روحانی کلید کاهش تنش بین ایران و آمریکا را معرفی کرد
پیشنهاد بازگشت همه به ژانویه ۲۰۱۷
عکس: President.ir
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران که پیش‌تر درباره پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا و تاثیر آن بر مساله ایران گفته بود دولت جدید آمریکا خودش شرایط را به سمت قواعد باز خواهد گرداند و در آینده از سمت فضای تهدید ایجادشده توسط این دولت یاغی(دولت ترامپ)، به سمت فضای فرصت حرکت خواهیم کرد، روز گذشته نیز در جلسه هیات دولت درباره آینده مناسبات تهران و واشنگتن تاکید کرد که ایران و آمریکا هر دو می‌توانند تصمیم بگیرند و اعلام کنند که به شرایط ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ (آغاز به کار رسمی دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا)برمی‌گردند. روحانی با تاکید بر اینکه ما نیز به آن شرایط برمی‌گردیم، افزود: «این می‌تواند راه‌حل بزرگی برای بسیاری از مسائل و مشکلات باشد و مسیر و شرایط را کاملا تغییر دهد و سپس می‌توان مراحل بعدی را در بخش‌های مختلف ادامه داد.»
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، روحانی ادامه داد: «سیاست جمهوری اسلامی ایران همان‌طور که بارها تاکید کرده، تعهد در برابر تعهد، اقدام در برابر اقدام، کاهش تنش در برابر کاهش تنش، احترام در برابر احترام و تعهدات بین‌المللی در برابر تعهدات بین‌المللی است. اگر چنین اراده‌ای در حاکمان آینده آمریکا وجود داشته باشد، به نظر من حل مساله بسیار آسان است.»
پایان ترامپیسم
رئیس‌جمهور همچنین با قدردانی از مقاومت ملت ایران در جنگ اقتصادی سه‌ساله در برابر ترامپیان تصریح کرد: «یکی از مظاهر بزرگ پیروزی ملت ایران و شکست حتمی و قطعی دشمن در این جنگ اقتصادی، پایان دوران ترامپیسم است.»
روحانی در تشریح عوامل شکست ترامپ در انتخابات گفت: «عوامل شکست این فرد، سیاست‌های غلط خارجی، بهداشتی، اقدام نژادپرستانه و غیرقابل اعتماد بودن وی بود. او مسیر عوام‌فریبانه و پوپولیستی خود را ادامه داد و خدا را شکر که این شر از سر مردم آمریکا و مردم منطقه پاک شد.»
رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه دولت آتی آمریکا باید اقدامات بزرگی را انجام دهد تا بتواند اشتباهات گذشته و آن همه اقداماتی که چهره آمریکا را تخریب کرده است، جبران کند، افزود: «امیدواریم دولت آینده آمریکا در اولین قدم‌های خود با صراحت سیاست‌های ترامپ را نسبت به ایران و همچنین اقدامات ضدحقوق بشری و تروریستی او را محکوم و سیاست‌های نادرستی را که دولت قبلی در طول ۴ سال اعمال کرده است، جبران کند.»
روحانی با بیان اینکه برنامه‌های دولت بر این مبنا نیست که فردا چگونه خواهد بود، بلکه براساس شرایط سخت تدوین شده است، گفت: «اگر مشکلی برای مردم در زندگی پیش آمده به‌خاطر فشارهای ناحق و غیرانسانی کاخ‌سفید بوده و هر زمانی که آنها به تعهدات بین‌المللی برگردند، آن شرایط عوض خواهد شد.»
بازگشت به شرایط ژانویه ۲۰۱۷
در شرایطی که رئیس‌جمهور ایران در سخنان روز گذشته‌اش تاکید کرد که ایران و آمریکا هر دو می‌توانند تصمیم بگیرند و اعلام کنند که به شرایط ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ برمی‌گردند و این می‌تواند راه‌حل بزرگی برای بسیاری از مسائل و مشکلات باشد، هم جو بایدن و هم مقامات ارشد دولت آتی وی نیز نظر مشابهی درباره راهکار حل مشکلات مربوط به برجام دارند.
جو بایدن، نامزد حزب دموکرات که طبق برآورد رسانه‌ها پیروز انتخابات آمریکا اعلام شده درباره بازگشت به برجام گفته است اگر ایران به‌صورت کامل به توافق هستهای متعهد بماند، وی هم مایل به بازگرداندن ایالات‌متحده به توافق است.
