روزنامه انگلیسی گاردین با این مقدمه در گزارشی نوشت: "رجب طیب اردوغان،‌ رئیس‌جمهوری ترکیه تاکید داشت که با سخنرانی در پارلمان کشورش به "حقیقتی عریان" درباره مرگ جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستان اشاره خواهد کرد. در عوض اما شرایط همچنان تا حدی سر بسته مانده است.

 

 

رئیس‌جمهوری ترکیه سه‌شنبه تنها مقداری جزئیات جدید درباره تحقیقات مرتبط با قتل این روزنامه‌نگار واشنگتن پست و منتقد رژیم سعودی ارائه داد و بخش‌های مربوط به یک فایلی صوتی که مدت‌ها حرف آن هست و به لحظه کشته شدن خاشقجی مربوط می‌شود، باز هم سری باقی ماند.

به نظر می‌رسد که ترکیه، مطلع از پروتکل دیپلماتیک و قلمروی حاکمیت و قلمروی مصونیت سفارت عربستان، از اشاره مستقیم به هرگونه شواهدی که با شنود غیرقانونی از کنسولگری سعودی در استانبول به دست آمده است، جایی که خاشقجی آخرین بار در دوم اکتبر گذشته دیده شد، نگران بود.

دیده نشده است که اردوغان در ملاءعام مایه ناراحتی عربستان سعودی شده باشد. ترک‌ها در حال انجام تحقیقات فوق‌العاده پیچیده‌ای هستند که دارای پیامدهای سیاسی و دیپلماتیک است و می‌تواند برای سال‌ها ادامه یابد. تاکنون اردوغان، که به دنبال نشان دادن خود به عنوان رهبر جهان اسلام است، محتاطانه گام برداشته است.

اردوغان سه‌شنبه در جمع اعضای حزبش‌ به صورت معنی‌داری گفت که تنها به مدارکی اشاره می‌کند که از آنها اطمینان دارد و لحن او همچون سخنرانی‌هایش در گردهمایی‌های حزبی آنطور صلابت نداشت. اما لیستی از سوالاتی که از اردوغان مطرح کرد، مثل محل جسد خاشقجی و هویت عامل محلی همدست در از بین بردن جسد، برای لفاظی طراحی نشده بود.

اینها سوالات دقیقی هستند که رئیس‌جمهوری ترکیه انتظار دارد تا ملک سلمان از پسرش،‌ ولیعهد عربستان بپرسد. سوالات مشابهی هم در پایتخت‌های غربی پرسیده شد. اردوغان تاکید کرد درباره صداقت ملک سلمان و همکاری او با تحقیقات اطمینان دارد اما چنین اشاره‌ای به محمد بن سلمان، رهبر دوفاکتوی سعودی‌ها نداشت.

این سخنرانی که به دقت قرائت شد، در واقع برگه‌ اتهامی است که برای گذاشته شدن در دامن بن سلمان تهیه شده است. به نظر می رسد هدف این است که پادشاه را متقاعد سازیم که تنها راه نجات اعتبار عربستان سعودی، کنار گذاشتن بن سلمان است و یا حداقل کاهش اختیارات او. در نگاه بسیاری، او ثابت کرده است که شخصی خودکامه و دمدمی‌مزاج و بی‌تمایل به حل مشکلات در یمن، قطر و لبنان است؛ درگیری‌هایی که او به پیچیده‌تر شدن آنها کمک کرد.

قابل توجه بود که جرمی هانت، وزیر خارجه انگلیس به سخنرانی اردوغان با تأکید بر سخن رییس‌جمهوری ترکیه مبنی بر این که این قتل با قصد قبلی انجام شده بود، پاسخ داد. هانت هم تأکید کرد که دولت‌های مستبد کمتر ثبات دارند و به نوعی به اصلاحات سیاسی‌ای اشاره کرد که انگلیس مایل است از این داستان حاصل شود.

هیچ چیز در سیاست داخلی، انگلیس را از دنبال کردن این مسیر منع نمی‌کند. نزدیکترین دوستان سعودی در نیمکت محافظه‌کاران، مانند سر نیکولاس سوآمز، با فاصله گرفتن از بن سلمان گفتند دستورالعمل برای اجرای این جرم وحشتناک باید از بالا آمده باشد، تاکیدی که مقام‌های بسیاری به آن اشاره کرده‌اند اما هنوز به اثبات نرسیده است. تام تاگندات رئیس کمیته منتخب روابط خارجی مجلس عوام گلایه کرد که عربستان سعودی از "پادشاهی مشورتی به یک حاکمیت خودکامه تک‌قطبی تحت سلطه ولیعهد" تبدیل شده است.

گرچه برخی از کشورهای اتحادیه اروپا به دنبال منع فروش تسلیحات هستند، دولت انگلیس و آمریکا، دو صادرکننده بزرگ، به نظر می‌رسد مایل به مقاومت باشند و ترجیح می‌دهند تا روی اصلاحات سیاسی درون این پادشاهی و تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه اشخاص تاکید کنند. در نهایت این اردوغان و شواهد تحقیقات پلیس کشور اوست که می‌تواند سرنوشت بن سلمان را رقم بزند. امکان دارد سخنرانی سه‌شنبه تنها شلیک آغازین بوده باشد."

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.