رمزگشایی‌از سانچی درگفتگو باناخدای جنگ‌نفتکش‌ها
«۳ نفر از بچه‌ها شهید شدند و هیچ‌وقت پیدا نشدند». سال ۱۳۶۳ بود که کشتی سیوند با ۲۲۰ هزار تن نفت خام سبک از خارک بارگیری کرد. مقصد مصر بود اما حوالی بوشهر درحالی که فاصله زیادی از ساحل داشت، موشک‌های عراقی نفتکش سیوند را هدف گرفتند و حمله‌ها شروع شد. جنگ نفتکش‌ها حالا به کشتی سیوند رسیده بود و مصطفی قبادی، ناخدای کشتی‌ای بود که هر لحظه در آتش می‌سوخت. هر ۳۲ نفر به دریا پناه می‌برند و میان آب و آتش گرفتار می‌شوند. حتی قایق‌های نجات هم نمی‌ماند و یا می‌شکند یا می‌سوزد. چند ساعتی می‌گذرد و ناوچه‌های نیروی دریایی موقع گشت‌زنی نفتکش سیوند را می‌بینند و ۲۹ نفر را نجات می‌دهند؛ اما سه نفر شهید می‌شوند و هیچ‌وقت پیدا نمی‌شوند.
«نفتکش ۱۳ روز در آتش می‌سوخت. یک مخزن هم از بین رفت و بعد هم کشتی کاملا آتش گرفت.» روایت‌ها برای ناخدا مصطفی قبادی است؛ کاپیتان نفتکش سیوند در زمان جنگ نفتکش‌ها، درست ۳۳ سال پیش. ناخدایی که آتش‌گرفتن نفتکش را از نزدیک دیده و با تخصص و تجربه‌ای که دارد، چینیها را مقصر اصلی کشته‌شدن تمام خدمه نفتکش سانچی می‌داند. «چینیها ناجوانمردی را کامل کردند. آنها در چند ساعت ۲۱ نفر خدمه کشتی فله‌بر را نجات دادند و نفتکش سانچی را رها کردند. کاری بر خلاف تمام موازین قانونی، عرفی و اخلاقی. چرا ول کردند و رفتند؟»
حادثه سانچی، حاصل یک خطای انسانی
شنبه هفته گذشته، ۱۶ دی‌ماه بود که نفتکش سانچی که از عسلویه بارگیری کرده بود و قرار بود جهت تحویل میعانات گازی به کره جنوبی برود، در راه با یک کشتی فله‌بر چینی با ۶۴ هزار تن غله در سواحل چین برخورد کرد و با آتش‌گرفتن نفتکش و در نهایت انفجار آن، تمام خدمه سانچی کشته شدند. ناخدا قبادی که تجربه مشابهی در این زمینه دارد و سال‌ها کاپیتان کشتی‌های نفتکش بوده در این خصوص به «خبرآنلاین» می‌گوید: «تمام قوانین دریایی بسیار وزین و منظم است و پروتکل‌ها با دقت مشخص شده است؛ اما به هر حال حوادث و خطاهای انسانی در هر جایی پیش می‌آید. درست است که من در آن لحظه نبوده‌ام و نمی‌دانم چه عواملی باعث چنین تصادفی شده است ولی هرچه بوده قطعا خطای انسانی در آن دخیل بوده است.»
طبیعی است که حرکت وسایل نقلیه عظیم‌الجثه چه زمینی، چه دریایی و چه هوایی کنترل شود و مشخص باشد که در یک مسیر مشخص چند وسیله حمل و نقل در حال حرکت هستند: اما اینطور که شواهد نشان می‌دهد در خصوص حادثه سانچی چنین مسئله‌ای پیش‌بینی نشده و تصادف به صورت عمودی صورت گرفته است. کاپیتان قبادی در این خصوص و درباره نحوه هدایت کشتی می‌گوید: «کشتی‌ها یک پل فرماندهی دارند که محل هدایت کشتی است. علاوه بر آن موتورخانه، سکان‌ها، رادارها، وسایل مخابراتی و ... هدایت کشتی را تحت کنترل دارند. در واقع هدایت و فرماندهی کشتی دست خود راهبرهاست و از خارج از دریا کنترل نمی‌شود. علاوه بر این مسیرها با نقشه‌های متعدد دریایی مشخص شده است که جهت کشتی را از اول مشخص کرده است.»
