آمریکا و چین در عصر کرونا از هم فاصله می‌گیرند
جنگ جدید دو قطبی
چین تاکنون انتقادات علیه کشورش را نپذیرفته، چرا که خود نیز از این بیماری دچار آسیب شده است. این کشور به این انتقادات واکنش‌های تهاجمی داشته و کمک‌های پزشکی به سایر کشورها را با شعارهای ناسیونالیستی همراه کرده است. نتیجه چنین اقداماتی به بی‌اعتمادی بیشتر نسبت به چین در آفریقا و اروپا افزوده است و چهره مورد نظر چین را به‌عنوان یک بازیگر سخاوتمند جهانی بر هم زده است. حتی پیش از شیوع این ویروس، پکن رویکرد جدیدی در دیپلماسی خود اتخاذ کرده بود که سبکی تهاجمی داشت و نام آن را «گرگ جنگجو» گذاشته بود. این نام پس از اکران دو فیلم چینی فوق‌العاده میهن‌پرستانه گذاشته شد که در آنها پکن در پی مبارزه با آمریکایی است که به‌دنبال آتش‌افروزی و توطئه‌های شیطنت‌آمیز است.
با حمایت و تشویق صریح شی‌جین پینگ و دپارتمان قدرتمند تبلیغات حزب کمونیست چین، نسل جوان دیپلمات‌های چینی در کشورهایی که مستقر هستند، کاملا وفاداری خود را به رویکردهای ناسیونالیستی و گاه تهدید‌آمیز حفظ کردهاند.
فرانسیس گودمنت، مشاور ارشد حوزه آسیا در موسسه مونتیون در پاریس به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «ما با برند جدیدی از دیپلمات‌ها روبه‌رو هستیم که به نظر می‌رسد با یکدیگر در رادیکال بودن و توهین به کشور میزبانی که در آن خدمت می‌کنند، در رقابت هستند.
این کارشناس می‌افزاید: «آنها با همه کشورهای اروپای شمالی وارد ستیز شده و از آنها خود را جدا کردهاند.» از زمان انتشار این ویروس لحن دیپلمات‌های چینی خشن‌تر هم شده و این میزانی از خطرناک بودن رهبری چین در برخورد با ویروس در خارج و داخل کشور است؛ جایی که خشم مردم از آسیب دیدن اقتصاد نیز افزایش پیدا کرده است. در چند هفته گذشته، حداقل هفت سفیر چین- در فرانسه، قزاقستان، کنیا، نیجریه، اوگاندا، غنا و اتحادیه آفریقا- توسط میزبانان‌شان احضار شده و به‌دلیل انتشار اطلاعات غلط و رفتار نژادپرستانه در گوانگژو مورد سوال قرار گرفته‌اند.
درست همین هفته پیش، چین تهدید کرد که کمک‌های پزشکی خود به هلند را به‌دلیل تغییر نام دفتر فرهنگی‌اش در تایوان به حالت تعلیق در می‌آورد. پیش از آن هم سفارت چین در برلین به‌دلیل اینکه روزنامه بیلد در گزارشی خواستار دریافت غرامت ۱۶۰ میلیارد دلاری از چین، به‌دلیل آسیب رساندن به اقتصاد آلمان شده بود، با لحن تندی مقامات این کشور را مورد خطاب قرار داد.
در این شرایط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده نیز هفته پیش اعلام کرد که دولت او در زمینه سوءمدیریت چین در کنترل ویروس و شیوع این بیماری تحقیقاتی جدی آغاز کرده است. دونالد ترامپ برای یافتن منبع انتشار ویروس، سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا را تحت فشار گذاشته است. او چند روز پیش هم گفت که احتمالا این ویروس اتفاقی از آزمایشگاهی از ووهان به بیرون نشت پیدا کرده است، اگرچه بیشتر سازمان‌های اطلاعاتی نسبت به این حدس و گمان، شک و تردید دارند. ترامپ همچنین تمایل دارد تا از پکن شکایت کند و خواستار دریافت غرامت ۱۰ میلیون دلاری بابت هر فوتی در آمریکا شده است. در این وضعیت، جمهوری‌خواهان از حملات دونالد ترامپ به چین حمایت کردهاند. اریک اشمیت، دادستان کل میسوری دادخواستی را در دادگاه فدرالی ارائه داده است که به موجب آن پکن مسوول شیوع این بیماری شناخته می‌شود.
گنگ شوآنگ، سخنگوی وزارت خارجه چین این دادخواست را احمقانه خواند و آن را فاقد مبنای حقوقی و قانونی دانست و این دادخواست را به استهزا گرفت. به‌نظر می‌رسد این دادخواست در آمریکا به پیروزی نرسد اما دست کنگره را برای تصویب قانونی که به موجب آن هر فرد آمریکایی بتواند از چین شکایت کند، باز می‌گذارد.
ترسا فالون، مدیر مرکز مطالعات روسیه اروپا و آسیا با اشاره به قیام ضد مسیحی و ضد امپریالیستی چینی‌ها در قرن نوزدهم که با شکست آنها همراه شد و خسارت جبران‌ناپذیری برای چینی‌ها به همراه داشت، شرایط فعلی را با آن دوران مقایسه کرد و گفت: «از دیدگاه پکن این فراخوان معاصر تکرار جنبش قهرمانانه مشت‌زنان است. به همین جهت با دست‌کم گرفتن این روایت‌ها، برای شی از نظر سیاسی غیرممکن است در برابر هرگونه بازپرداخت کوتاه بیاید.»
در عوض، این امر برای شی ضروری است که این روایت‌های مربوط به بی‌کفایتی و ناکامی را سرکوب کند و آنها را به روایت‌های پیروزمندانه و متحدساز در داخل حزب تبدیل کند. به همین منظور ژائو لی‌جان، یکی دیگر از سخنگویان وزارت خارجه چین اتهام شیوع این بیماری از چین را رد می‌کند و ارتش ایالات‌متحده را مقصر قلمداد می‌کند. چین می‌گوید که ارتش آمریکا این ویروس را در ووهان منتشر کرده است.
سوزان شیرک، دانشمند چین‌شناس و مدیر مرکز چین در قرن بیست و یک که در دانشگاه کالیفرنیا نیز تدریس می‌کند، می‌گوید: «دیپلمات‌های چینی تشویق می‌شوند که همراه پکن مبارزه‌جو ظاهر شوند».
وی می‌افزاید: «اظهارات لی‌جان این خط را به همه دیپلمات‌ها می‌دهد که این دیدگاه رسمی چین است و باید ایالات‌متحده را مقصر این شیوع دانست.» شیرک که در حال نگارش کتابی به نام « بیش از حد در دسترس» است، تصریح می‌کند: «از زمانی که چین به‌عنوان یک ابرقدرت ظاهر شده است، از جاه‌طلبی‌های خود برای اهداف صلح‌آمیز کاسته است.»
به گفته این کارشناس چین اما از زمانی که توانست ویروس را کنترل کند، در ابتدا قصد داشت که دیپلماسی پزشکی و بهداشتی‌اش را بر مبنای بازسازی روابط بنا کند، اما این دیپلماسی توسط پروپاگاندای حزب ربوده و بنا شد که از اقدامات چین ستایش به عمل آید و گفته شود چین در مهار این ویروس به خوبی عمل کرده است.
