دمشق آرام است؛ اما نبرد در شمال شرق سوریه ادامه دارد
داعش در کمین شام

پهپادها روز و شب در بالای سر مردم در آن مناطق وِزوِز میکنند؛ درحالیکه حملات هوایی و آتش توپخانه هزاران نفر را مجبور به ترک خانههای خود کرده است. «آلیسا روبین» در گزارشی برای نیویورکتایمز نوشت، جنگ در آن منطقه دو گروه شبهنظامی مخالف را در برابر یکدیگر قرار داده است: «نیروهای سوریه دموکراتیک» (SDF) به رهبری کردها و حمایت ایالات متحده و یک گروه شبه نظامی عمدتا عرب سوری که توسط ترکیه حمایت میشود. از زمانی که شورشیان اسلامگرا بشار اسد را در اوایل دسامبر سرنگون کردند، این نبرد شدت گرفته است.
این درگیریها خطرات زیادی دارد. یکی از مهمترین چالشهای سوریه پسااسد، توانایی رئیس جمهور موقت جدید، احمد الشرع، برای متحد کردن کشور است. این در حالی است که این کشور دارای گروههای قومی- مذهبی بسیار است و داعش نیز شروع به عضوگیری در بخشهایی از این کشور کرده است. از سوی دیگر، سرنوشت کردهای سوریه که حدود ۱۰درصد جمعیت را تشکیل میدهند، در هالهای از ابهام قرار دارد.
یکی از نیروهای محرک در پس جنگ در شمال شرق، دولت ترکیه است که کردها را در داخل و خارج همچنان یک تهدید میبیند. با توجه به درخواست اوجالان (رهبر کردهای پکک) برای انحلال این حزب کردی، دولت سوریه هم در تلاش است همین رویکرد را در برابر کردهای سوری در پیش بگیرد. تاکنون، نیروهای سوریه دموکراتیک تمایلی نشان ندادهاند؛ زیرا میترسند که انجام این کار بتواند خودمختاری کردها در شمال شرق سوریه را تهدید کند. «مظلوم عبدی»، رهبر کردهای سوریه گفته که میخواهد نیروهایش بخشی از ارتش ملی جدید سوریه شوند؛ اما او همچنین میخواهد شرایطی فراهم کند که نیروهایش بتوانند سلاحهای خود را حفظ کنند.
برای همسایگان سوریه و بسیاری دیگر در جامعه بینالمللی، نگرانی این است که اگر کردهای سوریه در یک فرآیند ادغام ملی قرار گیرند، دیگر نتوانند داعش را تحت کنترل نگه دارند. نیروهای تحت رهبری کردها بیش از ۲۰زندان در شمال شرقی سوریه دارند که حدود ۹۵۰۰جنگجوی سرسخت داعش را در خود جای دادهاند؛ درحالیکه اردوگاههای مجاور هم شامل حدود ۴۰هزار عضو خانواده جنگجویان داعش میشود که تحت محافظت قرار دارند. «هوشیار زیباری»، وزیر امور خارجه سابق و کرد عراق میگوید: «سوریه مهمترین مساله در حال حاضر است؛ زیرا غیر از مساله کردها، دور نگه داشتن داعش هم اهمیت ویژهای دارد؛ زیرا بیثباتی در سوریه به کشورهای همسایه هم سرایت میکند.»
یک مساله مهم و ناشناخته دیگر این است که دولت ترامپ در سوریه چه تصمیمی خواهد گرفت. با این حال، اکنون در میان ساکنان شمال شرق این ترس وجود دارد که حمایت از کردها از سوی بسیاری از طرفها کاهش یافته است. ساکنان کرد و عرب منطقه میگویند که از درگیری خسته شدهاند؛ اما چشمانداز حل مسالمتآمیز دور از دسترس به نظر میرسد. «خوخ» یک زن ۴۰ساله، میگوید: «هر روز با شنیدن صدای پهپادها و هواپیماها احساس ترس میکنیم.
گاهی فرزندان خانوادهها یک هفته بیرون نمیروند و حتی از فرستادن آنها به مدرسه میترسیم. دختر ۱۱ساله من حتی تنهایی دستشویی نمیرود.» اکنون هیچ اعتمادی میان کردها با دولت مرکزی وجود ندارد. «شیخ خلیل القاعده الهلالی»، ۷۵ساله، رهبر یک قبیله مختلط از اعراب و کردهای سوریه گفت: «ما نمیدانیم دولت جدید با ما چه خواهد کرد. ما میخواهیم جنگ و باز هم جنگ متوقف شود.» اما نگرانی دیگر در سوریه و میان همسایگانش این است که در صورت مهار کردها، با داعش چه باید کرد. زیباری گفت که زندانها «بمب ساعتی هستند» زیرا مملو از زندانیان داعشیاند.