ایران پیش‌شرطی برای مذاکرات ندارد
زمان تقریبی آغاز مذاکرات
همزمان با جلسه مشترک هیات دیپلماتیک، امنیتی و نظامی اسرائیل و آمریکا بر سر برنامه اتمی ایران، یک مقام ارشد آمریکایی گفت امیدوار است که مذاکرات هسته‌ای با ایران «به زودی» از سر گرفته شود. همزمان، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران در یک نشست مطبوعاتی گفت مذاکرات هسته‌ای احتمالا از اوایل نوامبر – اواسط آبان- از سر گرفته می‌شود.
او همچنین در توییتی تاکید کرد که ایران پیش شرطی برای مذاکرات ندارد. به گزارش «ایسنا»، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه درباره زمان آغاز مذاکرات هسته‌ای و آنچه تحت عنوان «به زودی» مطرح می‌شود، گفت: «آنچه تحت عنوان «به زودی» گفته شده است، به معنای به محض پایان رسیدن فرآیند مرور گفت‌وگوها در وین است. دو پروسه در دولت جدید آغاز شده است. یکی درباره اصل مذاکرات وین است که آقایان رئیسی و امیرعبداللهیان گفتند که قطعا گفت‌وگوهای وین ادامه می‌یابد.»
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: «فرآیند بررسی دیگری هم آغاز شده که درباره جزئیات ۶ دور گفت‌وگوهای وین است. به محض پایان آن، حتی یک ساعت هم معطل نخواهیم کرد و فکر نمی‌کنیم بیشتر از ۹۰ روزی باشد که دولت بایدن به مذاکرات بازگشت. دولت رئیسی ۵۰، ۵۵ روز است که کار خود را آغاز کرده است.» خطیب‌زاده در بخش دیگری از سخنانش درباره مذاکره‌کننده هسته‌ای نیز عنوان کرد: «تیم اجرایی هسته‌ای تغییر کرده است و مذاکره‌کنندگان با توجه به این تغییرات، نگاه‌هایی خواهند داشت. طرف مقابل نیز متوجه شده که باید انعطاف لازم را داشته باشد.»
از سوی دیگر و به گزارش بی‌بی‌سی، تیم‌هایی از امنیت ملی آمریکا و اسرائیل سه‌شنبه و چهارشنبه این هفته در واشنگتن جلسه‌ای مشترک برگزار می‌کنند که دستور کار اصلی آن، فعالیت هسته‌ای ایران خواهد بود. یک مقام ارشد آمریکایی درباره این جلسه به خبرگزاری رویترز گفته است که دولت بایدن به راه‌حل دیپلماتیک با ایران پایبند است اما در ادامه مدعی شد در صورت لزوم آماده خواهد بود تا «راه‌های دیگری» را برای اطمینان از عدم دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای بیازماید. ایال خولاطا مشاور امنیت ملی رژیم صهیونیستی و جیک سالیوان همتای آمریکایی او نیز در جلسه پیش رو به هیات مشورتی و راهبردی ملحق خواهند شد. نمایندگان نهادهای دیپلماتیک، نظامی و اطلاعاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی نیز در این جلسه حضور خواهند داشت.
«به اشتراک گذاشتن اطلاعات» و همچنین «ارزیابی اولیه» از میزان پیشرفت برنامه هسته‌ای تهران از جمله دستور کارهای این جلسه عنوان شده است.
به گفته مقام آمریکایی یادشده، ماحصل مذاکرات تیم‌های آمریکایی و رژیم صهیونیستی که از ماه مارس/ فروردین امسال در جریان بوده، در دیدار جیک سالیوان و ایال خولاطا مطرح می‌شود. این دو تیم دربرگیرنده مقاماتی از ارتش، سازمان‌های جاسوسی و نهادهای سیاسی آمریکا و رژیم صهیونیستی است.
اعضای تیم مشترک یادشده چند بار در ماه‌های اخیر دیدارهای مجازی برگزار کرده‌اند، اما نشست روز سه‌شنبه، نخستین مذاکرات رودرروی آنها محسوب می‌شود، هرچند جیک سالیوان دو بار دیگر نیز در دو ماه اخیر میزبان همتای خود از رژیم صهیونیستی بود. جو بایدن در دیدار روز پنجم شهریور با نفتالی بنت، نخست وزیر رژیم اشغالگر قدس، در کاخ سفید مدعی شد که آمریکا «هرگز اجازه نخواهد داد که ایران به توانمندی هسته‌ای نظامی برسد و اگر مذاکرات موفق نشود، «راه‌های دیگر هست».» اما او هیچ اشاره‌ای به جزئیات نکرد. در عین حال، یک مقام ارشد آمریکایی که به شرط ناشناس ماندن با خبرگزاری فرانسه صحبت می‌کرد با وجود ابراز امیدواری درباره احتمال از سرگیری مذاکره با ایران در مدت زمانی کوتاه، مدعی شد پیشرفت تهران در زمینه توسعه ظرفیت‌های هسته‌ای «نگران‌کننده» است. این مقام ارشد دولت که نخواست نامش فاش شود به خبرنگاران گفت: «ما امیدواریم در مدت کوتاهی (برای مذاکرات) بتوانیم به وین برگردیم.» این اظهارات در حالی بیان می‌شود که سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه گفت دور جدید مذاکرات ممکن است اوایل نوامبر آغاز شود.
