مدیران عامل ایران‌خودرو و سایپا به سازمان بورس نامه نوشتند
بیم خودروسازان از بازگشت شورای رقابت؟
در این نامه‌نگاری که به نظر می‌رسد با هماهنگی دو خودروساز و احتمالا با چراغ سبز وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام شده، مدیران عامل ایران‌خودرو و سایپا اعلام کرده‌اند استراتژی این دو شرکت تداوم عرضه محصولاتشان در بورس کالاست. در این بین، مهدی خطیبی، مدیرعامل ایران‌خودرو، تاکید کرده: «رویکرد این شرکت مطابق هماهنگی‌های انجام‌شده با مراجع ذی‌ربط، تداوم عرضه خودرو در بورس کالاست». همچنین محمدعلی تیموری، مدیرعامل سایپا، نیز گفته «برنامه پذیرش و عرضه خودروهای تولیدی سایپا در حال پیگیری است که مراتب پس از تحقق، از طریق سامانه کدال به اطلاع عموم خواهد رسید.»
این نامه‌نگاری در شرایطی انجام شده که به‌خودی‌خود دلیلی بر اعلام آمادگی خودروسازان برای عرضه محصولاتشان در بورس کالا وجود ندارد، زیرا آنها از چند ماه گذشته در بستری طبیعی به عرضه مشغولند و این اقدام با مجوز وزارت صمت در حال انجام است. از همین رو به نظر می‌رسد نامه‌نگاری مدیران عامل ایران‌خودرو و سایپا و اعلام آمادگی آنها برای تداوم عرضه محصولاتشان در بورس کالا، اولا از بیم متهم شدن به اخلال در این موضوع و ثانیا عدم ورود شورای رقابت به قیمت‌گذاری است. در‌حال‌حاضر بحث بر سر ادامه عرضه خودرو در بورس کالا و کنار گذاشتن این شیوه یا اعمال تغییرات در آن، بالا گرفته و از دولت و خودروسازان گرفته تا سازمان بازرسی و مجلس شورای اسلامی، همه درگیر آن شده‌اند و واکنش‌های مختلفی به این ماجرا نشان می‌دهند.
در این بین، وزارت صمت علی‌الظاهر در سمت موافقان تداوم عرضه خودرو در بورس کالا قرار گرفته؛ هرچند در‌عین‌حال نمی‌خواهد در برابر سازمان بازرسی کل کشور (به عنوان مخالف عرضه خودرو در بورس کالا) قرار گیرد. خودروسازان نیز تکلیفشان مشخص است و با توجه به سودی که از ناحیه «خودروی بورسی» برده‌اند، طبعا خواستار ادامه این شیوه هستند. تا قبل از عرضه خودرو در بورس کالا، خودروسازان باید منتظر می‌ماندند تا نهادهایی مانند شورای رقابت، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و ستاد تنظیم بازار مجوز افزایش قیمت محصولات آنها را صادر کنند. ازآنجاکه افزایش قیمت‌ها سود چندانی برای خودروسازان نداشت (طبق ادعای خودشان) و همچنین در فواصل زمانی کوتاه‌مدت صورت نمی‌گرفت، تردیدی نیست که خودروسازان راغب به تداوم شیوه عرضه به صورت «خودروی بورسی» هستند.
از وقتی خودروها در بورس کالا عرضه می‌شوند، خودروسازان توانسته‌اند محصولات خود را با قیمتی غیر‌زیانده و البته توأم با سودی کلان در این بستر بفروشند و سروسامانی به اوضاع نقدینگی خود بدهند. بنابراین در شرایطی که سیاستگذار فعلا قصدی برای آزادسازی قیمت خودرو ندارد، طبعا خودروسازان ترجیح می‌دهند محصولاتشان همچنان در بستر بورس کالا عرضه شود، هرچند البته به دلایلی به‌خصوص عرضه ۷۰درصد از محصولاتشان با قیمت دستوری، امکان بهره‌گیری جامع و کامل آنها از شیوه «خودروی بورسی» فعلا فراهم نیست. خودروسازان بیم آن را دارند که شورای رقابت بار دیگر به قیمت‌گذاری خودرو بازگردد و باز هم داستان قیمت‌گذاری دستوری تکرار شود. از همین رو یکی از دلایل نامه‌نگاری مدیران عامل ایران خودرو و سایپا به سازمان بورس، ترس آنها بابت بازگشت شورای رقابت است. خودروسازان خوب می‌دانند با بازگشت شورای رقابت، دیگر خبری از سود هنگفت فعلی از محل عرضه خودرو در بورس کالا نیست و آنها بار دیگر به مسیر زیاندهی تمام محصولاتشان بازمی‌گردند.
این در حالی است که ظاهرا سازمان بازرسی کل کشور بر بازگشت شورای رقابت اصرار دارد و این شورا نیز اخیرا تحرکاتی را برای اجابت این خواسته آغاز کرده است. از نظر سازمان بازرسی کل کشور، با توجه به پایان تعلیق یک‌ساله شورای رقابت از قیمت‌گذاری خودرو و عدم تنظیم بازار توسط وزارت صمت و با وجود عرضه خودرو در بورس کالا، این شورا باید طبق وظیفه قانونی خود به قیمت‌گذاری خودروهای داخلی ورود کند. به هر حال، فعلا جدل بین موافقان و مخالفان «خودروی بورسی» ادامه دارد و باید منتظر ماند و دید درنهایت کدام طرف حرف خود را به کرسی می‌نشاند و آیا عرضه خودرو در بورس کالا ادامه خواهد یافت، یا شورای رقابت برای بار سوم به قیمت‌گذاری خودرو بازمی‌گردد؟
