در گفت‌وگو با دیاکو حسینی مطرح شد؛
معنای شکاف بروکسل- واشنگتن برای تهران
ارزیابی شما از سه دور گفت‌وگوی انجام‌شده بین ایران و تروئیکای اروپایی چیست؟
با توجه به خروج آمریکا از برجام، دولت‌های اروپایی به همراه روسیه و چین می‌توانند با ایران وارد گفت‌وگو شوند. اگر قرار است گفت‌وگوها با کشورهای اروپایی به‌شکلی از تشدید بحران جلوگیری کرده یا مسیر مذاکرات برجامی را هموار کند، این مذاکرات به نفع ما خواهد بود. در چنین وضعیتی باید گفت‌وگوهای ایران با طرف‌های اروپایی ادامه داشته باشد؛ زیرا اگر قرار باشد اسنپ‌بک فعال شود، توسط کشورهای اروپایی خواهد بود. لذا ترتیبات بین ایران و اروپا برای حفظ برجام یا ایجاد مسیری با هدف جلوگیری از وضعیت بحرانی، مستلزم چنین گفتوگوهایی است. همچنین جدا از برنامه هسته‌ای و تحریم‌ها، مدیریت اوضاع بین‌المللی که ایران و اروپا در آن منافع مشخص دارند، به‌خصوص در رابطه با جنگ روسیه و اوکراین و نقش ایالات متحده در دوره ترامپ در نقاط مختلف جهان می‌تواند مبنای گفت‌وگو بین ایران و سه پایتخت اروپایی باشد؛ به‌ویژه که اروپا در این دوره این پیام را به‌خوبی دریافت کرده که احتمالا دوران پیچیده‌ای را با آمریکای ترامپ خواهد داشت؛ ضمن اینکه در جنگ روسیه و اوکراین نیز اروپا در وضعیت مساعدی قرار ندارد. لذا همکاری ایران با اروپا در این دوره می‌تواند خیلی تعیین‌کننده باشد و زمینه مساعدتری برای آن وجود دارد.
با توجه به اختلافات و دستورکارهای بین ایران و اروپا، چشم‌انداز گفت‌وگوها بین ایران و سه پایتخت اروپایی را چطور می‌بینید؟
اروپا در وضعیت سیاسی و روانی متشنجی قرار گرفته است که دلیل آن به رفتار دونالد ترامپ و بی‌اعتنایی او به منافع کشورهای اروپایی، مشکلات درون این اتحادیه و موقعیت بد اتحادیه در حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه بازمی‌گردد. درواقع اروپا توانایی مقابله با آمریکا را ندارد و به‌رغم اینکه این بیداری حداقل در بیان و لفاظی در میان رهبران اروپایی ایجاد شده که باید در برابر آمریکا استقلال عمل داشته باشند و دوران همسویی کامل آمریکا و اروپا تمام شده، ولی آمادگی لازم در سراسر اتحادیه اروپا برای جدا شدن از آمریکا یا خوداتکایی در امور استراتژیک، امنیتی و نظامی وجود ندارد.
با توجه به این وضعیت، در نهایت بروکسل در رابطه با مساله تهران آیا به سمت واشنگتن چرخش خواهد داشت؟
بله؛ در واقع نمی‌توان تصور کرد که اگر واشنگتن به فشارهای خود در رابطه با تهران به اتحادیه اروپا ادامه دهد، بروکسل تمایل و توان کافی برای ایستادگی در برابر آمریکا را داشته باشد. به‌خصوص اینکه برای اروپا امروز موضوع روسیه و اوکراین به مراتب مهم‌تر از موضوع ایران است و اگر آنها بتوانند به درجه‌ای از همدلی با آمریکا برای حل‌وفصل مناسب بحران اوکراین دست پیدا کنند، ممکن است از موضوع ایران صرف‌نظر کنند و به‌نوعی با ایالات متحده برای افزایش فشار بر تهران همراهی کنند. بنابراین پیش‌بینی می‌شود در نهایت امر اروپایی‌ها آمادگی ایستادگی در برابر آمریکا را نداشته باشند و احتمالا به سمت همراه شدن با واشنگتن پیش خواهند رفت. هر چند ترجیح می‌دهند موضوع ایران از مسیر دیپلماتیک و غیرتنش‌زا حل‌وفصل شود.
با این شرایط ایران نمی‌تواند از شکاف بین اروپا و آمریکا برای پیشبرد اهداف خود استفاده کند؟
به نظر نمی‌رسد شکاف بین دو سوی آتلانتیک در حدی باشد که برای ایران در کوتاه‌مدت قابل بهره‌برداری باشد. درواقع چین و روسیه شاید بتوانند از این شکاف استفاده کنند اما این شکاف آنقدر جدی و عمیق نیست که برای ایران قابل بهره‌برداری باشد.
در نهایت آیا مذاکرات با اروپا منافعی برای ایران خواهد داشت؟
ایران همچنان به مذاکره نیاز دارد و مذاکره ولو اینکه نتایج کاملا مطلوب برای ایران نداشته باشد برای معرفی دیدگاه‌ها و بررسی گزینه‌هایی که ممکن است در آینده روی میز باشد و بتواند افق‌هایی را برای همکاری باز کند ضروری است. لذا نفس مذاکرات بین ایران و اروپا می‌تواند موثر باشد. در‌عین‌حال باوجود اینکه اروپا در نهایت به سمت آمریکا متمایل خواهد شد اما این بدان معنا نیست که اروپا اهرم‌های مذاکراتی برای متقاعد کردن آمریکا را در اختیار ندارد. اروپا هنوز یک اقتصاد بزرگ و یک بازیگر موثر در نظام جهانی است و می‌تواند در مجاب کردن دولت و کنگره آمریکا برای پیگیری سیاست‌هایی که کمتر تنش‌آفرین باشد موثر باشد و همین میزان اثرگذاری انگیزه لازم را برای ادامه مذاکرات بین ایران و اروپا فراهم می‌کند.