همچنین بایدن شامگاه دوشنبه «تونی بلینکن» را وزیرخارجه و «جیک سالیوان» را به‌عنوان مشاور امنیت ملی دولت آینده این کشور معرفی کرد. بلینکن از چهره‌هایی بود که در توافق با ایران نقشی موثر داشت و حتی بعد از خروج از دولت باراک اوباما در این زمینه به دولت مشاوره می‌داد. او از جدی‌ترین منتقدان خروج ترامپ از برجام بود و بارها تاکید کرده بود که بایدن به برجام بازگردد. او درباره بازگشت آمریکا به برجام گفت: «اگر ایران به توافق‌نامه عمل کند، جو بایدن نیز قول داده است که ما هم همین کار را می‌کنیم. اما ما از این فرصت به‌عنوان یک بستر استفاده می‌کنیم تا با همکاران خود توافق‌نامه قوی‌تر و طولانی‌تری برقرار کنیم.»
سالیوان نیز که بازگشت به توافق جامع قدرت‌های هستهای جهان با ایران (برجام)، را از جمله اولویت‌های نخست دولت جو بایدن عنوان کرده، شخصی است که بنا بر گزارش رسانه‌ها از اولین دپیلمات‌هایی بود که در مذاکرات محرمانه عمان رودرروی تیم مذاکره‌کننده ایران قرار گرفت.
در این خصوص محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری نیز در پاسخ به پرسشی درباره شروط ایران برای بازگشت آمریکا به برجام، توضیح داد: «ما نمی‌خواهیم بنشینیم و بند به بند راجع به برجام صحبت کنیم، اگر آنان به آنچه که در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ بوده بازگردند، ما هم آمادگی داریم که به آن روز برگردیم. پس ما نباید در این مساله به‌گونه‌ای رفتار کنیم که گویی یک سلسله مذاکرات تازه درباره برجام قرار است انجام شود. این مذاکرات انجام شده و به چارچوب مشخص رسیده است. مهم‌ترین شرط ما این است که آمریکا به تعهدات خود در برجام بازگردد و آنچه که تعهدات کشورها در برجام است، محترم شمرده شود؛ هم برای ایران و هم برای سایر کشورها.»
مذاکره جدیدی درباره برجام انجام نخواهد شد
رئیس دفتر رئیس‌جمهوری در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران در واکنش به اینکه ایران به دولت بعدی آمریکا خوش‌بین است ضمن رد این موضوع گفت: «ما به هیچ دولتی خوش‌بین نیستیم؛ مگر اینکه ببینیم در عمل چه می‌کنند. بنابراین اظهارنظر درباره اینکه ما به دولت بعدی آمریکا خوش‌بین هستیم اصلا در دولت مطرح نیست. اما خودشان (تیم بایدن) در مبارزات انتخاباتی اعلام کردند که سیاست دیگری را اتخاذ می‌کنند و ادبیات و لحنشان نسبت به ترامپ متفاوت است؛ این را آنان گفته‌اند وگرنه هیچ‌کسی نه تماس گرفته و نه مذاکره‌ای آغاز شده است.»
به گزارش «ایسنا» واعظی در پاسخ به این پرسش که با توجه به سابقه رفتارهای دولت آمریکا نسبت به ایران، ارزیابی وی از تشکیل دولت جدید در این کشور چیست، گفت: «امروز آنچه مطرح است، نه در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان حتی کشورهای موتلف آمریکا این است که کسی که چهار سال رئیس‌جمهوری آمریکا بود و به سیاست آشنایی نداشت، لحظه‌ای تصمیم می‌گرفت و در نظم بین‌المللی و روابط میان کشورها مشکلاتی به وجود می‌آورد که از جمله آن در خاورمیانه و به ویژه فشارهای شدیدی که در سه سال گذشته بر ملت ایران آورده، حالا رفته است و طبیعی است که ما هم از شکست و رفتن او استقبال کرده‌ایم.»