به گفته مقام ارشد آمریکایی که نخواسته نامش فاش شود «راه مذاکرات در وین همچنان باز است». او همچنین اضافه کرد که مقامات دولت بایدن راه‌حل دیپلماتیک را «بهترین مسیر» می‌دانند. این مقام آمریکایی اضافه کرد که «ایرانی‌ها نشانه‌هایی را به تعدادی از طرفین ارسال می‌کنند که به نظر آنها را آماده بازگشت به وین نشان می‌دهد اما باید دید آیا آنها مجددا در این روند، مشارکت خواهند کرد یا نه.» پیش از این، جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سفر به عربستان گفته بود امیدوار است مذاکرات با ایران به زودی از سر گرفته شود. کشورهای غربی از ایران خواسته‌اند به مذاکرات هسته‌ای وین بازگردد و هشدار داده‌اند که با توجه به توسعه برنامه هسته‌ای تهران و نادیده گرفتن محدودیت‌های تعیین شده در برجام، زمان برای از سرگیری مذاکرات در حال اتمام است.
مذاکرات احیای برجام از فروردین ۱۴۰۰ در شهر وین پایتخت اتریش آغاز شد و از ۳۰ خرداد متوقف شده است. ایران و آمریکا در این مذاکرات به طور غیرمستقیم و با حضور کشورهای گروه ۱+۴ گفت‌وگو می‌کردند. رژیم صهیونیستی در دوره اخیر به دولت آمریکا فشار سنگینی وارد کرده تا جزئیات «طرح ب» را برای برخورد با ایران، در صورت شکست مذاکرات وین، نهایی کند. اسرائیل همچنین مدعی است که خود به‌طور مستقل «طرح ج» یا سوم را برای تقابل ایران تهیه کرده و آن را اجرایی خواهد کرد.
قرار است ارزیابی آمریکا و اسرائیل از میزان پیشرفت ایران در طرح‌های هسته‌ای، بخشی از مذاکراتی باشد که تیم‌های اسرائیلی و آمریکایی در نشست دو روزه جاری در کاخ سفید با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. مقامات ارشد اسرائیل سخنان به‌شدت متناقضی درباره برنامه هسته‌ای ایران بیان می‌کنند. در حالی که بنی گانتز، وزیر دفاع رژیم صهیونیستی، دو ماه پیش گفت ایران تنها دو ماه تا داشتن مواد کافی برای تولید بمب اتمی فاصله دارد، ژنرال تامیر هیمن، فرمانده «امان»، (سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل)آخر هفته گذشته در مصاحبه با سایت والانیوز و شبکه ۱۲ اسرائیل، گفت ایران تا رسیدن به بمب اتمی و مبدل شدن به تهدید فوری برای اسرائیل، فاصله زیادی دارد هر چند که این اتفاق ممکن است در آینده رخ دهد.
در حالی که اسرائیل با بازگشت آمریکا به برجام مخالف است، ایال خولاطا، مشاور امنیت ملی نفتالی بنت، در زمانی که عضو موساد بوده، مزایای برجام را بیشتر از معایب آن ارزیابی کرده بود، گرچه وی در مقام جدید مشاور بنت، موظف به اجرای سیاست مورد نظر نخست وزیر است.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین رژیم صهیونیستی، پیش‌تر ابراز امیدواری کرده بود که لجاجت و شرط‌هایی در روند مذاکرات، مانع از بازگشت آمریکا به برجام شود. بر اساس سوابق به نظر می‌رسد هرچه احتمال بازگشت آمریکا به برجام تقویت شود، اسرائیل تحرکات امنیتی و همچنین سیاسی را برای مقابله با آن شدت می‌بخشد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، روز یکشنبه در گفت‌وگو با شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد که بازگشت ایران به مذاکرات برجام، «حتمی» است و «به زودی» خواهد بود. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران، نیز روز ۱۲ مهر گفت مذاکرات وین می‌تواند از ماه نوامبر ادامه یابد.
