ظریف راه‌حل مساله «گام اول» را گفت
نسخه جدید احیای برجام
وزیرخارجه ایران در گفت‌وگو با یک شبکه آمریکایی در پاسخ به اینکه آیا می‌توان مکانیزمی برای همزمان کردن یا هماهنگ کردن بازگشت ایران و آمریکا به برجام داشت، توضیح داد که برای این موضوع، سازوکاری در برجام در نظر گرفته شده که همان کمیسیون مشترک است. به گفته ظریف، هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک نیز اکنون جوزپ بورل است که هم نماینده اتحادیه اروپا در موضوع سیاست دفاعی خارجی و هم هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک است. وزیرخارجه تاکید کرد که او می‌تواند از هر دو عنوان برای آنچه آمریکا و ایران باید انجام دهند، استفاده کند. محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران عصر دوشنبه در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان این موضوع را مطرح کرد. این سخنان ظریف را می‌توان به نوعی پیشنهاد به اروپا برای میانجی‌گری بین ایران و آمریکا در موضوع برجام محسوب کرد. این درحالی است که پیتر استانو، سخنگوی اتحادیه اروپا نیز روز گذشته در گفت‌وگویی با بخش فارسی یورونیوز تاکید کرد که اتحادیه اروپا یک میانجی و هماهنگ‌کننده در توافقی است که پیش‌تر امضا شده است. استانو با تاکید بر اهمیت حفظ برجام، اولویت نخست اتحادیه اروپا را کمک به بازگشت ایالات‌متحده به برجام عنوان کرد. همزمان با این تحولات، الجزیره از رایزنی اتحادیه اروپا با آمریکا برای لغو تحریم های یک جانبه اعمال شده بر ایران خبر داده است. شبکه الجزیره به نقل از اتحادیه اروپا نوشت: ما با کشورهای عضو برجام و دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا درباره بازگرداندن توافق هسته ای به مسیر اصلی آن در ارتباط هستیم.
آمریکا خلف وعده کرده است
رئیس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران درباره اظهارات همتای آمریکایی خود که گفته بود اگر ایران به تعهداتش عمل کند، آن را بررسی خواهد کرد، سپس اقدام متناسب را انجام می‌دهد، گفت: «هیچ مکان یا فرآیندی برای همسان‌سازی اقدامات وجود ندارد تا بتوان کاری را با هماهنگی انجام داد.» به گزارش «ایرنا» وزیر امورخارجه ایران، اقدامات تهران را مطابق با توافق هسته‌ای دانست و گفت: «اکنون ایالات‌متحده باید به اجرای تعهداتش بازگردد که در آن صورت ایران بلافاصله برای پاسخ دادن آماده خواهد شد.» همچنین ظریف تاکید کرد: «اقداماتی که ایران انجام می‌دهد همواره تحت نظارت و راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده و ما نشان داده‌ایم که به قول‌هایمان عمل کرده‌ایم. آن طرفی که نتوانسته نشان دهد به قول‌هایش عمل می‌کند، ایالات‌متحده است.»
تبادل اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد
وی با اشاره به ۸هزار پوند ذخیره اورانیوم غنی‌شده از سوی ایران تاکید کرد: «ایران می‌تواند در کمتر از یک روز به مقدار قبلی بازگردد؛ همچنان که پیش از این انجام دادیم، اورانیوم غنی‌شده را فرستادیم و در قبال آن کیک زرد دریافت کردیم.» رئیس دستگاه دیپلماسی ایران افزود: «برخی موارد دیگر ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد؛ اما بیش از زمان ایالات‌متحده برای عمل به دستورات اجرایی به‌منظور بازگرداندن فعالیت‌های حمل‌ونقل، بانکداری، نفت ایران و سایر مواردی که رئیس‌جمهور ترامپ آن را نقض کرد، طول نمی‌کشد.» ظریف درباره قانون راهبرد لغو تحریم و اخراج بازرسان که از آن به‌عنوان نقض تعهدات ایران نام برده شد هم گفت: «این مواردی که انجام دادیم، نقض توافق از طرف ما نبود، بلکه بخشی از کاهش تعهد ما بود.» وی افزود: «ایالات‌متحده باید حسن نیت خود را برای بازگشت به توافق هسته‌ای نشان دهد؛ چراکه به تصمیم خودشان از توافق هسته‌ای بدون توجه به ریشه‌های موجود در داخل آن، خارج شد.»
