تصمیم برجامی ترامپ و صادرات نفت ایران
هنوز هیچ اتفاقی در روند صادرات نیفتاده اما زمزمه‌های احتمال کاهش صادرات نفت خام ایران هم قیمت نفت را به بالاترین رقم از سال ۲۰۱۴ تاکنون سوق داده است. به‌طوری که بهای معاملات آتی نفت برنت اوایل هفته گذشته برای نخستین بار از اواخر سال ۲۰۱۴، از مرز ۷۵ دلار در هر بشکه عبور کرد و روز گذشته در بالای ۷۴ دلار برای هر بشکه ایستاد. برنت از ابتدای ماه میلادی جاری تاکنون ۶ درصد و وست تگزاس اینترمدیت حدود ۵ درصد رشد قیمت داشته است. رشد این دو قیمت پایه با‌وجود صعود ارزش دلار روی داده که در برابر سبدی از ارزهای رقیب به بالاترین حد از ۱۱ ژانویه به این طرف رسیده است.
البته در این افزایش بحران سیاسی و اقتصادی ونزوئلا بی‌تأثیر نبوده اما یکی از بزرگترین مسائل، احتمال خروج امریکا از برجام است. به هر‌حال دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا تا ۱۲ ماه مه درباره بازگرداندن تحریم‌هایی که تحت توافق هسته‌ای ایران با شش قدرت جهانی برچیده شده بودند تصمیم خواهد گرفت. بازار انتظار دارد که این اتفاق صادرات نفت خام ایران را محدود و قیمت‌ها را صعودی کند.
اما در ماه‌های اخیر افت صادرات نفت خام ایران بهانه‌ای شد تا برخی به تنش‌های کشور بیفزایند. اما در حالی که گمانه زنی‌ها از جمله تغییر رویکرد مشتریان نفت خام ایران و جایگزین کردن دیگر تولیدکنندگان خبر می‌داد، هفته گذشته بیژن زنگنه، وزیر نفت کاهش صادرات نفت را کوتاه مدت و مختص یک ماه دانست و گفت: «ایران هم‌اکنون روزانه بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی صادر می‌کند.»
رابرت یاوگر، مدیر معاملات نفت در میزوهو، نیز روز گذشته این رقم را بر مبنای منابع ثانویه تأیید کرد و گفت: «اایران اکنون ۲.۵ میلیون بشکه در روز نفت صادر می‌کند. البته او پیش‌بینی کرد: «اگر امریکا از برجام خارج شود و تحریم‌ها مجدداً بازگردند، صادرات نفت ایران ۳۵۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت. به‌علاوه تولید نفت در ونزوئلا که بزرگترین تولیدکننده عضو اوپک در امریکای لاتین به‌شمار می‌رود، کاهش پیدا کرده است. بحران سیاسی و اقتصادی این کشور تولید نفتش را به حدود ۱،۵ میلیون بشکه در روز کاهش داده است. عرضه کمتر نفت از سوی ایران یا ونزوئلا، حفظ اهداف تولید تحت توافق اوپک و غیراوپک را راحت‌تر می‌کند.»
اما این موضوعی است که دونالد ترامپ از آن خشنود نیست. ترامپ دو هفته قبل در پیامی در توئیتر نوشت: «به‌نظر می‌رسد اوپک دوباره دست به کار شده و قیمت‌های نفت به طور مصنوعی بسیار بالاست. این مسأله خوب نیست و قابل قبول نخواهد بود. پیش از این توئیت، عربستان سعودی اعلام کرده بود می‌خواهد قیمت نفت بین ۸۰ تا ۱۰۰ دلار در هر بشکه باشد.»
تأثیر تحریم‌ها بر ایران به اندازه دوره اوباما نخواهد بود
«اگر امریکا از توافق هسته‌ای خارج شود تأثیر تحریم‌ها بر ایران به اندازه دوره قبل نخواهد بود، زیرا امریکا در اعمال تحریم‌های جدید تنها خواهد بود.»
