رویایی فراتر از همه‌گیری برقی‌ها
خودروسازان و مسوولان حکومتی در گلاسکوی بریتانیا گرد هم آمدند و اهداف جدید را عنوان کردند و خواستار آن شدند که سرعت تولید خودروهای برقی افزایش یابد. اما فعالان محیط‌زیست پرسش‌های بنیادی‌تری مطرح کردند و حتی کار را به جایی رساندند که پرسیدند: اگر همه انواع خودرو را کنار بگذاریم چه اتفاقی خواهد افتاد؟ همین هدفی که می‌خواهد تولید خودروهای بنزینی و گازوئیلی را به حداقل برساند، خودش ۲۰ سال وقت می‌خواهد. عمر القبرا، وزیر حمل‌ونقل کانادا، یکی از ۲۴ کشوری که بیانیه این گردهمایی را امضا کرده، می‌گوید: این یک دگردیسی بزرگ است. ما این موضوع را فرصت عظیمی برای خلق مشاغل می‌دانیم. سینتیا ویلیامز، مدیر سیاست‌های محیط‌زیستی فورد می‌گوید: ما به اقدام‌هایی نیاز داریم که با بلندپروازی‌ها همخوانی داشته باشد. یکی از مسائل کلیدی برای شتاب گرفتن انقلاب برقی‌سازی خودروها، انگیزه‌ها و مشوق‌ها است طوری که هیچ‌کس از آن عقب نماند. واقعیت این است که حمل‌ونقل فقط مسوول یک پنجم از آلاینده‌های کربنی در جهان است و اگر قرار باشد آلاینده‌های کربنی کاهش یابند باید عمیق‌تر به این موضوع فکر کرد. فعالان محیط‌زیست می‌گویند حتی اگر تمام خودروهای بنزینی و گازوئیلی از گردونه خارج شده و جای آنها را خودروهای برقی بگیرند، باز معضل ترافیک و خطر برای پیاده‌ها و دوچرخه‌سواران به قوت خود باقی است. ضمن آنکه آلایندگی ترمز و تایرها به قوت خود باقی خواهد ماند. لطمه به محیط‌زیست هم به خاطر استخراج لیتیوم برای تولید باتری خودروهای برقی، معضل دیگری است. ایونا شپرد از گروه گوبایک‌اند‌پدال [هواداران چرخ و پدال] که راهپیمایی اعتراض‌آمیز در شهر گلاسکو را مدیریت و راهبری کرده، می‌گوید: در کنفرانس [Cop۲۶] خودروهای برقی در مرکز توجه‌ها قرار گرفت در حالی که شکل پایدار حمل‌ونقل –که ارزان‌ترین و ساده‌ترین راه‌حل آلایندگی است- حتی فرصت مطرح شدن پیدا نکرد. اگر موضوع قرارداد پاریس و محدود کردن درجه حرارت کره زمین جدی بود، سایر شیوه‌های پایدار حمل‌ونقل و اراده سیاسی برای سرمایه‌گذاری بهتر مطرح می‌شد.
تعداد خودروهای برقی پلاک شده در مقایسه با کل خودروهای در حال تردد در دنیا، به قدری ناچیز است که سالیان سال طول می‌کشد تا خودروهای فسیل سوز از گردونه خارج شوند. امسال تولید خودروهای برقی ۸۰ درصد افزایش یافت و به ۵ میلیون دستگاه در سال رسید. پال توهی، رئیس کمپین حمل‌ونقل بهتر می‌گوید: ما اهمیت خودروهای برقی را به رسمیت می‌شماریم اما آلاینده‌ها باید همین حالا متوقف شوند.
این در شرایطی است که برخی خودروسازان بزرگ جهان بر سر حذف مدل‌های بنزینی با یکدیگر توافق کردند. بر این اساس، خودروسازانی مانند فورد، جنرال موتورز و مرسدس بنز توافق کرده‌اند که تا سال ۲۰۴۰ به آلایندگی صفر برسند؛ تویوتا، فولکس واگن و رنو-نیسان اما از پیوستن به این توافق خودداری کردند.
حداقل ۶ خودروساز بزرگ –از جمله فورد، مرسدس بنز، جنرال موتورز و ولوو- و ۳۰ حکومت ملی به درخواست کنفرانس بین‌المللی آب و هوایی در گلاسکو پاسخ مثبت دادند و قرار شد تا سال ۲۰۳۵ در بازارهای پیشرو و تا سال ۲۰۴۰ در جهان فروش خودروهای نو بنزینی و گازوئیلی را متوقف کنند.
اما برخی از خودروسازان بزرگ دنیا مثل تویوتا، گروه فولکس و اتحاد رنو-نیسان حاضر نشدند به این التزام گردن بنهند. هرچند کسانی هم که گردن نهاده‌اند، الزام قانونی ندارند. نمایندگان کشورهای ایالات‌متحده آمریکا، چین و ژاپن به عنوان بزرگ‌ترین بازارهای خودروی دنیا هم از امضای این درخواست اجتناب کردند.
مارگو اوگ از مقام‌های ارشد سابق کیفیت هوای ایالات‌متحده می‌گوید: حالا که بازیگران اصلی به این التزام‌ها گردن نهاده‌اند، وظیفه ما است که با پیگیری، آن را محقق کنیم. اینکه خودروسازان این درخواست را پذیرفته‌اند به این است که اعضای هیات‌مدیره آنها قبول کرده‌اند آینده خودروها برقی است.
اما واقعیت این است که خودروسازانی که این درخواست را امضا کرده‌اند، در سال ۲۰۱۹ فقط یک چهارم فروش جهانی را در اختیار داشتند. از ۱۰ خودروساز برتر دنیا هیچ‌یک پیش از ۲۰۳۵ قصد کنار گذاشتن کامل خودروهای بنزینی را ندارند که در آن صورت برنامه کاهش ۵/ ۱درجه سانتی‌گرادی درجه حرارت زمین را غیرممکن می‌کند. از جمله ۳۰ کشوری که این درخواست را امضا کرده و به آن ملتزم شده‌اند می‌توان به بریتانیا، کانادا، هندوستان، هلند، نروژ، لهستان و سوئد اشاره کرد. شاید امضای هند در بین این کشورها خیلی مهم باشد، چون این کشور مقام چهارم بازار خودرو را در جهان دارد و در گذشته هم برای حذف آلاینده‌ها هیچ تعهدی نداده بود. سایر کشورهایی که برای نخستین بار خود را به ساخت خودروهای آلاینده صفر متعهد کرده‌اند عبارتند از: ترکیه، کرواسی، غنا و روآندا. با اینکه خود ایالات‌متحده زیر بار چنین تعهد و التزامی نرفته است، اما چند ایالات به‌طور جداگانه امضا کرده‌اند که عبارتند از کالیفرنیا، نیویورک و واشنگتن. گاوین نوسام، فرماندار کالیفرنیا سال گذشته حکم حکومتی امضا کرد که به موجب آن از سال ۲۰۳۵ فقط خودروهای آلاینده صفر اجازه فروش خواهند داشت. هر چند ناظران و قانون‌گذاران قوانینی در این خصوص به تصویب نرسانده‌اند. کیتی هوکل، فرماندار نیویورک هم امسال اقدام مشابهی برای این ایالت به اجرا گذاشت.
