برزیل در ماجرای تایوان کنار چین میایستد
مذاکرات لولا و شی در پکن
همزمان، لولا روز جمعه خواستار احترام به تمامیت ارضی چین در رابطه با تایوان شد؛ موضعی مشابه با موضعی که امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه آخر هفته گذشته پس از دیدار با شی در چین اتخاذ کرد. «بیانیه مشترک» بر خطوط ظریفی که چین و برزیل سعی کردهاند درباره جنگ اوکراین ترسیم کنند، بر این نکات تاکید دارد: «هر یک، از جانبداری صریح خودداری کردهاند، خواستار گفتوگوهای صلح شدهاند و روابط تجاری با روسیه را حفظ کردهاند.» پکن بهویژه در مقابله با نفوذ آمریکا در خارج از کشورش و آنچه شی آن را کارزار ایالات متحده برای جلوگیری از ظهور چین میخواند، با مسکو همسو شده است. موضعگیری شی و لولا همسو با بدتر شدن روابط پکن با واشنگتن درباره طیف وسیعی از مسائل است. چین سعی میکند یک کارزار دیپلماتیک برای بالا بردن جایگاه خود - و کاهش جایگاه ایالات متحده - در اروپا خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین بهراه بیندازد.
مقامات آمریکایی و برخی مقامات کشورهای اروپایی از طرح ۱۲مادهای انتقاد کردهاند؛ زیرا پکن پیشنهاد نکرده است که نیروهای روسیه باید از سرزمینهای اشغالی اوکراین بهعنوان بخشی از هرگونه توافق خارج شوند. در ۱۲ماه گذشته هیچ گفتوگوی صلح شناختهشدهای بین مسکو و کییف صورت نگرفته است و هر یک از طرفین آتشبس را بر اساس شرایط میدان جنگ فعلی رد کردهاند. برخلاف فقدان جزئیات درباره اوکراین، بیانیه مشترک برزیل و چین مستقیما درباره تمامیت ارضی چین بود که شامل تایوان نیز بود. تایوان یک جزیره خودمختار است که پکن آن را جزئی از سرزمین مادر میداند. در پایان بیانیه آمده است: «طرف چینی در این زمینه فوقالعاده قدردان برزیل است.» اگرچه ایالات متحده و اروپا از بسیاری از کشورها خواستهاند از اوکراین حمایت کنند، اما وقتی صحبت از تایوان میشود، لولا با فشاری که مکرون، بهویژه از سوی متحدانش از جمله آمریکا تجربه کرد، مواجه نمیشود. پس از سخنان مکرون درباره آمریکاییهای غیرمقیم در این جزیره و تاکید بر اینکه اروپا نباید دنبالهرو وانشگتن باشد، با بالا گرفتن انتقادات از سوی مقامهای اروپایی از سخنان خود عقبنشینی کرد و گفت از موضع موجود حمایت میکند.
بر اساس بیانیهای از حزب چپگرای لولا، حزب کارگران، رئیسجمهوری برزیل بعدازظهر جمعه در حال حرکت به داخل سالن بزرگ به خبرنگاران گفت که میخواهد روابط بین دو کشور «فراتر از تجارت» باشد. او گفت: «هیچکس نمیتواند برزیل را از بهبود روابط خود با چین منع کند.» لولا این هفته با انگیزههای قدرتمندی به شانگهای و سپس پکن سفر کرد که همین منافع چین را برآورده میکند. در هفتههای اخیر، رهبر برزیل پیشنهاد کرده است که چین باید بخشی از تلاشهای جهانی برای برقراری مذاکرات صلح باشد، با این استدلال که کشورهایی که بهطور مستقیم درگیر این جنگ نیستند، موقعیت بهتری برای میانجیگری در مذاکرات دارند.
موریتز رودولف، متخصص سیاست خارجی چین در دانشکده حقوق ییل میگوید: «برزیل بهعنوان یک کشور بیشتر و بیشتر در خط حرکتی چینیها قرار دارد.» چین تهاجم روسیه را محکوم نکرده است و شی همچنان با پوتین که ماه گذشته از مسکو بازدید کرده بود، همسو است. مقامات چینی میگویند که پکن در جنگ طرف مسکو نیست و آنها برای روسیه سلاح ارسال نمیکنند تا در اوکراین از آن استفاده کند. این در حالی است که رسانههای دولتی چین ادعاهای کرملین مبنی بر مقصر دانستن ناتو را برای شروع درگیری به صورت طوطیوار تکرار کردهاند.