این مطلب پیش‌بینی مدیر مؤسسه پتروماتریکس از وضع صادرات نفت ایران در صورت وقوع تحریم‌های مجدد است. در حالی که حدود یک سال پیش، تولیدکنندگان نفت نگران مازاد بیش از حد عرضه بودند، اما اکنون نگرانی از این است که تقاضا از عرضه پیشی بگیرد. همین نگرانی هم سبب شده تا قیمت نفت به بالاترین رقم‌ها از سال ۲۰۱۴ تاکنون برسد.
به‌گفته اولیویر جاکوب، مدیر مؤسسه پتروماتریکس: «این به نفع رئیس جمهوری امریکا نیست و من فکر می‌کنم این نخستین هشدار ترامپ به اوپک در مورد بالا بردن بیش از حد قیمت نفت است.»
این کارشناس بازار نفت بیان کرد: «اگر امریکا از توافق هسته‌ای خارج شود تأثیر تحریم‌ها به اندازه دوره قبل نخواهد بود زیرا امریکا در اعمال تحریم‌های جدید تنها خواهد بود... بنابراین شما شاهد میل بیشتر صادرات نفت ایران به سمت شرق خواهید بود. افزایش صادرات نفت ایران به آسیا قبلاً آغاز شده است. بنابراین من فکر می‌کنم ایران احتمالاً به منظور حفظ مشتریانش در آسیا که حساسیت کمتری نسبت به تحریم‌های احتمالی امریکا دارند، نفت خود را با تخفیف عرضه خواهد کرد.»
برجام هنوز پابرجاست
در همین حال«امیرحسین زمانی‌نیا» معاون بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت در ششمین همایش تجاری بانکی ایران و اروپا نکته‌ای را به دنیا مخابره کرد. اینکه تا زمانی که صادرات نفت بدون مشکل باشد، عواید حاصل از فروش آن را براحتی دریافت کنیم، تأمین پروژه‌ها انجام شود، از نظر صنعت نفت «برجام» ادامه دارد.
به‌طور کلی هند پس از چین، دومین مشتری نفت خام ایران است. این کشور در دوران تحریم، خرید نفت از ایران را قطع نکرد، اگرچه امریکا برای کم کردن خرید نفت از ایران فشار زیادی بر دهلی نو وارد کرده بود. این کشور همچنین یکی از بازارهای رو به رشد نفت در آسیاست.
پالایشگران هندی در سال مالی ۲۰۱۸ – ۲۰۱۷ به‌طور میانگین روزانه ۴۵۰ هزار بشکه نفت از ایران خریداری کردند. پالایشگران این کشور همچنین در ژوئیه سال ۲۰۱۷، ۵۰۰ هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده بودند که یک رکورد در سال ۲۰۱۷ محسوب می‌شد.
صادرات نفت ایران به هند اگرچه در سال مالی ۲۰۱۸- ۲۰۱۷ نسبت به سال مالی پیش از آن به‌دلیل کاهش خرید نفت از سوی پالایشگران دولتی با کاهش همراه بوده است اما این کشور، در سال مالی جدید ۲۰۱۹-۲۰۱۸ میانگین خرید نفت از ایران را افزایش خواهد داد.
پالایشگران دولتی و خصوصی هند در ماه آوریل ۲۰۱۸ که نخستین ماه آغاز سال مالی جدید هند محسوب می‌شود، خرید نفت از ایران را به رقم بی‌سابقه حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز رساندند که این حجم از فروش نفت ایران به این کشور بی‌سابقه محسوب می‌شود.
اما به هر حال فروش نفت تابعی از مسائل داخلی و بین‌المللی است و بازار نفت جای دوراندیشی، تدبیر و البته دیپلماسی است. وزارت نفت پس از اجرای برجام تمام تلاش خود را برای بازپس‌گیری سهم ایران از بازار نفت به بهترین شکل ممکن انجام داده است و با استفاده از همه ابزارها و تدابیر لازم در مقابل برخی کشورهای منطقه که حاضرند به هر قیمتی جایگاه ایران را در بازار نفت تضعیف و سهم کشورمان را غصب کنند، ایستاده است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر