«دنیای اقتصاد» بازار جهانی خودروهای کارکرده را بررسی کرد
رونق دست‌دوم‌ها در همه‌گیری کرونا
فروش خودروهای دستدوم در بسیاری از بازارهای جهان رونق دارد و استارت‌آپ‌هایی که در این بازار به وجود آمدند، سود کلانی به دست آوردند. در حالی‌که غول‌های خودروسازی جهان از رکود در بازار گله‌مند بودند و از سویی کمبود چشمگیر چیپ‌ها بر توانایی عرضه آنان سایه افکنده بود، فروشندگان خودروهای دستدوم همچون Autonation، CarMax، Carvana و Buffalo از شکوفایی بازار خودروهای دستدوم خرسند بودند. افزایش تقاضا برای این دست خودروها باعث شد سازوکار بازار نیز رونق پیدا کند. اکنون مصرف‌کنندگان می‌توانند به راحتی خودروهای دستدوم را به صورت آنلاین پیدا و خریداری کنند و نمایندگیها نیز تلاش خود را برای دسترسی‌های دیجیتال به این بازار تقویت کردند. همه این عوامل دست به دست هم دادند تا امروزه شاهد افزایش قیمت خودروهای کارکرده باشیم، افزایشی که بسیاری از تحلیلگران بازار معتقدند که ثبات نخواهد داشت و رونق این بازار به زودی کساد خواهد شد.
با شیوع کووید-۱۹ بسیاری از دولت‌ها همچون ایالات‌متحده بسته‌های محرک اقتصادی به خانوارها ارائه کردند که سبب افزایش پس‌انداز شهروندان شد؛ از سوی دیگر شرایط قرنطینه سبب شد که فرصت‌های هزینه کردن برای افراد محدود شود. در نتیجه خانواده‌ها پول بیشتری در جیب خود داشتند که این امر سبب حرکت پول به سوی خرید کالاهای با دوام همچون خانه و خودرو شد. به این ترتیب در حالی‌که تقاضا برای خودرو روندی صعودی داشت اما چراغ بسیاری از کارخانه‌های تولیدکننده خودرو خاموش شده بود. با تلاش مجدد کمپانی‌ها برای تولید مجدد، مشکل جدیدی به وجود آمد: کمبود تراشه‌ها که جزء اصلی بسیاری از خودروهای مدرن است. قابل ذکر است که تولید جهانی خودروهای نو در سه ماه اول ۲۰۲۰ کاهشی ۲میلیون دستگاهی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۱۹ داشت. در این میان برخی از مشاغل نیز تغییر کاربری دادند و شرکت‌های لیزینگ خودرو نیز به سوی خرید خودروهای دستدوم روی آوردند. همه‌گیری خودروهای اجاره‌ای بازار را به‌شدت کساد کرد و بسیاری از شرکت‌های لیزینگ ناگزیر به فروش خودروهای نوی خود در اوایل همه‌گیری شدند، با پیشرفت روند واکسیناسیون، بسیاری از این شرکت‌ها بر آن شدند تا به جای خودروهای جدید، ناوگان خود را با خودروهای دستدوم تکمیل کنند.
بنا بر گزارش «فایننشال اکسپرس» به نقل از انجمن تولیدکنندگان خودروهای هندی، تاثیر کووید-۱۹ به قدری بر صنعت خودرو شدید بوده است که حداقل ۳ تا ۴ سال زمان خواهد برد تا سطح فروش به میزان فروش در سال ۲۰۱۸ برسد؛ این مساله برای خودروهای سواری ملموس‌تر است. بهار و تابستان ۲۰۲۰ فروش خودروهای نو در این کشور سقوطی ۷۸درصدی را تجربه کرد؛ این در حالی است که بنا به گفته مدیر بازاریابی سوزوکی در هند، تقاضا برای خودروهای دست دوم افزایشی ۱۱۵درصدی داشت. شاشانک سریواستاوا بر این باور است که «ورود شمار پایین خودرو به بازار به دلیل مشکلات عرضه در این صنعت از یکسو و از سوی دیگر افزایش احساس نیاز مردم به جابه‌جایی با خودروی شخصی به دلیل طرح‌های فاصله‌گذاری از دلایل استقبال از خودروهای دست دوم است.» در همین راستا بسیاری از کمپانی‌ها تسهیلاتی را برای فروش مستقیم خودروهای دستدوم خود در بسیاری از کشورهای جهان فراهم کردند. سخنگوی هیوندا در هند نیز اذعان کرد که «تقاضا برای خودروهای دستدوم به دلیل افزایش گرایش به جابه‌جایی‌های بی‌خطر در حال افزایش است و هنجارهای فاصله‌گذاری بسیاری را تشویق کرده تا با هر بودجه‌‌ای به سوی بازار خودروهای دستدوم روانه شوند. بدین ترتیب فروش خودروهای هیوندا در ماه ژوئن ۲۰۲۰ نسبت به ماه پیش از آن شاهد افزایشی ۱۵۴ درصدی بوده است.»
