اقدام اخیر ترامپ علیه ایران تنها اقدامی علیه پایتخت مستقل ترین کشور خاورمیانه نبود. این اقدام خلاف حقوق بین‌الملل و برخلاف توافقات دو جانبه وچند جانبه بر سر مسائل بین الملل است. این روزها جهان برای حل مشکلات بین المللی می‌گویند «ما» آمریکا می گوید«من»، به‌ نظر‌ میرسد؛ حتی در آمریکا از اوباما گرفته تا کلینتون و کری به شدت علیه این اقدام ترامپ موضع منفی اتخاذ کرده‌اند. اروپایی‌ها نیز یک صدا تا این لحظه اعلام کرده اند  به توافق وین پایبند خواهند ماند و از ایران نیز درخواست کرده‌اند به این توافق پایبند بماند. ایران نیز تا این لحظه در انتظار تصمیم سایر شرکای خود در برجام است. ایران البته به روسیه و چنین بیش از اروپا اعتماد دارد و به دنبال  بررسی این موضوع است تا میزان پایبندی اتحادیه اروپا به برجام را محک بزند. به نظر می‌رسد اتحادیه اروپا نقش تعیین کننده ای در ماندن یا خارج شدن تهران از برجام دارد. برای بررسی ریشه‌ای این موضوع «آرمان شرق» با نصرت ا.... تاجیک  سفیر سایق ایران در اردن به گفت وگو پرداخته که در ادامه می‌خوانید.

*ترامپ با وجود مذاکرات اعضای اروپایی برجام با وی اما به یک‌باره تصمیم به خروج از برجام گرفت، چرا ترامپ بدون هیچ‌گونه پیش زمینه‌ای به این اقدام متوسل شد؟

اگر ضریب‌های غیر قابل پیش بینی بودن ترامپ را در نظر بگیریم نباید از اقدام وی در خروج از برجام تعجب کرد. در گذشته البته علایم مختلف نشان می‌داد که ترامپ باید در برجام باقی بماند اما نه تنها تصمیم به خروج از برجام گرفت بلکه بدترین سناریوی محتمل را انتخاب کرد و در هنگام خروج از برجام رییس جمهور آمریکا  فرمان ارجایی مبنی بر اعمال تحریم های چند لایه علیه ایران را صادر کرد. ترامپ می‌توانست این دستور  را بلافاصله صادر نکند اما انجام هم زمان خروج از برجام و اعمال تحریم‌های مختلف علیه ایران در میان سناریو‌های گوناگون تقریبا غیر قابل پیش بینی بود. اکنون ترامپ سناریو سختی را علیه تهران انتخاب کرده است.

*به‌طور یقین ترامپ در این هجمه یک جانبه غیر از تحریم ایران؛ نیت‌های دیگری هم دارد تا چه اندازه ممکن است وی  به اقدامات این چنینی خود با شدت بیشتری ادامه دهد؟

ترامپ به دنبال زمین گیر کردن اقتصاد ایران است و از طریق فشار مستقیم به سیاست خارجی تهران به منظور عدم حضور سرمایه گذاران بین‌المللی و حتی با کلید زدن ایران هراسی، در نظر دارد سناریوهای مختلف خود را علیه ایران اجرایی کند. سخنان ترامپ هنگام خروج از برجام نشان می‌دهد که او به دنبال اعلان جنگ با ایران است. ترامپ یکی از سخنرانی‌های تند علیه کشورمان را انجام داد. او اعلام کرد که تغییر رژیم در ایران را در نظر دارد. این مواضع نشان می‌دهد که ترامپ به دنبال این است که با فشار آوردن به اقتصاد و سیاست خارجی تهران قصد دارد، هم برای حاکمیت ایجاد مشکل کند و هم باآغاز مرحله جدید ایران هراسی اقدامات  و جایگاه کشورمان را در جهان ایزوله کند. سناریو ترامپ نسبت به تهران دوران پسا داعش را هدف قرار داده است و رئیس جمهور آمریکا بعد از پیروزی ایران در سوریه در نظر دارد که ایران از سرمایه گذاری خود در سوریه بهره نبرد. ترامپ به صراحت اعلام کرده که اجازه نخواهد داد شکست داعش برابر با پیروزی ایران باشد.

*در چنین شرایطی ایران باید چه سناریو‌ای را در مقابل ترامپ اتخاذ کند؟

در حال حاضر با خروج آمریکا  از برجام سازوکارهای مدنظر تهران نیز باید تغییر کند. به گونه‌ای که ایران از مواد برجام استفاده کرده و اقدامات حقوقی علیه آمریکا را آغاز نماید و در مرحله بعد اقدامات دیپلماتیک در ارتباط با برجام با محوریت اروپا  را جدی تر دنبال کند. اگر بتوانیم برجام را حفظ و سود آوری آن ادامه دهیم در آن باقی خواهیم ماند اما اگر قرار باشد برجام با آمریکا و بدون آمریکا برای تهران سودی نداشته باشد؛عاقلانه نیست که ایران به دنبال حفظ برجام باشد.

*ورای جنبه حقوقی برجام این موافقت نامه چه دستاورد کلی برای تهران داشت؟

به نظر من برجام به دنبال ایجاد  فضایی مناسب در  ارتباط با سیاست خارجی بود تا ایران را از  نظر دیپلماتیک از انزوا خارج کند. برجام پروژه ایران هراسی را به بن بست رسانده و قرار بود ایران روشی جدید در تعامل با جهان ایجاد کند. به عبارت دیگر  قرار بود برجام نوعی گفتمان سازی جدید برای ایران ایجاد کند. در  صورت که این شرایط باقی بماند هرچند ترامپ نیز از برجام خارج شده اما تهران باید به مفاد برجام پابیند بماند. در غیر این صورت لازم است تصمیم متفاوتی  از سوی تهران اتخاذ شود. ایران از نظر سیاست خارجی برجام را به این علت پذیرفت که به دلایلی علاقه مند نبود در مسیر کره شمالی گام بردارد اما در ایران صنعت هسته‌ای بومی شده و در صورت لزوم میتواند با قدرت آن را ادامه دهد.

 

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.