مکس بوت کارشناس شورای روابط خارجی درباره اقدام ترکیه به حمله به شمال شرق سوریه معتقد است که دولت ترامپ اول باید تکلیف پایگاه اینجرلیک که حاوی کلاهک های اتمی است را مشخص کند و در عین حال روابط آنکارا با ناتو نیز تغییر کند و به دشمن دوست نما تبدیل شود، مشروح این گزارش تحلیلی  را می خوانیم:

اشغال شمال سوریه توسط ترکیه، جدیدترین مورد بی اعتنایی این کشور به ارزش های ناتو است. زمان آن رسیده که نسبت به اقدامات ترکیه واکنش نشان دهید.رییس جمهور دونالد ترامپ ممکن است خیال کرده باشد که با بیرون بردن نیروهای آمریکایی از شمال سوریه و اجازه دادن به ترکیه و شبه نظامیان عرب هم پیمان ترکیه برای اشغال مناطق کردی، به رییس جمهور رجب طیب اردوغان لطف کرده است. البته باید گفت که ترامپ با این کارش، روابط ایالات متحده و ترکیه را دچار بحران بی سابقه ای کرده و سوالات جدیدی را در رابطه با ادامه عضویت ترکیه در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) مطرح کرده است.

ترکیه دیگر یک متحد قابل اعتماد نیست

روابط ترکیه و ناتو در دهه ۵۰ میلادی، زمانی که ترکیه صاحب رژیم سکولار و تحت حاکمیت نظامیان بود شکل گرفت اما در سالهایی که اردوغان به دنبال تحکیم قدرت خود و حزب اسلامگرای عدالت و توسعه اش بود دچار تنش شده است. اردوغان آخرین بقایای دموکراسی ترکیه را تخریب، و افسران نظامی و اندیشمندان سکولار حامی غرب در ترکیه را تصفیه کرد. اردوغان حامی پیشتاز اخوان المسلین و متحد جهادی های سوریه شده است. او از تبعیت از تحریم های آمریکا بر ضد ایران سرباز زده و روابط نزدیکتری با روسیه برقرار کرده است.

تصمیم ترکیه برای خرید سامانه پدافندی اس – ۴۰۰ از روسیه موجب شد که پنتاگون در ماه ژوییه، ترکیه را از برنامه خرید جنگنده های اف - ۳۵ کنار بگذارد رسانه های همسو با اردوغان، تبلیغات نیش و کنایه دار ضد آمریکایی منتشر می کنند و از ایالات متحده به خاطر کودتای نظامی سال ۲۰۱۶ و اعطای پناهندگی به روحانی ترک فتح الله گولن انتقاد می کنند.

اکنون، اشغال شمال سوریه توسط ترکیه روابط وخیم این کشور و آمریکا را به اوج رسانده است. توپخانه ترکیه، نزدیکی مقر سربازان آمریکایی را هدف قرار داده و بر اساس گزارش ها، شبه نظامیان متحد ترکیه دست به اقدامات خشونت بار و شنیع بر ضد متحدان کرد ایالات متحده زده اند.

ترامپ تهدید کرد «اگر ترکیه دست به اقدامی بزند که من بر اساس عقل بی مثال خود تشخیص دهم که زیاده روی بوده، اقتصاد ترکیه را با خاک یکسان خواهم کرد». پس از این توییت، ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده تعرفه گمرکی بر فلزات ترکیه را افزایش خواهد داد و مذاکرات تجاری جاری با این کشور را متوقف خواهد کرد و مقامات ارشد ترکیه را نیز مورد تحریم قرار خواهد داد.

سوال این است که با نظر به اینکه ترکیه سی و دومین شریک تجاری آمریکاست، آیا تحریمهای ایالات متحده می توانند بر اقتصاد ترکیه اثر مخرب داشته باشند؟ البته اینکه ترامپ تهدید می کند که اقتصاد یک کشور عضو ناتو را با خاک یکسان خواهد کرد، نشان می دهد که ادامه عضویت ترکیه در ناتو تا چه حد نامطلوب گردیده است.