بنا بر تحقیقاتی که توسط cars۲۴ منتشر شده، در پی همه‌گیری ناشی از شیوع کووید-۱۹ به شکل محسوسی شاهد تغییر در ترجیحات مصرف‌کنندگان از تاکسی و حملونقل عمومی به سوی خودروهای شخصی هستیم. از سوی دیگر افزایش تقاضا برای خودروهای برقی به دلیل احساس نیاز به همسویی با مسائل زیست محیطی، به‌روز کردن سیستم‌های کنترل آلودگی و اجرایی شدن استانداردهای سختگیرانه از سوی دولت‌ها باعث شده صاحبان خودروهای قدیمی مایل به فروش وسایل نقلیه خود شوند. این امر خود سبب افزایش عرضه خودروی دستدوم به بازار شده است و پیش‌بینی می‌شوند که این روند افزایش یابد.
ارزش بازار جهانی خودروهای دستدوم در سال ۲۰۱۹ نزدیک به ۸۲۸میلیارد دلار بوده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۷ به ۱۳۵۵میلیارد دلار برسد. این به معنای آن است که این بازار در فاصله سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۷ شاهد رشدی ۳/ ۸درصدی خواهد بود. در میان انواع خودروها، برآوردها نشان از آن دارد که خودروهای SUV بیشترین فروش را در میان سایر انواع خودرو دارند. فروش دستدوم این خودروها درسال ۲۰۱۹ ارزشی معادل ۶/ ۳۳۸ میلیارد دلار داشته است و به احتمال زیاد با رشدی ۸/ ۷درصدی تا سال ۲۰۲۷ به ۳/ ۵۳۳میلیارد دلار خواهد رسید.
با وجود آنکه امروزه شاهد افزایش تقاضا برای خودروهای دستدوم در بازار هستیم، اما نبود سازماندهی مناسب برای این بازار، مانعی برای رشد بازار جهانی آن شده است. با این حال، ظهور تجارت الکترونیک و فناوری‌‌های آنلاین، افزایش فروش سازمان یافته در اقتصادهای نوظهور و استقبال از خودروهای برقی بسیاری را امیدوار به ایجاد فرصت‌های سودآوری در بازار خودروهای دستدوم کرده است. در حال حاضر در بسیاری از کشورها، تجارت خودروهای سازمان نیافته، مقدار قابل توجهی از سهام بازار خودرو را قبضه کرده است. این امر در کشورهایی چون هند، مکزیک، چین و برزیل آشفته‌تر از سایر نقاط جهان است. به طور مثال در هند تنها در حدود ۱۲ تا ۱۵درصد بازار خودروهای دستدوم تحت نظارت و قابل ارزیابی است.
بازار خودروهای کارکرده، سبک و سیاق و سازماندهی خاص خود را دارد و بر اساس چهار شاخص شامل نوع خودرو، نوع سوخت، کانال توزیع و منطقه فروش طبقه‌بندی می‌شوند. بنا بر این قاعده، خودروهای دستدوم بر اساس نوع، به خودروهای هاچ‌بک، سدان و SUV و بر اساس نوع سوخت به خودروهای بنزینی، دیزلی و سایر طبقه‌بندی می‌شوند. بر اساس کانال توزیع نیز این بازار به دو دسته نمایندگیها و فروشندگان مستقل تقسیم و بنا بر شاخص مناطق به بازارهای آمریکای شمالی، اروپا و آسیا-اقیانوسیه شناخته می‌شوند.
فروشندگان خودروهای دستدوم انتظار دارند که تقاضا برای این دست خودروها همچنان قوی باشد. کمپانی آمریکایی CarMax Inc که سالانه بیش از ۲/ ۱میلیون خودروی دستدوم را در ۲۲۰ نقطه جغرافیایی به فروش می‌رساند اعلام کرده است که در تابستان سال جاری نزدیک به ۵هزار متخصص خودرو را جذب کرده و به آموزش آنان مشغول شده است. تنها در دو ماه آگوست و سپتامبر ۲۰۲۰ سریع‌ترین میزان گردش نقدینگی در بازار خودروهای فرسوده طی شش سال گذشته به ثبت رسید این در حالی بود که پیش‌بینی می‌شود بازار خودروهای نو در سال ۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۱۹ کاهشی ۳۶میلیون دستگاهی داشته باشد. تنها در بازار ایالات‌متحده از ابتدای همه‌گیری تا کنون، سالانه شاهد کاهشی ۵/ ۳میلیون دستگاهی هستیم. در چنین شرایطی خودروسازانی چون جنرال موتورز از دو برابر شدن فروش خودروهای دستدوم خود نسبت به خودروهای جدید سخن گفتند. بازار خودروهای فرسوده در ایالات متحده در حال حاضر سالانه ۴۱ میلیون دستگاه تخمین زده می‌شود.
مشاهدات از بازار خودرو در انگلستان نیز نشان از آن دارد که فروش خودروهای دست دوم به دلیل کمبود مدل‌های جدید افزایش می‌یابد. فروش خودروهای دستدوم در بریتانیا در ماه گذشته پس از کمبود مدل‌های جدید بیش از دو برابر شده است. بازار خودروهای دستدوم در سه ماه دوم سال میلادی ۶/ ۱۰۸ درصد رشد کرده است و شمار فروش این دست خودروها نسبت به سطح پیش از همه‌گیری در سال ۲۰۱۹، شاهد رشدی ۶/ ۶۶. ۶ درصدی بوده است. در این میان خودروهای بنزینی بیشترین فروش را به خود اختصاص داده‌اند، اما تقاضا برای خودروهای برقی نیز به سرعت در حال افزایش است. در این بازار خودروهای فولکس واگن گلف، فورد فیستاس و فورد فوکوس محبوب‌ترین مدل‌ها بودند.
