خبر مجازی درباره «سفر خارجی با عوارض ۵ میلیونی» صحت داشت؟
محاسبه عوارض سفر به خارج
دو روز پیش در فضای مجازی شایعه شد «عوارض خروج از کشور برای سال ۱۴۰۱ به بیش از ۵ میلیون تومان رسید» اما آیا این خبر مجازی صحت دارد؟
اصل ماجرا چیست؟
ادعای «عوارض ۵ میلیون تومانی برای سفر خارجی» از روی «درآمد پیش‌بینی شده برای وصول این عوارض در لایحه بودجه سال آینده» مطرح شده است.
دولت برای سال آینده، ۱۵۰۰ میلیارد تومان درآمد از محل عوارض خروج از کشور پیش‌بینی کرده است. با استناد به این ردیف درآمدی، اگر فرضیه عوارض ۵ میلیونی صحت داشته باشد، در این صورت باید انتظار داشت در سال آینده حداکثر ۳۰۰ هزار مسافر از کشور خارج شود. این در حالی است که طی یک دهه گذشته، دست‌کم ۴ میلیون سفر خارجی در سال از مبدا ایران صورت گرفته است.
منشأ خطای محاسباتی که منجر به «ادعای عوارض ۵ میلیونی» شد، به «تقسیم درآمد حاصل از عوارض خروج در ۱۴۰۱ به درآمد سال ۱۴۰۰» برمی‌گردد که گویا این تصور را ایجاد کرد که عوارض سفر هم به همین نسبت افزایش یافته است. دولت در لایحه بودجه سال آینده، درآمد حاصل از «اخذ عوارض خروج از کشور در ۱۴۰۱» را رقمی به میزان ۱۵۰۰میلیارد تومان در نظر گرفته که از رقم ۱۱۰ میلیارد تومانی تعیین شده در بودجه امسال برای عوارض خروج، بیشتر است. دولت این رقم درآمدی را برای سال آینده افزایش داده چون به «احیای مسافرت های خارجی در سال آینده» مطابق با علائم بازگشت نبض سفر در جهان تحت تاثیر واکسیناسیون و پایان محدودیت‌های کرونایی در مقاصد توریستی دنیا، امیدوار است. با این افزایش، رقم درآمد، تازه به سطح درآمد سال‌های ۹۸ و ۹۹ از محل این عوارض می‌رسد.
در یک‌سال گذشته، در جهان، سفرهای خارجی تا ۹۰ درصد سقوط کرد و در خیلی از کشورها از جمله ایران، نبض مسافرت خارجی در ماه‌هایی از سال از حرکت افتاد.
بنابراین طبیعی بود که دولت در بودجه امسال، درآمد حاصل از عوارض خروج را کاهش دهد و از ۱۴۰۰ میلیارد تومان سال ۹۸ و ۱۶۱۰ میلیارد تومان سال ۹۹ به ۱۱۰میلیارد تومان برساند. در حقیقت، در ماه‌های پایانی سال ۹۹ یعنی زمان تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۰، دولت به دلیل مواجهه با «محدودیت‌های سنگین سفر ناشی از کرونا در سطح جهان»، تشخیص داد در سال ۱۴۰۰ امکان سفر خارجی به جز موارد ضروری و خاص وجود ندارد و به همین دلیل «درآمد حاصل از عوارض خروج در ۱۴۰۰ را به یک پانزدهم زمان قبل از کرونا» کاهش داد و به ۱۱۰ میلیارد تومان رساند.
اما اکنون «درآمد حاصل از عوارض خروج در سال ۱۴۰۱ به روال قبل از کرونا» برگشته و ۱۵۰۰ میلیارد تومان تعیین شده است.
درآمد ۱۵۰۰ میلیارد تومانی از عوارض خروج با احتساب مبلغ عوارض ۴۰۰ هزار تومانی برای هر مسافر به معنی آن است که برای سال آینده پیش‌بینی شده است ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار مسافرت خارجی از مبدا ایران صورت خواهد گرفت که تازه از «حداقل حجم سفر خارجی سالانه طی یک دهه اخیر» کمتر است.
واقعیت نبض سفرهای خارجی آن است که طی یک دهه گذشته و درست تا قبل از سال ۹۹ که کرونا باعث توقف سفرهای بین‌المللی در جهان شد، سالانه حداقل ۴ میلیون مسافر از کشور خارج شده است.
مسافرت خارجی از مبدا ایران حتی رکورد «بالای ۸ میلیون مسافر در سال» را در سال‌های قبل از کرونا ثبت کرده است.
پیش‌بینی‌های سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد نبض سفرهای خارجی در سال آتی تا نزدیک «دوره قبل از کرونا» افزایش می‌یابد. این احیای سفر، به شکل «احیای درآمد حاصل از عوارض خروج از کشور برای سال ۱۴۰۱» دیده شده است.
