ماجرای تندیس امام (ره) که هرگز نصب نشد
این جملات بخشی از سخنان قدرت‌الله معماریان - هنرمند پیکرتراش - است که در گفت‌وگو با ایسنا مطرح می‌شود.
این هنرمند همچنین سابقه ساخت سردیس و تندیس برای چهره‌هایی همانند علی اکبر دهخدا، شهید مصطفی چمران، شهید جواد فکوری، شهید موسی نامجو، شهید محمود کاوه، شهید مهدی باکری و … را در کارنامه کاری خود دارد.
او همچنین در حال حاضر در حال ساخت تندیس شهید عباسپور برای دانشگاه صنعتی شریف است که تا در آینده نزدیک دیگر نصب خواهد شد.
معماریان حدود ۲۵ سال پیش تندیسی از امام خمینی (ره) ساخت که هیچگاه نصب نشد. به همین منظور در گفت‌وگویی با او جزئیات ساخت این تندیس را جویا شدیم.
او به ایسنا می‌گوید: از آنجا که آن زمان از هنرمندان حوزه هنری بودیم و برای آنجا کار می‌کردیم، فعالیت‌هایی نظیر ساخت سردیس و تندیس را داشتیم. ۲۵ سال پیش مجموعه فعالیت‌های عمرانی در کیش انجام می‌شد که در کنار آنها سفارش‌های هنری نیز صورت می‌گرفت؛ به گونه‌ای که مثلاً یک پارک می‌ساختند و برای آن پارک سفارش سردیس و تندیس می‌دادند. هنرمندان زیادی آن زمان در کیش در حال فعالیت بودند. به همین منظور ابتدا به من سفارش ساخت سردیس‌هایی از امیرکبیر و سعدی را دادند که نصب شدند و سپس وقتی که کارم را دیدند خواستار ساخت تندیسی از امام خمینی (ره) شدند و ابتدا نیمی از بهای کار را هم پرداخت کردند.
او ادامه داد: وقتی که در حال ساخت تندیس حضرت امام (ره) بودم، تغییر و تحولاتی در فعالیت‌های عمرانی کیش صورت گرفت و در همان راستا کارهای هنری هم متوقف شدند؛ البته من دقیقاً نمی‌دانم چرا آن فعالیت‌ها متوقف شدند ولی ساخت تندیس امام (ره) را به پایان رساندم که هیچگاه به مرحله نصب نرسید و بهای کار را هم به طور کامل به من پرداخت نکردند.
این هنرمند از اصلاح این تندیس در سه سال گذشته می‌گوید و اظهار می‌کند: دو یا سه سال پیش تصمیم گرفتم که تندیس امام (ره) را اصلاح کنم. زیرا آنچه را که ۲۵ سال پیش ساخته بودم به دلیل کم بودن تجربه‌ام خیلی شبیه نبود. الان خیلی تغییر کرده و می‌تواند جایی نصب شود. البته نصب این تندیس دست من نیست؛ چراکه پنج متر است و اصلاً نگهداری آن برای من مشکل است و در کارگاه حوزه هنری قرار دارد؛ البته برای این کار صحبت‌هایی شده است ولی متأسفانه به نتیجه نرسیدیم.
معماریان می‌گوید که به دلیل وجود حساسیت بر روی موضوع ساخت و نصب تندیس امام خمینی (ره)، به عنوان یک شخصیت مهم سیاسی در ایران کسی زیر بار مسئولیت این امر نمی‌رود؛ چراکه ممکن است بعد از نصب آن کسانی باشند که با این موضوع مخالفت کنند.
وی درباره تصاویری که برای ساخت پرتره امام خمینی (ره) انتخاب کرده است، می‌گوید: می‌دانید که حضرت امام عکس‌های زیادی دارند و می‌توان برای این کار از تصاویر مختلفی استفاده کرد؛ البته ما در ساخت تندیس تنها از یک عکس استفاده نمی‌کنیم بلکه باید از عکس‌های مختلف در زوایای متنوع چهره استفاده کرد؛ ضمن اینکه من یک بار در سال ۶۲ یا ۶۳ با هیأتی از خانواده‌های شهدا به دیدار حضرت امام رفتم و تنها دیدار نزدیک من با ایشان همین بود.