دلیل عدم مذاکره درباره موضوعات دیگر
در بخش دیگری از این گفت‌وگو ظریف با اشاره به اینکه آیا ایالات‌متحده و دولت جدید می‌خواهد از سیاست‌های قدیمی و سیاست‌های شکست‌خورده دولت ترامپ پیروی کند یا خیر، تاکید کرد: «در صورت عدم تداوم سیاست ترامپ، می‌توانیم درمورد مساله دیگری که رئیس‌جمهوری آمریکا مطرح کرده است، بحث کنیم. توافق هسته‌ای براساس آنچه می‌توانستیم توافق کنیم و نمی‌توانستیم توافق کنیم، مورد مذاکره قرار گرفت.» ظریف با اشاره به اینکه توافق برجام انجام شده است و آمریکا باید آن را بپذیرد، افزود: «ما تصمیم گرفتیم که درمورد برخی موارد به توافق نرسیم، نه به این دلیل که آنها را نادیده گرفتیم، بلکه به این دلیل که ایالات‌متحده و متحدانش برای انجام آنچه که لازم بود، آماده نبودند.» وی در این خصوص گفت: «آیا ایالات‌متحده آمادگی دارد فروش سلاح به منطقه ما را متوقف کند، اگر می‌خواهد در مورد دفاعی ما صحبت کند؟ ما یک هفتم عربستان سعودی با دو‌و‌نیم برابر جمعیت، صرف دفاع می‌کنیم.» رئیس دستگاه سیاست خارجی ایران همچنین ادامه داد: «آیا ایالات‌متحده آماده کاهش صدها میلیارد دلار اسلحه‌ای است که به منطقه ما می‌فروشد؟ آیا ایالات‌متحده آمادگی دارد جلوی کشتار کودکان در یمن را بگیرد تا بخواهد درمورد وضعیت یمن صحبت کند؟ هنگام مذاکره درمورد توافق هسته‌ای، ایالات‌متحده برای بحث درمورد این مسائل آماده نبود.» ظریف تاکید کرد: «ما درمورد مسائل منطقه توافق نکردیم و همچنین درمورد مسائل موشکی.» وی با بیان اینکه در سال ۲۰۲۳ مساله موشک‌ها هم برطرف خواهد شد، افزود: «طبق قطعنامه‌های قبلی، مساله موشکی زمانی موضوع مورد بحث خواهد شد که ایران توانایی تولید کلاهک جنگی را داشته باشد؛ در غیر این صورت موضوع بی‌اهمیت و بی‌ربط خواهد بود.»
واکنش ربیعی به پیشنهاد مکرون
همزمان علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز در واکنش به موضع دولت به اظهارات دولت آمریکا مبنی براینکه ابتدا باید ایران به تعهدات پیشین خود در برجام برگردد، گفت: «موضع ما درباره این موضوع همیشه روشن بوده است. آمریکا تنها طرفی است که به عضویت خود در برجام خاتمه داده و به محض آنکه به برجام بازگردد، ما هم بلافاصله به انجام کامل تعهدات خود بازخواهیم گشت.» همچنین سخنگوی دولت در واکنش به اظهارات اخیر رئیس‌جمهور فرانسه مبنی بر اضافه شدن عربستان به مذاکرات هسته‌ای با ایران و موضع دولت در این زمینه گفت: «اظهارات آقای مکرون دوراندیشانه و مسوولانه نبود. همان‌طور که بارها گفته‌ایم قرار نیست هیچ مذاکره جدیدی درباره برجام انجام بگیرد و به تبع آن ملحق شدن اعضای جدید در گفت‌وگوهای پیش‌تر انجام‌شده، به‌طور کامل منتفی است.» به گزارش «ایرنا» ربیعی با اشاره به اینکه تنها کشورهای منطقه هستند که از صلاحیت تامین امنیت منطقه برخوردار هستند، اضافه کرد: «ما همیشه در استقبال از آغاز گفت‌وگوهای منطقه‌ای میان کشورهای منطقه پیشتاز بوده‌ایم و همچنان دست ما به سوی همه همسایگان برای حل و فصل اختلافات دراز است.»