بازگشت به قطعنامه ۲۲۳۱
این درحالی است که پیش‌تر محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران در گفت‌وگویی با روزنامه ایران، ارگان دولت در پاسخ به اینکه اگر آقای بایدن در کاخ‌سفید مستقر باشد و لغو تحریم‌ها را مشروط به انجام اقداماتی از سوی ایران کند، پاسخ مستقیم ایران چیست، گفت: «آمریکا در شأنی نیست که بخواهد شرط بگذارد. آمریکا موظف است به‌عنوان عضو ملل متحد و به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت قطعنامه ۲۲۳۱ را اجرا کند. اگر این قطعنامه را اجرا کند و تحریم‌ها برداشته شود و مانعی برای فعالیت اقتصادی ایران نباشد، ایران هم اعلام کرده که تعهدات برجامی خود را اجرا می‌کند.» وی ادامه داد: «بنابراین چند نکته را باید از هم جدا کنیم ۱- اگر آمریکا تعهدات خود وفق قطعنامه ۲۲۳۱ را انجام دهد ما تعهدات خودمان را وفق برجام انجام می‌دهیم. ۲- اگر آمریکا بخواهد عضو برجام شود که ترامپ آن عضویت را از بین برده، ما حاضریم گفتوگو کنیم که آمریکا چگونه می‌تواند وارد برجام شود. بنابراین آمریکا در موقعیتی نیست که بخواهد شرط بگذارد. ولی یک کاری اتوماتیک می‌تواند انجام شود و نیازی هم به شرط یا حتی مذاکره نیست. آمریکا وظایف خود را طبق قطعنامه ۲۲۳۱ انجام دهد ما هم تعهداتمان را طبق برجام انجام می‌دهیم. این نه نیازی به مذاکره دارد و نه شرط. این کار شدنی است.»
برجام مبنایی برای توافق‌های آتی
از سوی دیگر وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد دولت باراک اوباما در مذاکرات هستهای در گفت‌وگویی با اشاره به اهمیت برجام گفت که این توافق می‌تواند مبنایی برای توافق‌های آتی با ایران در زمینه مسائل دیگر باشد.
به گزارش «ایسنا» وندی شرمن، درباره مخالفت برخی مقامات آمریکایی با توافق هستهای مبنی بر اینکه این توافق باید دربرگیرنده برنامه موشکی ایران و نقش آن در منطقه باشد، گفت: «توافق هستهای برای پیشبرد برنامه هستهای ایران است و اینکه اطمینان حاصل شود غیرنظامی است و برای تولید یک سلاح هستهای نیست. ما همیشه فکر کرده بودیم که اگر ایران سلاح هستهای داشت، قادر می‌شد با ما و متحدانمان در منطقه مقابله کند و ما در شرایط بدی قرار می‌گیریم. »
شرمن مدعی شد که ما می‌توانیم این توافق را مبنایی برای مقابله با آنچه رفتار مخرب ایران در منطقه و سوءرفتارهای حقوق بشری و اشاعه موشک‌هایشان می‌خواند، قرار دهیم.
شرمن در ادامه با اشاره به تحولات منطقه مانند دیدار اخیر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با ولیعهد سعودی گفت که اکنون وضع با سال ۲۰۱۶ متفاوت است و می‌توان توافق هستهای را که نوعی توافق کنترل تسلیحاتی است، مبنایی برای توافق‌های دیگر در زمینه‌های دیگر در آینده قرار داد.
انتقاد از بازگشت احتمالی بایدن به برجام
همزمان مشاور امنیت ملی پیشین دولت ترامپ از تصمیم دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای بازگشت به توافق هستهای انتقاد کرد.
به گزارش «ایسنا» مک مستر، مشاور امنیت ملی پیشین آمریکا در دولت دونالد ترامپ در گفتوگو با شبکه سی‌ان‌ان، بازگشت احتمالی دولت بایدن به توافق هستهای را یک فاجعه خواند و مدعی شد: «این توافق به ایجاد فاجعه حقوق بشری در مقیاس بزرگ در خاورمیانه کمک کرد.»
مستر ادامه داد: «فکر می‌کنم اینکه بزرگ‌ترین دستاورد دولت باراک اوباما در قدرت‌بخشی به ایران در خاورمیانه بود. این قدرت‌بخشی برای امنیت منطقه فاجعه‌بار بود. »این مقام پیشین آمریکا این استدلال را که ایران نسبت به پیش از زمان خارج شدن دولت ترامپ از توافق هستهای به داشتن سلاح هستهای نزدیک‌تر شده است، رد کرد.
مستر درباره برنامه هستهای ایران گفت: «چیزی که درباره برنامه هستهای ایران نگران‌کننده بود، ضعیف بودن آن از نظر راستی‌آزمایی بود.» او ادعا کرد که هنوز مهر توافق هستهای خشک نشده بود که ایران گفت از این محل‌ها نمی‌توانید بازرسی کنید. براساس این گزارش، ادعاهای مستر در پی این مطرح می‌شود که دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ با ناقص تلقی کردن توافق هستهای از آن خارج شد. حال جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای بازگشت به توافق هستهای ابراز تمایل کرده است.
