روایت گمشده
تصویری که نویسنده از سوریه در بخش نخست کتاب ارائه می‌‌کند کوتاه، گویا و خواندنی است. فاروق الشرع که مسوولیت‌‌های سیاسی مهمی از جمله سفیر سوریه در ایتالیا، وزیر مشاور در امور خارجی، وزیر خارجه، معاون اول رئیس جمهوری و عضو رهبری کشوری حزب بعث سوریه را برعهده داشته، خاطرات مهمی را به رشته تحریر درآورده است. نویسنده این کتاب اگر نگوییم مهم‌ترین، بی‌‌تردید یکی از مهم‌ترین وزرای خارجه عرب در نیمه دوم قرن بیستم است و کتاب خاطرات او با درگذشت «حافظ اسد» پایان می‌‌یابد، یک روایت تاریخی بسیار مهم درباره رویدادهای سوریه، لبنان و فلسطین به‌‌شکل خاص و مشرق عربی به‌‌صورت عام است. رویدادهایی که جهان نیز از نظرگاه این منطقه آن را پشت سر گذاشته است. کتاب روایت نوشته شده توسط یک سیاستمدار روشنفکر صاحب‌نظر در تشخیص درست از غلط و شایعه از واقعیت و نظرات شخصی از حقایق است و از همین رو اهمیتی مضاعفی می‌‌یابد. راوی کتاب، از زاویه کاری وزیر خارجه خاطرات خود را نوشته و طبیعی است که مهم‌ترین موضوعات روایت او به سیاست خارجی کشورش مرتبط باشد و به موضوعات داخلی سوریه نپرداخته است.
حسین جابری انصاری، مترجم کتاب در سه دهه گذشته همواره تحولات جهان عرب و سوریه را از نزدیک دنبال کرده و چهار سال از بهترین ایام کاری خود را نیز از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۱به‌عنوان دیپلمات در سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق گذرانده و در سال‌های اخیر به‌‌علت مسوولیت خود در عرصه سیاست خارجی، (معاون عربی و آفریقا، دستیار ارشد وزیر خارجه در امور ویژه سیاسی و مذاکره‌کننده ارشد ایران در مذاکرات صلح آستانه) در ارتباط مستقیم با سوریه و مسائل این کشور بوده است. مترجم در پیش‌گفتار کتاب می‌‌نویسد: «اینک که پس از چند سال کار دیپلماتیک به خلوت کتابخانه خود بازگشته و بار دیگر مجالی برای خواندن و نوشتن یافته‌‌ام، از جمله مسوولیت‌‌های وجدانی خود را کمک به تولید ادبیات سیاسی بازگوکننده واقعیت‌‌های سوریه به زبان شیرین فارسی و دری می‌‌دانم. واقعیت این است که با وجود روابط ممتاز و متداوم ایران و سوریه در بیش از چهاردهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نقش برجسته ایران در سال‌های اخیر در کمک به دولت سوریه برای مهار بحران یک دهه اخیر این کشور، متاسفانه ادبیات سیاسی وزین مرتبط با این کشور در زبان فارسی بسیار محدود است. این آسیب در برخی یا بسیاری دیگر از حوزه‌های مهم سیاست خارجی ایران نیز وجود دارد و نیازمند تدبیر مناسب و جبران مافات است. امیدوارم ترجمه کتاب حاضر بتواند در این چارچوب مفید واقع شود و قدمی هرچند کوچک در یک مسیر درست باشد.» به‌‌گفته مترجم، سوریه معاصر در ایران و جهان بیش از هر چیز به‌‌نام «حافظ اسد» رئیس‌جمهور پیشین این کشور (۱۹۷۱ تا ۲۰۰۰) شناخته شده است. حافظ اسد از نگاه دوست و دشمن، بازیگری زبر دست در جهان سیاست بود که توانست از دل اقلیت مطرود علوی در جامعه سوریه، براید و پله‌های ترقی را در سیاست داخلی کشورش تا ریاست جمهوری، طی و سیاست متلاطم و بی‌‌ثباتی داخلی سوریه را که پیامد کودتاهای پی درپی و سوء‌مدیریت فاحش در تدبیر امور کشور بود، مدیریت و با درپیش گرفتن یک سیاست خارجی فعال و موثر، سوریه؛ یک کشور معمولی جهان عرب را به یک ضلع از مثلث قدرت عربی در کنار مصر و عربستان تبدیل و سه دهه بر کشورش حکومت کند.به باور مترجم کتاب، «اسد» که با پیمان کمپ دیوید و خروج مصر از عرصه رویارویی عربی - اسرائیلی، موازنه منطقه‌‌ای را به صورتی فاحش به سود رژیم اسرائیل و به زیان سوریه می‌‌دید، پیروزی انقلاب اسلامی را همچون مائده‌‌ای آسمانی پذیرا شد و کوشید تا استفاده از ظرفیت‌‌های این انقلاب بزرگ مردمی و اسلامی، موازنه به‌هم ریخته با اسرائیل را جبران کند. سیاست هوشمندانه‌‌ای که نه تنها به ترمیم موازنه به‌هم خورده و امکان تداوم سیاست مستقل و ویژه سوریه در برابر اسرائیل کمک کرد، بلکه در درازمدت، هم پیمانی نو برای سوریه آفرید که تا به امروز کارکرد راهبردی خود را در سخت‌‌ترین شرایط یک دهه اخیر نشان داده است. خاطرات فاروق الشرع از این نظر اهمیت دارد که تصویری دست اول و نزدیک، از درون ساختار تصمیم‌سازی سیاست خارجی سوریه در دوران حافظ اسد ارائه و به خواننده کمک می‌‌کند تا با نحوه سیاست‌ورزی سوریه «اسد» در عرصه پرتلاطم خاورمیانه و جهان در سه دهه پایانی قرن بیستم میلادی آشنا شود. هوشمندی حافظ اسد در حوزه سیاست خارجی، در پرونده‌های مختلف سیاست خارجی سوریه قابل ردیابی و بررسی است و اطلاعات موجود در کتاب حاضر نیز می‌‌تواند مواد خام مهمی برای این کار در اختیار گذارد.کتاب دارای ۱۹ سرفصل است. موضوعاتی همچون: «بین دو رویداد نکبت‌بار (اشغال فلسطین در سال۱۹۴۸ و شکست اعراب در جنگ ۱۹۶۷)، سال‌های آزمون، چالش‌‌های در انتظار و داستان رفعت اسد، امور لبنان ودردسرهای آن، گورباچف: آغاز و پایان، برادران دشمن: «سوریه و عراق» چرخش صدام به سوی سوریه و لبنان، انتفاضه بزرگ فلسطین، فروپاشی بزرگ، سفرهای زنجیره‌‌ای جیمز بیکر تا کنفرانس مادرید، افتتاح کنفرانس مادرید، دیدارهای دوره‌‌ای واشنگتن، شگفتی اسلو، توافقنامه وادی عربه، خوشه‌های خشم و توافق آوریل، اوج‌‌گیری نتانیاهو، برگه‌های مذکراتی روی میز، نشست هلی بلرهاوس و شبرتاون، نشست سران «اسد و کلینتون» در ژنو» سرفصل‌‌های این کتاب است.
