پاپ فرانسیس امروز با آیت‌الله سیستانی دیدار میکند
سفر تاریخی پاپ به عراق
عکس: AFP
شیوع موارد کرونا باعث شد مقام‌های عراقی قرنطینه‌های جدیدی را اعلام کنند. مقام‌های شیعه سفرهای زیارتی را به حال تعلیق در آورده‌اند. روز یکشنبه، سفارت واتیکان در بغداد هم به لاک درون رفت تا به نوعی خود را قرنطینه کند. حملات انتحاری، حملات راکتی و تنش‌های ژئوپلیتیک هم مزید بر علت شده است. اما فرانسیس، در نهایت تعجب خیلی‌ها، بنا ندارد سفر خود به عراق را لغو کند. رهبر کاتولیک‌های جهان که حدود یک سال را پشت دیوارهای بزرگ واتیکان در قرنطینه گذرانده بود، دیروز جمعه ۱۵ اسفند در اولین سفر خارجی خود وارد عراق شد. آن هم در یکی از حساس‌ترین برهه‌هایی که ویروس جدید جهش‌یافته سر و کله‌اش در عراق پیدا شده و بخش‌هایی از این کشور را در قرنطینه فرو برده است. این سفر می‌تواند جان هزاران عراقی را به خطر اندازد.
در هر حال، پاپ فرانسیس، در آستانه سفر تاریخی به عراق ضمن ادای احترام به قربانیان و مصیبت‌دیدگان سال‌های جنگ، گفت که به‌عنوان «زائر صلح» به این کشور سفر خواهد کرد. از مهم‌ترین بخش‌های سفر پاپ، دیدار او با آیت‌الله سیستانی مرجع پرنفوذ شیعه در عراق است. فواد حسین، وزیر خارجه عراق، روز پنج‌شنبه سفر پاپ را «حرکتی استثنایی» در حیطه توسعه روابط میان ادیان گوناگون توصیف کرد و آن را پیام‌آور «صلح، همزیستی و تساهل» خواند. وزیر خارجه عراق تصریح کرد: «کشور و مذهب ما به این پیام نیاز دارد.» پاپ فرانسیس در پیامی ویدئویی که روز پنج‌شنبه ۱۴ اسفند منتشر شد، بر هزینه‌های سنگینی که مسیحیان عراق در طول سال‌های جنگ متحمل شده‌اند، تاکید کرد. در بخشی از سخنان پاپ ۸۴ساله آمده است: «در آرزوی دیدار شما، دیدن چهره شما، دیدار از سرزمین شما و مهد تمدن هستم. من به‌عنوان یک زائر، زائری شکیبا برای درخواست بخشش و آشتی از خداوند پس از سال‌ها جنگ و تروریسم به کشور شما می‌آیم.» به مناسبت سفر پاپ در اکثر شهرهای عراق از بغداد گرفته تا نجف، بنرهایی برای استقبال از او نصب شده است.
پاپ فرانسیس، دیروز جمعه (۵ مارس برابر ۱۵ اسفندماه) در قالب سفری سه‌روزه وارد عراق شد. مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق، در فرودگاه بغداد از پاپ استقبال کرد و پس از آن قرار است مراسمی رسمی با حضور مقامات عراقی و رهبران کلیسای کاتولیک عراق در کاخ ریاست جمهوری این کشور برگزار شود. سفر به ناصریه مرکز استان ذی‌قار و بازدید از شهر باستانی اور، ملاقات عمومی با مسیحیان در شهر اربیل و دیدار با مقامات سیاسی و مذهبی اقلیم کردستان عراق، از دیگر بخش‌های این سفر سه‌روزه است. اما مهم‌ترین بخش اعلام‌شده این سفر، ملاقات با آیت الله علی سیستانی در نجف است که برای روز دوم برنامه‌ریزی شده است. «لوئیز یاکو» اسقف اعظم کلیسای کلدانی عراق، اعلام کرد که این ملاقات به‌صورت خصوصی و بدون رعایت تشریفات معمول بین دو رهبر برگزار می‌شود. اسقف یاکو گفت: «طی این ملاقات دو رهبر قرار است سند اخوت برای صلح جهانی را به امضا برسانند.» اشاره یاکو به سندی است که پیش از این در سال ۲۰۱۹ به امضای شیخ احمدالطیب مفتی اعظم الازهر مصر، مهم‌ترین مرکز دینی اهل سنت رسیده بود. در این سند خشونت و افراطی‌گری مذهبی مورد نکوهش قرار گرفت. با این حال یک مقام مذهبی شیعه در نجف به عرب‌نیوز گفته است که قرار نیست سندی امضا شود و آیت الله سیستانی تنها به ارائه پیامی لفظی اکتفا میکند.