در این خصوص روز گذشته سخنگوی اتحادیه اروپا نیز خاطر نشان کرد: اظهارات اخیر رئیس‌جمهور فرانسه درخصوص مذاکرات برجامی با ایران ارتباطی با سیاست‌های جمعی این اتحادیه ندارد و آنها خواهان حفظ برجام هستند. به گزارش «ایسنا» پیتر استانو، سخنگوی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با بخش فارسی شبکه یورونیوز، سخنان امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه درباره حضور عربستان در مذاکرات هسته‌ای با ایران را موضع شخصی وی دانست و تاکید کرد که اتحادیه اروپا به برجام کنونی پایبند است. وی در ادامه تاکید کرد که اتحادیه اروپا به‌عنوان میانجی اصلی مذاکرات برجام در سال ۲۰۱۵، همچنان قاطعانه تاکید دارد که این توافق زنده بماند و حفظ شود. پیتر استانو همچنین در پاسخ به این سوال که نگاه اتحادیه اروپا درباره مذاکرات جدید با ایران درباره برنامه هسته‌ای چیست، توضیح داد: «اتحادیه اروپا یک میانجی و هماهنگ‌کننده در توافقی است که پیش‌تر امضا شده است. هرگونه تصمیم‌گیری درباره تغییرات برجام از عهده ما (اتحادیه اروپا) خارج است. تصمیم‌گیران اصلی برای هرگونه تغییر در باره برجام، تنها شش کشور عضو آن هستند. از سوی دیگر وظیفه نظارت بر اجرای درست برجام بر عهده کمیسیون مشترک این توافق هسته‌ای است که در سطح دیپلمات‌های کشورهای شرکت‌کننده و نمایندگان اتحادیه اروپا هر از چند گاهی جلسه‌ای برگزار می‌کنند.»
اولویت‌های اروپا در قبال برجام
پیتر استانو درباره اولویت‌های اروپا در قبال برجام گفت: «اولویت نخست اتحادیه اروپا کمک به بازگشت ایالات‌متحده به برجام است. دومین موضوع مورد توجه برای ما این است که تمام کشورهای امضا‌کننده توافق هسته‌ای به مفاد این توافق نامه احترام بگذارند و نهایتا اگر بتوانیم به دو مورد اول دست پیدا کنیم این توافق را به‌عنوان پلت‌فرم یا توافق اولیه‌ای برای بحث و گفت‌وگوهای بیشتر درباره ثبات و امنیت بیشتر در منطقه در نظر خواهیم گرفت، منطقه‌ای که از بی‌ثباتی زیاد رنج می‌برد.»
پکن: آمریکا بدون پیش‌شرط به برجام بازگردد
همچنین در شرایطی که نزدیک به دو هفته از روی کار آمدن دولت بایدن در آمریکا می‌گذرد و مقامات این کشور با وجود وعده‌های بایدن برای بازگشت به برجام در حال چانه‌زنی پیرامون این مساله هستند که ابتدا ایران باید تعهداتش را کامل اجرا کند، سخنگوی وزارت امورخارجه چین تاکید کرد که دولت جدید آمریکا باید بدون پیش‌شرط به برنامه جامع اقدام مشترک بازگردد.
به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری تاس، وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امورخارجه چین روز سه‌شنبه در اظهاراتی بر لزوم بازگشت بدون قید و شرط آمریکا به توافق هسته‌ای و رفع تمام تحریم‌های ایران تاکید کرد. این دیپلمات چین افزود: «ایران نیز باید به اجرای کامل تعهدات هسته‌ای‌اش ذیل توافق بازگردد. ما از حل مشکلات موجود حمایت می‌کنیم و به همکاری با طرف‌های مربوطه و جامعه بین‌الملل برای حفظ برجام و یک توافق سیاسی ادامه خواهیم داد.»