برخی از آمار و ارقام مربوط  به ترکیه و ناتو

۱۹۵۲ –  سال عضویت ترکیه در ناتو

۳۵۵,۰۰۰ – تعداد پرسنل فعال نیروهای مسلح ترکیه (ترکیه پس از آمریکا بیشترین پرسنل نظامی را در میان اعضای ناتو دارد)

۱۹ میلیارد دلار –  بودجه دفاعی ترکیه در سال ۲۰۱۸ ( مقام هفتم در میان اعضای ناتو)

۲۵۰۰ – تعداد پرسنل آمریکایی در پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه

۵۰ – تعداد تخمینی سلاح های هسته ای در ترکیه

با ترکیه باید چه رفتاری داشت؟

اگر ترکیه امروز برای عضویت در ناتو اقدام می کرد، ازهمان جلوی در ردش می کردند. آیین نامه ی عضویت در ناتو، نامزدهای عضویت در ناتو را به داشتن دموکراسی باثبات، حل و فصل مصالحه آمیز مناقشات داخلی و طایفه ای، روابط حسنه با همسایگان، تعهد به «حاکمیت قانون» و «حقوق بشر»، رفتار مدنی و دموکراتیک نیروهای مسلح، و برخورداری از «اقتصاد بازار» ملزم می کند. ترکیه از «اقتصاد بازار» برخوردار است اما واجد سایر معیارهای عضویت در ناتو نیست. به رغم همه اینها، ناتو از مکانیسم اخراج اعضای فعلی ناتو برخوردار نیست.

حتی اگر قرار باشد که ترکیه همچنان عضو ناتو بماند، ایالات متحده و سایر اعضای ناتو باید این خیال باطل را از سر به در کنند که ترکیه یک متحد قابل اعتماد است. اعضای ناتو باید با ترکیه مانند «یک دشمن دوست نما(frenemy)» رفتار کنند. اصطلاح «دشمن دوست نما» قبلا هم درباره پاکستان که دیگر متحد یاغی آمریکاست، استفاده شده است. البته هنوز مواردی هستند که واشنگتن و آمریکا بتوانند بر سر آنها با یکدیگر همکاری کنند، اما منافع ترکیه به شکل اساسی با منافع آمریکا غیرهمسو شده است. به خاطر همین، ریاست شورای روابط خارجی «ریچارد هاس» بر پایه استدلالهایی که دارد می گوید: «ایالات متحده باید همه سلاح های هسته ای را از ترکیه خارج کند و اتکا به پایگاه های نظامی ترکیه را کاهش دهد و همکاری اطلاعاتی و فروش تسلیحات به ترکیه را نیز محدود کند».

پیشنهادهای «ریچارد هاس» همگی خوب هستند و برای عملی کردن آنها باید از«پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه» آغاز کرد. اینجرلیک در اوایل دهه ۵۰ میلادی توسط مهندسان ارتش آمریکا ساخته شد و از آن زمان تا کنون، هواپیماهای ایالات متحده و سایر اعضای ناتو از آن برای مراقبت، ترابری، امداد، و عملیات های رزمی استفاده کرده اند. نیروی هوایی ایالات متحده باید هواپیماهایش را از اینجرلیک به «پایگاه هوایی مُوفق السَلطی»در اردن و سایر پایگاه های هوایی کشورهای حوزه خلیج فارس منتقل کند. «سلاح های هسته ای تاکتیکی»که در اینجرلیک انبار شده اند، یا باید به آمریکا بازگردانده شوند و یا به سایر کشورهای عضو ناتو که قابل اطمینان تر هستند منتقل گردند.

الان زمان آن است که درباره ترکیه واقع بین شویم و خیال نکنیم که روابط ترکیه و ناتو می تواند مانند دوران جنگ سرد – که ۲۸ سال پیش تمام شده – باشد.

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.