از معماریان درباره اینکه چرا تا به حال تندیس‌های خاصی از امام خمینی (ره) ساخته نشده است، سوال می‌کنیم که پاسخ می‌دهد: سردیس‌ها و تندیس‌هایی از ایشان ساخته شده است. ولی ماجرا از این قرار است که ممکن است در ساخت سردیس از ایشان یک پرتره غلط و ناقص ساخته شود و بعداً به یک هفته نکشیده مجبور به برداشتن آن شوند که این امر بازخوردهای منفی زیادی را به دنبال خواهد داشت و تمام روزنامه‌ها و حتی رادیو و تلویزیون هم همانند آنچه که برای مجسمه جمشید مشایخی پیش آمد واکنش نشان دهند. البته از حضرت امام سردیس‌های زیادی ساخته شده ولی هیچ کسی درباره آنها صحبت نمی‌کند.
او با بیان اینکه ساخت سردیس و یا تندیس برای هنرمندان از همان ابتدای ساخت پرهزینه است، بیان می‌کند: اینکه من بخواهم برای دل خودم یک پرتره‌ی یک متری بسازم مقدور نیست چون حتی برای نگهداری آن هم جا ندارم. به همین دلیل فقط وقتی که به ما سفارش دهند اثری را می‌سازیم یا اینکه برای یک سمپوزیوم یا مناسبت‌های مختلف.
برای صرف زمان بیشتر روی ساخت مجسمه جریمه شدم!
در ادامه از این هنرمند درباره سردیس‌های بدساخت از مشاهیر ملی سوال می‌کنیم. پاسخ می‌دهد: به عنوان مثال جمشید مشایخی دارای چهره‌ای بود که کار را برای ساخت سردیس دشوار می‌کرد و اینکه بخواهیم سردیسی شبیه به چنین چهره‌ای بسازیم نمی‌توان کار را در فرصتی کوتاه و عجله‌ای به پایان رساند.
او ادامه می‌دهد: ما هنرمندان و خیلی از مسؤولان باید یادمان باشد که اگر قرار است برای ساخت یک سردیس تنها یک یا دو هفته وقت بگذاریم، آن اثر تا سال‌ها ماندگار خواهد بود و مردم با آن زندگی خواهند کرد و چنین چیزی می‌تواند در ذهن‌ها تأثیرگذار باشد. به همین دلیل نباید در ساخت یک سردیس یا مجسمه‌ای که در معرض دید عموم است، شتاب‌زده عمل کرد.
معماریان بیان می‌کند که وقتی خودش قصد ساخت یک سردیس را دارد اول به خود می‌گوید که این اثر قرار است از خود او بیشتر عمر کند به همین دلیل برای نتیجه بهتر و مطلوب‌تر وقت بیشتری روی آن می‌گذارم تا چیز خوبی از خود به یادگار بگذارم.
او درباره‌ی سابقه ساخت تندیسی از جلال آل‌احمد (نویسنده) به سفارش سازمان زیباسازی شهری تهران که دو سال پیش اثر را ساخته، تعریف می‌کند: برای ساخت این اثر مهلتی چندماهه داشتم ولی وقتی که زمانم به پایان رسید از آنها خواستم تا زمان یک‌ماهه دیگری به من بدهند تا بتوانم بهتر روی تندیس کار کنم و اثر باکیفیت‌تری را ارائه دهم. آنها اصرار داشتند که اثر نصب شود ولی من قبول نکردم و زحمت و هزینه بیشتری صرف کردم و در نهایت کار خوبی تحویل دادم. هر جای دنیا که یک هنرمند زمان بیشتری روی اثر هنری خود بگذارد، از او تشکر و تقدیر می‌کنند.
این هنرمند ادامه می‌دهد: ولی اینجا اینگونه نشد و من را به خاطر اینکه کار را برای بهتر شدن دیر تحویل دادم، ۶ میلیون جریمه کردند. این تندیس اکنون بالاتر از فلکه صادقیه ابتدای بلوار جلال آل‌احمد نصب شده است. این اثر سه متر و نیم بود؛ البته بعد از اینکه من یک ماه وقت بیشتر گرفتم، ۲۰ روز طول کشید تا اثر را جانمایی کنند. به همین دلیل وقتی که یک سفارش را می‌گیرم و زمان تحویل آن فرا می‌رسد، دیگر به دنبال این نیستم که زمان بیشتری بگذارم تا کار بهتری تحویل دهم چون می‌دانم جریمه خواهم شد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر