بزرگترین بحران چند دهه اخیر در ونزوئلا
فشارهای بینالمللی نیز کاهش یافته بود و مشکلات ویرانگر اقتصادی نیز تا حدی آرام گرفته بود، البته اندکی. سپس بیماری همهگیر جهانی آغاز شد و باقیمانده اقتصاد ونزوئلا را نیز به تعطیلی کشاند. همزمان سقوط قیمت جهانی نفت، اصلیترین منبع درآمد این کشور را هم بیشتر از پیش کاهش داده است و ایالات متحده و متحدانش، تلاشهای جدیدی را برای برکناری وی آغاز کردهاند.
رهبر ونزوئلا که یک مبارز ماهر و نجات یافته از بحرانهای گوناگون است، اکنون با یکی از پیچیدهترین بحرانها دست و پنجه نرم میکند که در طول 7 سال حکمرانی وی بیسابقه به حساب میآید. مایکل پنفولد، کارشناس مسائل ونزوئلا در مرکز ویلسون، مستقر در کاراکاس میگوید: «این کشور روی حالت زنده ماندن رفته است». او میافزاید: «این کشور وارد یک حالت بسیار شکننده شده و حفظ تعادل در این شرایط بسیار دشوار به نظر میرسد».
زندگی و وضعیت معیشت میلیونها انسان، در فقیرترین کشور آمریکای جنوبی که با هفتمین سال متوالی فاجعه اقتصادی روبهرو هستند، در معرض خطر قرار گرفته است و حالا نیز دوره جدیدی از ابر تورم و تهدیدات مرگبار کروناویروس آغاز شده که مکمل مشکلات پیشین این کشور است.
مادورو بارها و بارها با مشکلات زیادی روبهرو شده اما توانسته با تحریم آمریکا سازگار شود و انواع چالشهای درونی، از کودتا تا حمله پهپادی را مهار کند. با این حال ترکیب فعلی نیروهای جهانی، دولت مادورو را وارد وادی مبهمی کرده است و همزمان با کمبودهای شدید اقتصادی، کمتر کشوری حاضر به حمایت از دولت وی در این شرایط شده است. آخرین دور مشکلات مادورو از 8 مارس آغاز شد. به توافق نرسیدن عربستان سعودی و روسیه برای کاهش تولید نفت و پایین آمدن قیمت نفت و کاهش درخواست نفت از سوی بازارهای جهانی، این کشور وارد بزرگترین بحران چند دهه اخیر خود شده است. سقوط قیمت نفت مشکلات پیچیدهای برای ونزوئلا به وجود آورد که پیشتر این کشور نفت خام خود را با سوخت وارداتی مبادله میکرد تا به این طریق تحریمهای آمریکا را دور بزند. حالا ونزوئلا بدون واردات سوخت، عملا به یک بحران عظیم نزدیک شده و فعالیتها در کشور متوقف مانده است. رانندگان، حتی در کاراکاس که نسبت به سایر نقاط این کشور از امتیازات ویژه برخوردار است، برای روزهای متمادی در صفهای طویل بنزین ایستادهاند. سربازان با اسلحههای نیمهخودکار در جاهایی مستقر شدهاند که محصولات آن در این کشور کمیاب است و این محصولات از جمله بنزین به مقامات یا برخی کارهای اورژانسی تعلق میگیرد. ایوان هررا، یک دامدار از مرکز استان باریناس به نیویورکتایمز میگوید: هرگز وضع به این بدی را به چشم خود ندیده بودیم. او تصریح میکند که کشور در عمل فلج شده است. گفته میشود، موتور سواران خشمگین اخیرا با محافظان مسلح پمپ بنزینها درگیر شدهاند و برخی از جادهها را در این کشور مسدود کردهاند. کشاورزان فاقد سوخت هستند و محصولات آنها از بین رفته است. نیمی از مردم ونزوئلا غذای کافی برای خوردن ندارند. تقریبا به شکل ناگهانی، ونزوئلا که ارزانترین بنزین دنیا را داشت، حالا صاحب گرانترین بنزین دنیا شده و قیمت بنزین در بازارهای سیاه این کشور به گالنی 15 دلار رسیده است. این رقم دو برابر کمترین میزان دستمزد ونزوئلاییها به حساب میآید. کمبود سوخت در ونزوئلا به دلیل روابط دچار نوسان شده مادورو با شریک اصلی نفتی این کشور، یعنی «روسنفت» به وجود آمده که تحت سیطره دولت روسیه است. زمانبندی بد مادورو برای بررسی مجدد قراردادهای نفتی این کشور تنش تازهای بین روسنفت و کاراکاس بهوجود آورد و این اقدام با تحریم نفتی دو شرکت زیر مجموعه روسنفت از سوی آمریکا همزمان شد. در نتیجه روسنفت اواخر ماه گذشته گفت که عملیات خود را در ونزوئلا متوقف میکند و تمام داراییهای خود را در داخل این کشور به فروش میرساند. روس نفت، نفت ونزوئلا را با پالایشگاههای کوچک چین مبادله و در مقابل بنزین و پول دریافت میکرد. در حالی که از نظر تئوری یک شرکت نفتی دیگر روسیه میتواند چنین کاری انجام دهد اما غیبت روسنفت در این سیستم به شدت مشکلزا بوده و برای تهیه منابع لازم مشکلاتی به وجود آورده است. به همین منظور مادورو در تلاش بود تا از طریق تاجران داخلی مورد وثوق خود بنزین به دست آورد، کسانی که در سختترین شرایط مادورو را تنها نگذاشتند و مایحتاج مادورو و ونزوئلا را تامین کردند. اسدروبال الویوروس، رئیس موسسه اقتصادی اکونتالیکا در کاراکاس به نیویورکتایمز میگوید: «چنین روشی تنها میتواند برای کوتاهمدت مشکلات را حل کند و همچنان مشکلات زیرساختی وجود دارد، مشکلاتی که میتواند به تداوم کمبود بنزین در ونزوئلا کمک کند.» اسدروبال الویوروس تصریح میکند که او انتظار دارد امسال اقتصاد ونزوئلا 25 درصد کاهش یابد، که در صورت اثبات دقیق این موضوع، برای ملتی که در تاریخ معاصر شاهد بزرگترین کاهش تولید از زمان صلح بوده است، ویرانکننده خواهد بود. بحران اقتصادی موجود در ونزوئلا با کشوری که با پاندمی کرونا مقابله میکند، فعالیت متخصصان بهداشتی این کشور را به شدت تحتالشعاع قرار داده است. مادورو جزو اولین رهبران آمریکای لاتین بود که علیه این ویروس مرگبار اقدام و از 15 مارس قرنطینه ملی اعلام کرد. این تحولات درست دو روز پس از اعلام دو مورد مثبت از کرونا در این کشور رخ داد. تعطیلی در این کشور همراه با کمبود بنزین ممکن است دستکم، شیوع این بیماری در این کشور را آهسته کند. تا روز دوشنبه مقامات این کشور گفتند که در این کشور 181 مورد از این بیماری ثبت شده است که از این میان 9 تن نیز جان باختهاند. این رقم بسیار کمتر از کشورهای همسایه ونزوئلا به حساب میآید. با وجود جادههای بسته، مغازههای تعطیل و ساختمانهای دولتی در بسته، در کشوری که بدترین دوران اقتصادی خود را تجربه میکند، مادورو توانسته به کند شدن رشد این بیماری کمک کند.