کارنامه اردیبهشتی خودروسازان
«فروش» از «تولید» پیشی گرفت
ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو طی بازه زمانی ذکرشده در سال جاری در مجموع حدود ۱۳۳هزار و ۴۴۰ دستگاه از محصولات تولیدی خود را برای مشتریان فاکتور کردند. این در حالیست که سال گذشته تا پایان اردیبهشت‌ماه، سه شرکت خودروساز در مجموع از تجاری‌سازی ۱۰۴هزار و ۲۸۰ دستگاه خودرو خبر دادند. دلایل اصلی این اتفاق را باید در تداوم تمرکز خودروسازان بر تکمیل محصولات ناقص جست‌و‌جو کرد.
تاثیر تداوم تکمیل ناقص‌ها را نیز می‌توان در پیشی گرفتن تیراژ فروش از تیراژ تولید به‌خوبی مشاهده کرد. ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو تا پایان دومین‌ماه از فصل بهار ۱۴۰۱ در مجموع حدود ۱۱۷ هزار و ۱۰۰ دستگاه از محصولات خود را در خطوط تولید تکمیل کردند. چنانچه این آمار را با تیراژ خودروهای فاکتورشده مقایسه کنیم، مشاهده می‌شود که حدود ۱۶هزار و ۳۲۵ دستگاه خودرو بیشتر فاکتور شده است. بنابراین دلیل اول تداوم تمرکز خودروسازان را می‌توان در رشد نزدیک به ۱۴درصدی تعداد خودروهای تجاری‌شده نسبت به محصولات تولیدشده تا پایان اردیبهشت‌ماه امسال جست‌و‌جو کرد. دلیل دیگری که گویای تمرکز خودروسازان بر تکمیل محصولات ناقص است، می‌توان از رشد فروش ماهانه خودرو نیز متوجه شد. سه خودروساز بزرگ کشور طی یک‌ماهه فروردین در مجموع حدود ۵۴هزار و ۵۰۰ دستگاه از انواع محصولات حاضر در سبد محصولاتی خود را برای پلاک آماده کردند. (خودروسازان اواخر سال گذشته وعده داده بودند واحدهای تکمیل‌کاری خود را در تعطیلات نوروز فعال نگه دارند). اما در یک‌ماهه اردیبهشت امسال آمار فروش با رشدی حدود ۴۹درصدی، به ۷۹هزار دستگاه رسیده است. به عبارت دیگر تیراژ فروش خودروسازان در اردیبهشت نسبت به فروردین‌ماه ۱۴۰۱ به لحاظ عددی بیش از ۲۴هزار و ۴۰۰ دستگاه رشد را به خود دیده است.
به نظر می‌رسد همین رشد فروش ثبت‌شده طی دوماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته و همچنین رشد فروش ماهانه محرکی شد تا سیاستگذار خودرویی با تاسیس سامانه یکپارچه تخصیص خودرو طی بازه یک‌هفته‌ای اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه ۱۴۰۱، اولین طرح فروش از مسیر سامانه یادشده را عملیاتی کند.
وزارت صمت ابتدای سال جاری با الزام تولید خودروی کامل به سه خودروساز بزرگ کشور، به آنها تکلیف کرد تا حد امکان به سمت تولید خودروی ناقص نروند. بنابراین مدیران خودروساز نیز در خطوط تولید خود محصولات را به صورت عبور مستقیم تولید می‌کنند. منظور از عبور مستقیم این است که محصولات به‌محض تکمیل در خطوط تولید، تجاری‌سازی شده و به جای دپو در پارکینگ‌ها، برای فاکتور کردن در اختیار واحدهای فروش قرار گیرند. اما چرا سیاستگذار خودرویی این تکلیف را روی دوش خودروسازان قرار داد؟ چالش تامین منابع مالی، مشکلی است که از دیرباز شرکت‌های خودروساز با آن دست به گریبان هستند. وزارت‌نشینان این‌طور تحلیل کردند که چنانچه خودروسازان به سمت کاهش تولید محصولات ناقص بروند، این مساله اگر تمام چالش‌های مالی آنها را رفع نمی‌کند اما می‌تواند شرایط را به گونه‌ای رقم بزند تا چالش تامین نقدینگی در گردش شرکت‌های خودروساز را به حداقل برساند. به دیگر سخن خلوت شدن پارکینگ‌های شرکت‌های خودروساز از محصولات ناقص و همچنین باریک شدن مسیر ورودی خودروهای ناقص می‌تواند از حبس نقدینگی این شرکت‌ها در کف پارکینگ‌ها جلوگیری کند.
آن‌طور که شرکت‌های خودروساز اعلام کرده‌اند در بازه زمانی یادشده به طور میانگین بیش از ۹۵ درصد محصولات خود را به صورت عبور مستقیم تولید می‌کردند. چنانچه خودروسازان بتوانند این روند را ادامه دهند سیاستگذار خودرویی می‌تواند با فراغ بال بیشتری نسبت به برگزاری طرح‌های فروش از مسیر سامانه یکپارچه تخصیص خودرو اقدام کند. این اتفاق می‌تواند مسیر عرضه خودروسازان به بازار را عریض کند.