این نقشه‌ها آن‌طور که ناخدا می‌گوید، هم کاغذی است و هم حالا الکترونیکی. «مسیرهای دریایی عمدتا طولانی است و ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا به مقصد برسد. در واقع سرعت نفتکش و کشتی‌های بزرگ با توجه به حجم بار بزرگی که دارد، پایین است و معمولا به ۳۰ کیلومتر در ساعت هم نمی‌رسد. به‌عنوان مثال اگر با کشتی از خلیج فارس به سمت خاور دور حرکت کنیم سه هفته تا یک ماه در راه هستیم و طبق نقاط مشخص‌شده در نقشه تغییر مسیر می‌دهیم. علاوه بر ادوات الکترونیک ناوبری و رادارها هم افسرانی که نگهبانی می‌دهند، دائما بیرون را نگاه می‌کنند و جهت چراغ‌های دریایی را کنترل می‌کنند. در واقع چه در روز چه در شب حرکت دیگر کشتی‌ها و حتی جهت آنها هم مشخص است و چیز پنهانی‌ای وجود ندارد. بنابراین می‌توان گفت که این اتفاق حاصل یک خطای انسانی بوده است.»
پناه‌گرفتن خدمه در موتورخانه؛ منتفی‌ست
کشتی‌ها هم مانند دیگر وسایل نقلیه نقاط اضطراری دارند؛ چه بسا کشتی‌های نفتکش که به‌خاطر اندازه بزرگ و غول‌پیکری که دارند، پروتکل‌های اضطراری بیشتری داشته باشند. زمانی که این حادثه اتفاق افتاد و کشتی فله‌بر با سانچی تصادف کرد و آتش گرفت برخی گمانه‌زنی‌ها وجود داشت که می‌گفتند که احتمالا عده‌ای از خدمه در موتورخانه پناه گرفته‌اند و از آنجایی که یکی از قایق‌های نجات نیست، شاید گروه دیگری نیز زنده هستند. ادعایی که قبادی آن را کاملا رد می‌کند و به خبرآنلاین می‌گوید: «ما در موقعیت‌های اضطراری دستورالعمل‌های متفاوتی داریم. برای آتش‌سوزی، پرت‌شدن در دریا و... هرکدام به‌صورت جداگانه دستورالعملی را لحاظ کرده‌ایم. چون برای هر سانحه‌ای نمی‌شود کشتی را ترک کرد و تجهیزات کامل برای اطفاء حریق و حتی بیمارستان داریم.»
قبادی از ایستگاه‌های تجمع در کشتی می‌گوید. ایستگاه‌هایی که در مواقع اضطراری به‌کار می‌آید و تمام خدمه از آن مطلع هستند: «اسامی تمام خدمه کشتی قبل از سوارشدن به آن برای ایستگاه‌های تجمع در مواقع اضطراری مشخص می‌شود. بنابراین وقتی زنگ کشتی به صدا در می‌آید، آقای X می‌داند که باید به سمت قایق نجات برود و افسر Y هم می‌داند که مسئول آن قسمت است. در کشتی‌های بزرگ معمولا ۳تا ۴ ایستگاه و نقطه اضطراری داریم که خدمه با صدای زنگ کشتی به این قسمت‌ها می‌روند. شناختن این ایستگاه‌ها و راه‌های رسیدن به آنها به قدری مهم است که سالی چندبار برای آن مانور می‌گذاریم و خدمه موظفند در آن مانورها تمرین کنند و آموزش ببینند. مانورهایی جدی؛ نه مثل مانورهای زلزله در مدارس. بنابراین تمام این قسمت‌ها مشخص شده و چنین نیست که بگوییم برو در موتورخانه قایم شو!»
