی که شاهد پس‌لرزه‌های جنگ غزه، سقوط رژیم بشار اسد در سوریه، دشمنی ایران و اسرائیل و بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید هستیم، چالش‌های تازه‌ای در انتظار منطقه خواهد بود.

مذاکرات در جهت تنش‌زدایی میان امارات و ایران پس از سلسله‌ای از حوادث ابهام‌آمیز، از جمله آسیب‌ دیدن کشتی‌های تجاری در سواحل امارات در سال ۲۰۱۹ که به دنبال خروج دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸از توافق هسته‌ای و اعمال مجدد تحریم‌های شدید علیه ایران رخ داد، مورد اقبال و توجه طرف اماراتی قرار گرفت.

مشابه تلاش امارات برای ازسرگیری روابط حسنه با ترکیه و قطر، شیخ طحنون بن زاید آل نهیان، مشاور امنیت ملی امارات و برادر شیخ محمد، هدایت تلاش‌ها در جهت ارتباط با ایران را نیز بر عهده داشت. طی سه سال گذشته، انبوهی از تعاملات دوجانبه در سطوح میانی و ارشد رخ ‌داده است. شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر امور خارجه امارات، در ژوئیه ۲۰۲۴ در راس یک هیات دیپلماتیک اماراتی و در یک سفر دولتی دوروزه به تهران، دیدارهایی با پزشکیان رئیس‌جمهور، عباس عراقچی وزیر امور خارجه و محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی انجام داد. همچنین در ۱۲ فوریه، وزیر امور خارجه امارات با کمال خرازی، مشاور ارشد رهبر معظم انقلاب، وزیر امور خارجه پیشین و رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران، در حاشیه نشست چندجانبه در دبی دیدار کرد.

از اوایل سال ۲۰۲۳، ابوظبی و تهران همچنین مذاکرات خود را در مورد حمل‌و‌نقل هوایی غیرنظامی و کشتیرانی دریایی، تجارت و سرمایه‌گذاری، اقدام مشترک در حوزه مسائل زیست‌محیطی از جمله توفان‌های شن و امور مربوط به مدیریت مرزی پیش برده‌اند.