تحلیل هاآرتص از ناتوانی اسرائیل در تاثیرگذاری بر برجام
اسرائیل طی چند ماه گذشته در چندین جبهه فعالیت کرده است تا بتواند بر توافق تاثیر بگذارد. مقامات دیپلماتیک و امنیتی اسرائیل در تلاشند تا ایالات‌متحده را ترغیب کنند درحد امکان تحریم‌هایی را که دولت ترامپ پس از خروج از توافق در ماه مه ۲۰۱۸ اعمال کرده است، حفظ کند.
یکی از موانع مهم در مذاکرات هسته‌ای این بوده است که به‌دنبال خروج آمریکا و اعمال مجدد تحریم‌ها، ایران در سال‌های اخیر دانش قابل‌توجهی را کسب کرده که توانایی‌های هسته‌ای‌اش را توسعه می‌دهد و این چیزی است که در زمان امضای توافق اولیه نداشت. یک منبع حاضر در تماس‌های اسرائیل با کشورهای عضو برجام گفت: «ما در مورد اطلاعات و توانایی‌هایی صحبت می‌کنیم که اکنون نمی‌توانیم آنها را از ایرانی‌ها سلب کنیم.»
اسرائیل که قادر به اعمال نفوذ زیاد بر توافق موجود نیست، تلاش خود را برای تاثیرگذاری بر توافق هسته‌ای بعدی که ایالات‌متحده می‌خواهد طی ۹سال آینده انجام دهد، تشدید می‌کند؛ توافقی که دولت آمریکا از آن به‌عنوان توافق «طولانی‌تر و قوی‌تر» یاد می‌کند. محدودیت‌های برنامه هسته‌ای ایران براساس توافق فعلی قرار است در سال۲۰۳۰ منقضی شود و ایالات‌متحده به‌دنبال تدوین سند قوی‌تری است.
یک منبع اسرائیلی گفت: «آمریکایی‌ها به ما اطلاع داده‌اند که درحال تنظیم توافق دیگری با ایرانی‌ها هستند که قوی‌تر و سخت‌تر خواهد بود و در نهایت به لغو تحریم‌ها منجر خواهد شد. ما درحال کار با آنها هستیم تا بفهمیم دقیقا چگونه به چنین توافقی دست می‌یابند. ما برای آنها روشن می‌کنیم که مسائل از دید ما چگونه است و اطلاعاتی را که در اختیار داریم به آمریکایی‌ها منتقل می‌کنیم. همچنین توضیح می‌دهیم که اگر آنها اقدام نکنند، مجبوریم خودمان اقدام کنیم. ایالات‌متحده درک عمیقی از موقعیت ما دارد.»
اسرائیل این بار می‌خواهد همه کشورهای طرف توافق بعدی را وادار کند که پیشاپیش اعلام کنند در صورت نقض توافق، آنها نیز از آن خارج می‌شوند و به‌طور مشترک تحریم‌های سختی مشابه آنچه دولت ترامپ سه سال پیش به‌تنهایی انجام داد علیه ایران اعمال می‌کنند.
در همین زمان، مقامات اسرائیلی در تلاشند ایالات‌متحده را متقاعد کنند که در صورت ادامه اقدامات هسته‌ای ایران، گزینه حمله نظامی را روی میز بیاورد، به این امید که این بیانیه‌های خصومت‌آمیز مانع اقدامات بیشتر تهران شود، اما یک مقام دیپلماتیک گفت احتمال اینکه دولت بایدن اعلام کند در صورت نقض توافق از جانب ایران، آمریکا ممکن است حمله نظامی را در دستور کار قرار دهد، چندان زیاد نیست. وی توضیح داد: «درحال‌حاضر آمریکایی‌ها با توجه به اولویت‌های خود نمی‌خواهند پتانسیلی برای رویارویی نظامی ایجاد کنند.»
برخلاف مخالفت‌ها و مبارزه علنی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق اسرائیل علیه برجام در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما، مقامات اسرائیلی معتقدند درحال‌حاضر مضرات رفتارهای مشابه قبل با دولت فعلی آمریکا بیشتر از منافع آن است. یک منبع دیپلماتیک گفت: «اسرائیل امروز چیزی برای تهدید آمریکایی‌ها ندارد.» وی گفت: «خسارات وارده به اسرائیل از چنین مواجهه‌ای بسیار بیشتر خواهد بود. برخلاف اوباما که نسبتا افراطی تلقی می‌شد و کنگره می‌توانست به منظور توازن قدرت بر او فشار وارد کند، بایدن یک میانه‌روی طرفدار اسرائیل است که کمتر مورد انتقاد جناح‌های افراطی حزب دموکرات قرار می‌گیرد.»
تغییر دولت اسرائیل به تغییر معنادار در تلاش اعلام‌شده برای خنثی‌کردن احیای برجام منجر نشده است. نفتالی بنت مسیری را که نتانیاهو در قبال مذاکرات وین اتخاذ کرده بود، حفظ کرده است. اینکه همچنان آویو کوخاوی که نتانیاهو منصوب کرده بود، در دوره نخست‌وزیر جدید نیز رئیس ستاد ارتش اسرائیل است و اینکه بنی‌گانتز هنوز وزیر دفاع است، به ایالات‌متحده نشان می‌دهد که سیاست اسرائیل در مورد توافق به همان شکل باقی خواهد ماند.
اما درحالی‌که اسرائیل نگران احیای برجام است، بیشتر از آن نگران احتمال این است که ایران این بار واقعا آن را حفظ کند. منبعی که در تماس‌های اسرائیل با کشورهای عضو برجام حضور دارد، گفت: «فقط طی ۹سال همه محدودیت‌ها برداشته می‌شوند. اگر ایرانیان توافق را نقض نکنند، تا سال۲۰۳۱، زمان گریز آنها برای دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای تقریبا صفر خواهد بود و آنها سلاح هسته‌ای خواهند داشت.»
