نشریه آتلانتیک در تحلیلی به قلم ریچارد فونتین نوشت تصمیم دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا مبنی بر خروج سریع نیروهای آمریکایی از سوریه موجب نگران های عمیق شده است. 

ماهها، مسئولان بلندپایه دولت ترامپ از جمله مشاورامنیت ملی وی، فرستاده ویژه دولت آمریکا در ائتلاف ضد داعش و نیز نماینده ویژه ترامپ در امور سوریه، چه در محافل خصوصی و چه به طور علنی تاکید کرده بودند نیروهای آمریکایی در این کشور باقی خواهند ماند. با این حال تنها یک تماس تلفنی کوتاه با رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه کافی بود که وی رویکرد دولت آمریکا را تغییر دهد. 

گرایش ترامپ به توافق ناگهانی با درخواست های رهبران خارجی و رفتارهای وی برخلاف توصیه مشاوران موجب ایجاد اختلال شدید در برنامه کاری دولت ترامپ شده ست. تصمیم های به شدت فردی و لحظه ای رییس جمهور آمریکا موجب تضعیف و دور شدن تیم دیپلماتیک ترامپ از وی شده است. با این حال اگر قرار باشد گذشته تجربه و مقدمه ای بر آینده باشد احتمالا در آینده با رویدادهایی بیشتری از این دست روبرو خواهیم بود. 

البته تصمیم ترامپ درباره سوریه نخستین مورد موافقت ناگهانی وی با درخواست یک مقام خارجی برغم هشدارهای آشکار مسئولان آمریکایی نبود. در ماه آوریل، وزارت بازرگانی آمریکا تحریم هایی بر شرکت مخابراتی زد تی ئی چین به اتهام نقض تحریم های ایران و کره شمالی، و نیز دروغگویی در این زمینه، اعمال کرد. 

ویلبر راس وزیر بازرگانی آمریکا در اظهاراتی گفت این رفتار شوک آور را نمی توان نادیده گرفت. تحریم ها زد تی ئی بسیار شدید بود و شرکت های تامین کننده آمریکایی قادر به فروش قطعه به زد تی ئی نبودند. عرض یک ماه، همکاری با شرکت زد تی ئی به طور کامل متوقف شد تا اینکه ترامپ تماسی از شی جینپینگ رییس جمهور چین دریافت کرد. وی خواستار راه حلی برای نجات زد تی ئی شد و ظرف چند ساعت ترامپ در توییتی اعلام کرد در تلاش برای فراهم کردن راهی برای فعالیت دوباره شرکت زد تی ئی است. 

وی اضافه کرد به وزارت بازرگانی دستور داده است که مقدمات کار را فراهم کند. کاخ سفید همچنین در بیانیه ای به همه اطمینان داد رییس جمهور انتظار دارد ویلبر راس استقلال خود را برای حل مسایل قانونی مربوط به زد تی ئی نشان دهد. درخواست شخصی رییس جمهور چین به این ترتیب محقق شد و تحریم ها کاهش یافت و زد تی ئی به تجارت با آمریکا بازگشت. 

پس از آن در ماه ژوئن نشست سران میان ترامپ و کیم جونگ اون رهبر کره شمالی برگزار شد. پیش از این نشست، چین ماهها برنامه تعلیق در برابر تعلیق را مطرح می کرد که طی آن کره شمالی برنامه هسته ای خود را تعلیق می کرد و در ازای آن آمریکا تمرین های نظامی در شبه جزیره کره را متوقف می کرد. 

مسئولان دولت ترامپ متحدانه این پیشنهاد را رد می کردند: نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل این پیشنهاد را توهین آمیز توصیف کرد و رکس تیلرسون وزیر خارجه سابق آمریکا رویکردی که براساس آن تمرین های نظامی "مشروع" آمریکا هم طراز با اقدامات "غیرقانونی" کره شمالی قرار می گرفت به شدت رد کرد. 

در محافل خصوصی، رهبران نظامی آمریکا می گفتند تعلیق تمرین های نظامی آمریکا به کاهش آمادگی نظامی آمریکا و کره جنوبی در جنگ احتمالی منجر خواهد شد. 

به هر حال دیدار با کیم جونگ اون برگزار شد. بلافاصله پش از این دیدار ترامپ در کنفرانس خبری اعلام کرد تمرین های نظامی را متوقف خواهد کرد و مسئولان بلندپایه دولت خود، رهبران نظامی آمریکا و سیاست گذاران کره جنوبی را به شدت غافلگیر کرد. 

ترامپ گفت این تمرین های نظامی هم گران و هم تحریک آمیز است و بنابراین تعلیق آنها مسئله ای است که فکر می کند با استقبال گسترده روبرو شود. پنتاگون در نهایت تمرین های نظامی ماه اوت و نیز ماه اکتبر را متوقف کرد و توافق تعلیق در برابر تعلیق همچنان برقرار است. 

با این حال دیپلماسی ناگهانی و فردی همیشه بد نبوده است و می تواند چندین دهه رویکرد نامناسب را نیز در هم بشکند. رونالد ریگان در نشست معروف خود با میخاییل گورباچف در سال 1986 میلادی، پیشنهاد نابود کردن همه تسلیحات هسته ای ظرف ده سال را مطرح کرد که ایده ای جسورانه بود که موجب تعجب همگان در بحبوحه محبوبیت گسترده توان بازدارنده هسته ای شد. 

در حالی که این پیشنهاد به علت اختلافات درباره ابتکار دفاع استراتژیک با شکست روبرو شد، این گفتگوها راه را برای توافق منع نیروهای میان برد هسته ای سال 1987 و نیزپیمان استارت در سال 1991 میلادی هموار کرد. 

اما درباره ترامپ باید گفت در فواید هر کدام از تصمیم های که وی گرفته است بحث وجود دارد. ذات دیپلماسی فردی و ناگهانی ترامپ خود یک مشکل واقعی است. الگوی رفتاری وی مشوقی برای متحدان و دشمنان است تا مسئولان آمریکایی که تنها تلاششان اجرای دستورهای رییس جمهوراست دور بزنند. 

کشورهای کمی هستند که وقتی این باور وجود دارد که می توان با رییس جمهور توافق بهتری کرد بخواهند با کاخ سفید یا وزارت خارجه آمریکا مذاکره کنند. شاید یکی از دلایلی که پیونگ یانگ از مذاکرات معمول درباره برنامه هسته ای خود طفره رفت و در عوض بر نشست جدید سران با ترامپ متمرکز شد همین بوده است. 

این الگوی رفتاری ترامپ همچنین موجب ترغیب درخواست های نامتعارف خواهد شد. در هلسینکی، ترامپ با درخواست ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه درباره تحقیقات از مسئولان آمریکایی از جمله مایکل مک فاول سفیر سابق آمریکا در مسکو درباره اتهام فعالیت های غیرقانونی موافقت کرد. اگرچه وی پس از انتقادات شدید دو حزب اصلی آمریکا این ایده را رد کرد اما به طور قطع دیگر رهبران جهان از این رویداد یاد گرفتند که وقتی پای درخواست از ترامپ در میان است هر چیزی ممکن است. 

اما یک سیاست خارجی موفق نیازمند آن است که رییس جمهور به تیم خود این اختیار کامل را بدهد که از طرف وی صحبت کند. عادت ترامپ به تغییر ناگهانی رویه در دوره سیاسی کنونی قابل تحمل نیست: شاید این رویکرد را بتوان در کوتاه مدت تحمل کرد اما در دراز مدت این رویکرد آسیب زننده و مضر است. چرا که همواره باید منتظر اتفاقی جدید باشیم.

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.