جزئیات فروش اردیبهشت
بررسی آمار فروش خودروسازان تا پایان اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد در میان سه خودروساز بزرگ کشور، ایران‌خودرویی‌ها با فاکتور کردن ۷۶هزار و ۷۱۵ دستگاه از محصولات تولیدی خود در صدر جدول فروش قرار دارند. خودروساز مستقر در کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص بیش از ۵۷ درصد محصولات فروخته‌شده را تا پایان دومین‌ماه از سال جاری به خود اختصاص داده است. در میان محصولات این خودروساز طبق معمول گروه پژو توانسته رتبه اول را در فروش به خود اختصاص دهد. آبی‌های جاده مخصوص در پایان اردیبهشت‌ماه حدود ۵۰هزار و ۴۶۰ دستگاه انواع محصولات خود با برند پژو را برای مشتریان فاکتور کردند. فروش این تعداد خودرو با برند پژو نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۲۸ درصد رشد را به خود دیده است.
بعد از گروه پژو فروش رانا در رتبه دوم قرار دارد. ایران‌خودرویی‌ها طی دوماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۰هزار و ۶۲۰ دستگاه انواع رانا را برای مشتریان فاکتور کردند. این درحالیست که در سال گذشته در همین بازه زمانی آبی‌های جاده مخصوص تنها ۳۸۵ دستگاه رانا فروخته بودند. بنابراین رشدی بیش از دوهزار و ۶۵۹درصدی در فروش رانا رقم خورده است. دنا بعد از رانا توانسته جایگاه سوم جدول فروش را به قرق خود درآورد. اما این خودروساز در فروش دنا با افت روبرو بوده است. خودروساز ساکن کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص تا پایان اردیبهشت‌ماه امسال بیش از هفت‌هزار و ۳۱۰ دستگاه دنا را پلاک کرده است. اما آمارهای فروش سال گذشته نشان می‌دهد تا پایان دومین ماه از فصل بهار، ایران‌خودرویی‌ها بیش از هفت‌هزار و ۴۱۰ دستگاه دنا را به بازار عرضه کردند. بنابراین فروش انواع دنا با افت حدود ۵/ ۱درصدی روبرو شده است.
گروه سمند نیز در جایگاه چهارم جدول فروش قرار دارد. غول آبی جاده‌مخصوص در بازه زمانی ذکرشده در سال جاری حدود پنج‌هزار و ۱۵۰ دستگاه انواع سمند را برای متقاضیان فاکتور کرده است. بنابراین فروش گروه سمند نسبت به مدت مشابه در سال گذشته حول‌و‌حوش ۹ درصد رشد را به خود دیده است. هایما تنها محصول مونتاژی ایران‌خودرو که همچنان در سبد محصولاتی این خودروساز قرار دارد، نیز در جاده رشد فروش حرکت کرده است. آبی‌های جاده مخصوص طی دوماهه ابتدایی سال جاری بیش از هزار و ۷۳۰ دستگاه انواع هایما را پلاک کردند. فروش این تعداد هایما حدود ۶۵۰ دستگاه بیشتر از بازه زمانی مشابه در سال گذشته است. بنابراین شاهد رشد بیش از ۶۰درصدی در فروش هایما هستیم. غول آبی جاده مخصوص در حدود هزار و ۴۳۰ دستگاه نیز انواع تارا را تا پایان اردیبهشت‌ماه برای مشتریان فاکتور کرد. حال آمارهای فروش سایپا را بررسی می‌کنیم. خودروساز ساکن کیلومتر ۱۵ جاده مخصوص برخلاف ایران‌خودرو تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت فروش را تجربه کرده است. سایپایی‌ها در صورت‌های مالی خود تا پایان اردیبهشت‌ماه امسال فروش حدود ۴۲هزار و ۳۰۰ دستگاه را درج کرده‌اند که حدود یک درصد افت را نشان می‌دهد.
نارنجی‌های جاده مخصوص در فروش خانواده X۲۰۰ با افت روبرو بودند. این خودروساز در پایان اردیبهشت‌ماه امسال حدود ۳۹هزار و ۴۲۰ دستگاه انواع محصولات حاضر در این خانواده را برای متقاضیان فاکتور کرده است. این درحالیست که سال گذشته در همین بازه زمانی بیش از ۴۱هزار و ۳۰۰ دستگاه انواع اعضای خانواده X۲۰۰ فاکتور شده بود. بنابراین افتی بیش از ۴درصدی در فروش این خانواده اتفاق افتاده است. اما شاهین بر خلاف خانواده X۲۰۰ رشد داشته است. غول نارنجی جاده مخصوص در فروش شاهین بیش از ۲۰۰ درصد رشد را به خود دیده است. صورت‌های مالی پارس‌خودرو نیز از رشد فروش حدود ۶۵درصدی در پایان اردیبهشت‌ماه امسال نسبت به اردیبهشت‌ماه سال گذشته حکایت دارد. گروه Q۲۰۰ با فروش نزدیک به ۸هزاردستگاهی در صدر جدول فروش پارس‌خودرو قرار دارد. بعد از Q۲۰۰ (شامل کوییک R و کوییک S) نیز کوییک معمولی با فروش بیش از ۵هزار و ۸۵۰دستگاهی رتبه دوم جدول فروش را به دست آورده است.