با این حال، گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌افزاید: پاپ در نیمه ژانویه واکسن زد و در حالی که به‌خاطر ماسک نزدن در خفا مورد انتقاد قرار گرفته است، اما از کشورهای ثروتمند خواسته تا واکسن را به کشورهای فقیرتر هم بدهند. او عدم اختصاص واکسن را «خودکشی» نامیده است. تیم همراه پاپ هم واکسینه شده‌اند؛ اما در میان حامیان او این خشم جریان دارد که سفری که هدفش آوردن صلح و آرامش به مسیحیان عراقی است که سال‌ها زیر ستم و جنگ بوده‌اند، از پتانسیل تبدیل شدن به رویدادی عظیم برخوردار است. به این معنا که حضور او می‌تواند آن بخش از جمعیت عراق را که هنوز واکسینه نشده‌اند با بیماری مواجه سازد و بار دیگری بر مشکلات این کشور بیفزاید. «آنتونیو اسپادارو» کشیش ژزوئیت و دوست نزدیک پاپ می‌گوید: «این نگرانی هست که دیدار پاپ شاید خطراتی برای سلامتی مردم داشته باشد؛ اما این سفر با علم به تمام این مسائل برنامه‌ریزی شده و تلاش شده تا آسیبی به مردم وارد نشود.»
واتیکان اصرار دارد که سفر ۵ تا ۸ مارس پاپ به عراق سفری ایمن، با فاصله‌گذاری اجتماعی و هوشیارانه و عاری از سرگرمی‌های معمول خواهد بود. روز سه‌شنبه ۱۲ اسفندماه «ماتئو برونی»، سخنگوی واتیکان، وقتی در برابر خبرنگاران با مسائلی مانند سفر پاپ، احتمال تعویق آن به‌دلیل تحت تاثیر قرار دادن بهداشت مردم و ... مواجه شد بحث تعداد موارد ابتلا به کرونا را دست کم گرفت و چندان اشاره‌ای به آن نکرد. او به سن نسبتا جوان بسیاری از عراقی‌ها تاکید کرد و گفت که پاپ با اتومبیل سربسته سفر میکند تا جمعیتی جلب او نشود. او گفت، «تنها چند صد نفر با فاصله اجتماعی ممکن است جمع شوند» و این خطر را به حداقل خواهد رساند. در هر حال، کارشناسان معتقدند دیدار دو رهبر دینی می‌تواند تا حدود زیادی تنش‌های فرقه‌ای در عراق را کاهش دهد؛ تنش‌هایی که پس از حمله آمریکا و بریتانیا به عراق در سال ۲۰۰۳ شعله‌ور شد و با هجوم داعش به شمال عراق در سال ۲۰۱۴ گسترش بی‌سابقه‌ای یافت. الجزیره نیز در گزارش ۴ مارس به قلم «باربارا بیبلو» نوشت، پیش از حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳، نزدیک به یک و نیم میلیون مسیحی در عراق زندگی می‌کردند که امروز تنها سیصد هزار نفر از این اقلیت در عراق باقی مانده‌اند. از آن زمان ۵۸ کلیسا یا آسیب دیده یا نابود شده و پس از حمله داعش نیز بسیاری از مسیحیان موصل کشته و بسیاری دیگر به شهر اربیل در اقلیم کردستان عراق گریختند؛ جایی که امروز میزبان یکی از بزرگ‌ترین جوامع مسیحیان عراق است. گزارشگر الجزیره در بخش دیگری از گزارش خود نوشت، در موصل که تعداد مسیحیان قبل از سال ۲۰۰۳ حدود ۵۰۰هزار نفر تخمین زده می‌شد، تنها ۱۵۰نفر به این شهر بازگشته‌اند و بقیه از خیر بازگشت گذشته‌اند.
بشار وردا، اسقف اعظم کلیسای کاتولیک اربیل، دربا‌ره سفر پاپ فرانسیس به این شهر به «ناسیونال کاتولیک ریپورتر» گفت: «پاپ برای ملاقاتی رودررو با مسیحیان به اربیل می‌رود تا نشان دهد که به رنجی که دیده‌اند، اهمیت می‌دهد.» قرار است در سفر پاپ به عراق موارد بهداشتی رعایت شود. وزارت امور خارجه عراق اعلام کرد تمام همراهان پاپ و مقامات مذهبی و سیاسی که قرار است با او ملاقات کنند پیش از سفر واکسینه شده و از آنهایی که امکان واکسیناسیون ندارند، تست کرونا گرفته می‌شود. با توجه به مشکلات امنیتی در عراق، مقامات عراقی ترتیبات امنیتی ویژه‌ای را برای سفر پاپ در نظر گرفته‌اند. در دیدارهای عمومی و انتقال از فرودگاه بغداد به کاخ ریاست جمهوری، رهبر کاتولیک‌های جهان با خودروی زره‌پوش نظامی جابه‌جا می‌شود و تعداد قابل توجهی از نیروهای امنیتی عراقی او را همراهی می‌کنند.
