تحلیل فارن پالیسی از آینده مذاکرات ایران-عربستان
در این گزارش که به قلم آنکال ووهرا از بیروت است، آمده است: آشتی بین ایران و عربستان می‌تواند بستر صلح در یمن را فراهم کند، لبنان را از فروپاشی کامل نجات دهد و به احیای اقتصادی عراق و حتی سوریه کمک کند. اما گفت‌وگوهای اخیر دو کشور به میزبانی عراق هیچ دستاورد چشمگیری نداشت؛ به نظر می‌رسد که جنگ سرد بین ریاض و تهران بر سر هژمونی در جهان اسلام ادامه خواهد داشت.
ایران مشتاق از سرگیری روابط دیپلماتیک با سعودی‌ها است، چرا که این روابط می‌تواند مشروعیت بین‌المللی تهران را بهبود ببخشد و چه بسا شرایط تعامل بیشتر منطقه‌ای، در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی را فراهم و در نتیجه جایگاه دولت ایران در داخل را هم تقویت کند. ایران می‌خواهد نشان دهد که منزوی نشده و تنگناهای اقتصادی موجود ناشی از دشمنی آمریکاست و نه به دلیل هزینه‌های حضور در خاورمیانه.
رئیس‌جمهوری ایران می‌تواند در این زمینه روی برخی از حمایت‌های داخلی و البته حمایت رهبر عالی ایران حساب کند، اما این حمایت‌ها برای مدیریت اوضاع داخلی کافی نیست.
از سوی دیگر، نارضایتی سعودی‌ها از این است که ایران نه قصد دارد این شبه‌نظامیان را مهار کند و نه با تغییر دادن برجام موافقت می‌کند. توسعه موشک‌های دوربرد بالستیک توسط ایران تهدید جدی علیه عربستان سعودی است. (این در حالی است که عربستان سالانه میلیاردها دلار صرف خرید تسلیحات از آمریکا و سایر کشورها می‌کند و یکی از بزرگ‌ترین خریداران اسلحه در جهان است) اما تا زمانی که ایران آماده امتیازدهی در این زمینه‌های کلیدی نیست، سعودی‌ها هم هیچ چشم‌اندازی برای توافق نمی‌بینند. جوست هیلترمن دبیر امور خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه بین‌المللی بحران گفت که ایران این شرکا را برای حفظ موقعیتش در منطقه حیاتی می‌داند. وی افزود، با این حال، این گروه‌ها یک خط‌مشی داخلی را هم دنبال می‌کنند که همیشه با اهداف منطقه‌ای ایران همخوانی ندارد.
هیلترمن گفت: «در صورتی که این گروه‌ها در محیط‌های داخلی عملکرد افراطی داشته باشند، شرایط جالب‌تر می‌شود. این اتفاق می‌تواند به ویژه در عراق رخ بدهد، جایی که گروه‌های نزدیک به ایران، و بسیاری از گروه‌های دیگر، به دلیل برخی اقدامات حساسیت افکار عمومی را بر‌انگیزانند.»
در لبنان نیز، برخی انتقادات علیه حزب‌الله افزایش یافته است. بسیاری از مردم لبنان، حزب‌الله را دلیل امتناع آمریکا و عربستان سعودی از تلاش برای خارج کردن لبنان از بحران مالی می‌دانند.
به نظر می‌رسد که این مخالفت‌های منطقه‌ای با اهداف ایران، همراه با احتمال شکست گفت‌وگوهای احیای برجام، این باور را در سعودی‌ها ایجادکرده است که احتمال تقویت اهرم آنها علیه ایران وجود دارد. حتی ممکن است آنها امیدوار باشند که سختگیری‌های ایران عملا به فروپاشی مذاکرات وین بینجامد و باعث شود که ایران زیر بار تحریم‌ها باقی مانده و کمتر توانایی پیگیری اهداف منطقه‌ای‌اش را داشته باشد.
عربستان سعودی به جای امتیاز دهی به ایران و کمک به آن ترجیح می‌دهد که این کشور را در شرایط انزوا نگه دارد. علی واعظ، دبیر امور ایران در گروه بین‌المللی بحران گفت اگر توافق هسته‌ای ایران و آمریکا احیا نشود، «اختلافات و دشمنی تهران و واشنگتن ادامه خواهد داشت و تغییر اوضاع تحت این شرایط، اگر نگوییم غیرممکن، نامحتمل است.»
به گفته واعظ، هر گونه راه‌حل و فصل اختلافات بین دشمنان منطقه‌ای به تقسیم مناطق نفوذ بستگی دارد.«سرانجام، هر دو کشور باید روی مجموعه‌ای از قواعد به توافق برسند و به شکل بالقوه، مناطق نفوذشان در منطقه را تعیین کند.» تحلیلگران می‌گویند تا جایی که به امتیازات دوجانبه مربوط است، سوریه برای عربستان و یمن نیز برای ایران اهداف و منافع سهل الوصول هستند. عربستان می‌تواند در روند به رسمیت شناختن دیپلماتیک دولت بشار اسد به امارات بپیوندد، همزمان ایران می‌تواند متحدان محلی‌اش یعنی حوثی‌ها را به سمت توافق با دولت یمنی تحت حمایت سعودی سوق دهد. در زمینه عراق و لبنان هم امکان مصالحه وجود دارد.
اما ایران چنین ایده‌ای را چرخش و عقبگردی غیرضروری می‌داند: متحدان محلی ایران از جمله ارتش سوریه و حزب‌الله در حال حاضر با حمایت روسیه توانسته‌اند گروه‌های اپوزیسیون سنی را در سرزمین‌های تحت کنترل سوریه به عقب برانند و حوثی‌ها نیز در حال حاضر به پیروزی در جنگ یمن نزدیک شده‌اند. اقدام ایران در حمایت از مقاومت در دولت‌های عراق و لبنان اکنون به بار نشسته است.
ایران نفوذش را در منطقه گسترش داده و در این صحنه پیروز جنگ نامتعارفی است که در آن شرکت داشته است. اما بسیاری از کشورهای منطقه، از جمله خود ایران، در شرایط بد اقتصادی به سر می‌برند. آنها یا درگیر منازعات فعال هستند و به دلیل پیامدهای جنگ یا تحریم تضعیف شده‌اند یا همانند لبنان از بحران‌های مالی خودساخته رنج می‌برند. عربستان سعودی در حال حاضر از به رسمیت شناختن پیروزی‌های ایران و تثبیت و تحکیم آنها هیچ سودی نمی‌برد. تا زمانی که این شرایط تغییر نکرده، ایرانی‌ها و همچنین سایر ملت‌هایی که در میانه رقابت سعودی- ایران قرار گرفته‌اند، بازنده خواهند بود.