آن‌طور که ناخدا قبادی می‌گوید طول کشتی‌های نفتکش از ۲۰۰ تا نیم کیلومتر و عرض آن از ۲۰ تا ۱۰۰ متر است. «به قسمت عقب کشتی اقامتگاه می‌گویند. موتورخانه هم که در طبقات پایین است و باید ۷ تا ۸ طبقه را با آسانسور پایین رفت تا به آن رسید. علاوه بر این در کشتی چندین قایق (نجات، بادشونده، فایبرگلاس)، جلیقه نجات، لباس اطفا حریق، تبر، طناب و تمام ادوات مورد نیاز موجود است و ایستگاه‌های اضطراری هم از پیش تعیین شده هستند.»
چینیها را نجات دادند، سانچی را در آتش رها!
نفتکش سانچی نزدیک به یک هفته در آتش می‌سوخت و شنیده‌‌ها از کم‌‌کاری چینیها در اطفا حریق خبر می‌داد؛ تا جایی که نفتکش منفجر شد و مرگ تمام خدمه به صورت قطعی اعلام شد و تنها جسد دو نفر آن هم در بدترین حالت پیدا شد. اتفاقی که قبادی مسبب اصلی آن را چینیها می‌داند. «کشتی فله‌بر چینی آسیب چندانی ندیده و تنها دماغه آن آسیب دیده است. در این حادثه چینیها ناجوانمردی را کامل کردند. آنها در همان شب حادثه ۲۱ نفر خدمه کشتی فله‌بر را در عرض چند ساعت نجات دادند و بعد از آن سانچی را رها کردند و رفتند. بر خلاف تمام موازین قانونی، اخلاقی و عرفی؛ آنها نباید اینکار را می‌کردند. وظیفه دریانوردان است که به داد هم برسند. چرا رها کردند و رفتند؟»
قبادی که خودش را در مرکز این بحبوحه و ماجراها می‌داند، می‌گوید: «من می‌دانم که چینیها حتی دور کشتی گشت هم نزدند که ببینند آیا کسی داخل آب افتاده یا دارد می‌سوزد یا نه. آنها حتی از دوربین هم استفاده نکرده‌اند.»
این روایت‌ها درحالی است که وزیر کار پس از حضور در شانگهای برای رسیدگی به وضعیت کشتی سانچی گفته بود چینیها تمام تلاش خود را برای نفتکش ایرانی انجام داده‌اند. چینی ها در چند روایت گفته‌اند در ساعت اول، تمام سرنشینان سانچی کشته‌شدند. هرچند که تاکنون فقط ۳ پیکر از ۳۲ سرنشین سانچی بدست آمده است.
حمله امریکایی‌ها به سانچی شایعه است
در همین میان گروهی هم می‌گفتند که کشتی در حال رفتن به کره شمالی بوده که امریکا برای انحراف‌کردن آن به سانچی حمله کرده و این اتفاق افتاده است. دیدگاهی که ناخدا قبادی آن را به طور کامل رد می‌کند و می‌گوید: «ما با این شایعات کاری نداریم؛ این خبرها برای بازی‌های سیاسی است و ارتباطی با کار تخصصی ما ندارد و مطلقا این حرف‌ها را قبول ندارم.»
قبادی درباره پرچم پاناما در سانچی هم می‌گوید: «کشتی‌ها در یک جایی رجیستر و ثبت می‌شوند. کشتی‌های ایران اکثرا ثبت بندرعباس و بوشهر و بندر انزلی و... هستند و پرچم ایران را دارند ولی در زمان تحریم وقتی اسم کشتی‌ها و پرچم کشتی‌هایمان دچار مشکل می‌شود از پرچم‌های مصلحتی کشورهای دیگر استفاده می‌کنند. همانطور که بسیاری از کشورهای دیگر از پرچم‌های لیبی و پاناما و... استفاده می‌کنند.»
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر