مسعود شفیعی رئیس سازمان نقشه برداری کل کشور در شهریار پیرامون پدیده فرونشست در استان تهران اظهار داشت: از اوایل دهه ۸۰ و سال ۸۳، تغییرات ارتفاعی غیر طبیعی در منطقه جنوب غرب تهران ناشی از تکرار عملیات ترازیابی دیده شد و ترازیابی انجام شده در ۱۰ سال قبل ارتفاعی را نشان می‌داد که منطقه مورد مطالعه سالی بیش از ۱۰ سامتی متر کاهش ارتفاع داشته است.

وی افزود: در آن زمان پدیده فرونشست در کشور تا حد زیادی شناخته شده نبود و اولین گزارش فرونشست در کشور را سازمان نقشه برداری از محدوده شهر تهران اعلام و منتشر کرد و پس از آن مطالعات سازمان نقشه برداری نشان داد که مناطق دیگری نیز در کشور درگیر این پدیده هستند.

رئیس سازمان نقشه برداری کشور بیان داشت: برای بیش از ۵۰ محدوده در کشور تهیه اطلس صورت گرفته است اما به نظر می‌رسد که تعداد آن‌ها بیشتر است و دشت‌های کشور با این موضوع درگیر هستند.

شفیعی اضافه کرد: مناطق ۱۹، ۱۰ و به سمت استان البرز و دشت ورامین، اسلامشهر و پاکدشت و در شهر تهران به سمت فرودگاه امام خمینی(ره) تحت تاثیر فرونشست هستند و دامنه این پدیده در حال نزدیک شدن به میدان آزادی است.

وی خاطرنشان کرد: نرخ بیشینه فرونشست در تهران بیش از ۲۰ سانتی متر در جنوب غرب این شهر به عنوان یکی از بالاترین نرخ‌ها در کشور به ثبت رسیده و برای اطلاع هموطنان و محققان اعلام شد و فرونشست یک پدیده کاسه‌ای شکل است و لایه به لایه میزان افزایش می‌یابد.

رئیس سازمان نقشه برداری کشور گفت: طبق تعریف فرونشست که وقوع تغییر یا کاهش ارتفاع در یک پهنه گسترده است، با توجه پایین رفتن آرام سطح زمین، تاسیسات و ابنیه خصوصا تاسیسات ارتباطی مانند راه، راه آهن و خطوط لوله دچار شکستگی می‌شوند که در موارد متعدد گزارش‌های مرتبطی از شرکت راه آهن و شرکت گاز به دلیل تغییر ارتفاع ارسال شده است.

وی ادامه داد: خطوط انتقال نیرو نیز چون بر اساس ارتفاع طراحی می‌شوند با کاهش ارتفاع دچار شکست خواهند شد و نکته دوم این است که نقاط مبنایی و اندازه گیری شده قبلی خطاهای فاحشی را نشان می‌دهد زیرا در طول یک سال ۱۰ تا ۲۰ سانتی متر کاهش ارتفاع وجود داشت که برای فعالیت‌های مهندسی نیازمند دقت بالا، عدد بزرگ و قابل توجهی است.

رئیس سازمان نقشه برداری کشور خاطرنشان کرد: پدیده فرونشست در مکان‌های عمومی همانند مترو، خطوط انتقال آب و گاز و تاسیساتی که بر اساس ارتفاع طراحی شده، خطرساز است و می‌تواند آسیب جدی وارد کند که بخشی از خسارات به خود ابنیه و تاسیسات خواهد بود و آثار ثانویه‌ای نیز به دنبال خواهد داشت.

شفیعی گفت: در نواحی که در مرز فرونشست یا تغییر نرخ فرونشست قرار می‌گیرند، آثار ظاهری و میدانی بیشتری مشاهده می‌شود و به طور مثال در منطقه ۱۹ تهران نرخ فرونشست سالانه ۵ سانتی متر است که در سطح زمین و دیوارها شکاف‌هایی دیده می‌شود که حفره‌های موجود در زمین نباید با فروریزش و فروچاله اشتباه گرفته شود.

وی ادامه داد: فرونشست یکی از عوامل ایجاد فروریزش و فروچاله است ولی لزوما هر فروریزش و فروچاله‌ای منشا آن فرونشست نیست و گاهی اوقات آب شستگی دلیل آن است و برای ساختمان‌ها، ابنیه و مردم داخل آن‌ها خطرناک خواهد بود و ممکن است سکونت گاه خود را از دست دهند.

رئیس سازمان نقشه برداری بیان داشت: در روستایی به نام دیندارلو در شهرستان فسا استان فارس، یک خط فرونشست عمیق از دامنه کوه شروع و از میانه روستا عبور می‌کرد و تعدادی از خانه‌ها تخلیه و غیرقابل سکونت شده بودند و عمق پدیده به حدی بود که با ترمیم ظاهری علت موجده آن از بین نمی‌رفت.

شفیعی عنوان داشت: این منطقه نمونه‌ای است که اگر توجه کافی صورت نگیرد، شهرها و روستاهای دیگری نیز در کشور با این مخاطره جدی مواجه شوند و در فرونشست به دلیل مستمر بودن آن بر خلاف زلزله به قابلیت ترمیم و برگشت وجود ندارد و بایستی محل تخلیه شود.

رئیس سازمان نقشه برداری کشور خاطرنشان کرد: مهم ترین اقدام برای مقابله با ابن پدیده توجه به آمایش سرزمینی است و برنامه‌های توسعه و فعالیت‌های عمرانی، کشاورزی و ساخت و سازها بر پایه مولفه‌ها و ظرفیت‌های اکولوژیکی مناطق مختلف باشد.

شفیعی گفت: وقتی جمعیتی محلی استقرار می‌یابد که منابع کافی در نظر گرفته نشده و فعالیت‌های کشاورزی که نیاز به آب فراوان دارد، برداشت از منابع آب زیرزمینی به طور فزاینده افزایش می‌یابد طبیعی است که آبخانه‌ها و آب‌های زیرزمینی از بین می‌رود و اتفاق خطرناک این است که با خالی شدن این حفره‌ها سطوح بالاتر زمین فشرده می‌شود و به یک سطح غیرقابل نفوذ تبدیل خواهد شد.

وی ادامه داد: این مناطق حتی به دلیل چسبندگی خاک می‌توانند برای پدیده سیلاب و روان آب مستعدتر باشند و طبق مطالعات زمین شناختی و زمین آب شناختی، استقرار نامناسب جمعیت، تعریف نادرست فعالیت و برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی از یک سری پهنه‌ها موج بروز این پدیده هستند.

رئیس سازمان نقشه برداری کشور تصریح کرد: راهکار این موضوع این است که ظرفیت‌های زیست محیطی و اکولوژی در توسعه فعالیت‌ها و استقرار جمعیت مورد توجه قرار گیرد تا این پدیده مدیریت و کنترل شود.

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.