درخواست آلمان
همزمان و به گزارش «ایسنا»، به نقل از خبرگزاری رویترز، وزارت امور خارجه آلمان روز دوشنبه اعلام کرد برلین «درخواست تهران برای آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران به عنوان یکی از شروط از سرگیری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین» را رد می‌کند.
یک سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان در این باره گفت: «ایران نمی‌تواند شروط بیشتری برای از سرگیری مذاکرات تعیین کند.» او با مطرح کردن اینکه «ما از ایران می‌خواهیم هر چه زودتر مذاکرات را از سر بگیرد»، گفت انتظار دارد توافق در یک تاریخ معین انجام شود.
به گزارش «ایسنا»، حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان شنبه شب در گفت‌وگویی زنده درباره مذاکراتش درباره موضوع تحریم‌های ایران و احیای توافق هسته‌ای با مقامات خارجی در حاشیه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل گفته بود: «در نیویورک به دبیرکل سازمان ملل و آقای بورل گفتم به جای اینکه آنقدر به ما فشار بیاورید که هرچه زودتر مذاکرات انجام شود باید اقدام عملی موثر از سوی طرف‌های مقابل انجام شود و «زود» ایرانی‌ها با «زود» غربی‌ها فرق دارد. شما از زمانی که توافق صورت گرفته، تاکنون دائم مصاحبه می‌کنید و یک بار می‌گویید می‌خواهیم کانال مالی اینستکس را ایجاد کنیم، یک روز دیگر می‌گویید کانال مالی بشردوستانه ولی هیچ کار موثری از سوی شما انجام نشده است.»
امیرعبداللهیان با بیان اینکه ما به آنها گفتیم که در حال بررسی و تنظیم سیاست‌ها و برنامه‌های خود در ارتباط با مذاکرات هستیم، تصریح کرد: «به آنها گفتیم که دولت جدید ایران به هشت سال قبل یا پنج سال قبل یا یک سال و نیم قبل برنمی‌گردد و ما بر سر میز مذاکره نمی‌آییم که قهوه‌ای خورده شود و سپس به پایتخت‌ها برگردند و احتمالا متنی رد و بدل شود. شما باید نیت و اراده واقعی خود را نشان دهید. در زمانی که در نیویورک بودیم آمریکایی‌ها از کانال‌های مختلف تلاش کردند که تماس‌هایی بگیرند و پیام‌هایی را منتقل کنند، به یکی از کسانی که حامل پیام آمریکایی‌ها بود گفتم آیا نیت آمریکا واقعی است که او در جواب گفت فکر می‌کنم واقعی است. من نیز گفتم اگر نیتش واقعی است بخشی از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران را آزاد کند و یک حرکتی بکند تا ما بتوانیم بگوییم جو بایدن با ترامپ تفاوت دارد.»
همچنین سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در کنفرانس خبری روز دوشنبه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه وزیر خارجه ایران در گفت‌وگوی خود با شبکه یک سیما اعلام کرد که یکی از مقدمات برای انجام گفت‌وگوهای وین می‌تواند اقدام آمریکا برای آزادکردن پول‌های بلوکه‌شده ایران باشد و آیا این پیغامی برای آمریکا بوده است، گفت: «آنچه آقای امیرعبداللهیان درباره پول‌های بلوکه شده ایران در آمریکا گفتند پیغامی برای آمریکایی‌ها نبود بلکه یک واقعیت بود که ایشان بیان کردند. واقعیت این است که رفتار و روش کنونی دولت آمریکا با دولت قبل آمریکا تغییر نکرده است. آنها می‌خواهند همچنان میراث شکست خورده ترامپ علیه برجام را حفظ کنند و در عین حال می‌خواهند در مذاکرات وین به نتیجه‌ای که دلشان می‌خواهد دست پیدا کنند. این در حالی است که ما تاکید داریم که آمریکا باید نشان دهد که در روش و اقدام تغییر کرده است. نمی‌شود که تحریم‌ها بماند و پول‌های ایران در بانک‌های بین‌المللی همچنان توقیف بماند و بعد آمریکا به عنوان طرف خواهان ادعاهایی را مطرح کند.»
خطیب‌زاده افزود: «آقای امیرعبداللهیان در این گفت‌وگوی تلویزیونی تاکید کردند که آمریکا به روش‌های گوناگون می‌تواند حسن نیت خود را نشان دهد از جمله اینکه این زمینه را فراهم کند که پول‌های بلوکه شده ایران آزاد شود.» درخواست برای آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران تحت تحریم‌های آمریکا در خارج از کشور که بخشی از آنها در بانک‌های کره جنوبی است، بارها از مجاری قانونی و دیپلماتیک از سوی ایران مطرح و پیگیری شده است.
