در این کلیپ نکات مثبت خوبی وجود داشت، و شاهد مثالهایی از زبان قرآن آن را تأیید می کرد مانند اینکه خدا در وصف یهودیان پاکدامن چه گفته است و اینکه آدمهایی پیدا می شود که با آنکه ممکن است دین نداشته باشد اما سلیم النفس اند و اینکه پاکدامنی شرط اساسی در زندگی انسانها است.

در اینکه اخلاق مقدم بر دین است تردیدی نیست. پیامبر اسلام قبل از مبعوث شدن به صداقت و امانت معروف بود. و اینکه همه مردم بر فطرت الهی آفریده شده اند و اینکه متدینان پیرایه های فراوانی را به دین بستند و اینکه در همه جا و در همه ادیان و کشورها آدم های سالم و بی غرضی یافت می شود؛ اما این مسئله با آنچه ایشان در این مصاحبه مطرح کرده است فرق دارد.

جمله ای که به نظر می رسد شاه بیت مصاحبه ایشان بود این بود که می شود بالاترین مسئولیت کشور را به دو تابعیتی یا حتی چند تابعیتی ها سپرد. اینکه واقعاً ایشان از بیان این مسئله نظر خاصی داشته یا خیر، نمی دانم ولی با توجه به مطالبی که در فضای مجازی در مورد بعضی مسئولان زده می شود ظاهراً بی ربط هم نیست و بینندگان آنچه را باید بفهمند می فهمند.

آنچه ایشان در استدلال این مسئله آورده است شگفت انگیز است. ایشان مثال می آورد که شما اگر در بیابانی گیر کنید و نیاز به آب داشته باشید آیا می پرسید که چه دین و عقیده ای دارید، یا آنکه از هر کس که به شما آب بدهد سپاسگزاری می کنید. یا اگر ماشین شما گیر کرد و نیاز به مکانیکی داشت شما از عقیده او می پرسید؟ یا در مورد ورزش متخصص خارجی می آورید که تابعیت دیگر دارد، یا در کشاورزی متخصص از جاهای دیگر دعوت می کنید پس چرا در مسائل اقتصادی این کار را نکنیم؟

بیانات ایشان در اینکه نظر مشورتی از متخصصان خارجی حتی تا سطوح مدیریت بالا گرفته شود قابل قبول است اما نکته اینجا است که نمی توان از این مثال ها نتیجه گرفت که پس بالاترین پست ها که از جمله می تواند ریاست جمهوری یا وزارت باشد را به دو تابعیتی سپرد.

شما وقتی در بیایان گیر کردید و کسی به شما آب داد یا ماشین شما را تعمیر کرد از او تشکر می کنید و هر چه به خواهد به او می دهید اما دیگر فرمان ماشین را به او نمی دهید و به او نمی گویید هر جا می خواهی مرا ببر.

یا در فوتبال که اینهمه پول بی زبان مردم را به مربی های خارجی می دهند و نتیجه ای هم نمی گیرند بحث هدایت تیم ورزشی است و به این نیت است که با رقبا مقابله کند و بازی را ببرد نه اینکه به گونه ای بازی کند تا منافع رقیب را هم در نظر بگیرد. البته اگر ورزش فقط ورزش باشد و سیاسی نشود. ایشان اضافه می کند که یا ما خودمان باید مدیریت کنیم به شرطها و شروطها که خوب باید توضیح داده می شد منظور از شرطو شروط چیست؟

جناب نقویان با همه دلسوزی که دارند همچون بسیاری می دانند که دو تابعیتی بودن جرم نیست اما تابعیت مضاعف داشتن به معنای این است که شما به دو یا چند کشور وابسته اید و به آن علاقمندید و به هر دلیل اعتلای آن کشور را هم می خواهید و مضافاً آنکه از شما تعهد می گیرند تا منافع آن را در نظر داشته باشد یا دست کم به منافع آن کشور ضربه نزیند. خوب در مسائل مدیریتی بسیار پیش می آید که شما مرددید که اگر تصمیمی بگیرید به منافع کشور رقیب ضربه می زنید. اغلب آنها به ویژه اگر مسئولیتی داشته باشید از شما می خواهند که منافعشان را حفظ کنید در اینصورت شما چه می کنید؟ دست کم در موقع تصمیم گیری تردید و تأخیر می کنید همین تأخیر چه بسا به وطن اصلی شما ضربه بزند!

ایشان مثال آورده اند که سید الشهدا در روز عاشورا نگفت هل من مؤمن ینصرنی و فرمود هل من ناصر ینصرنی و آن را حجتی به عدم توجه به ملیت و تابعیت گرفته است. البته همه می دانند که در سپاه حسین بن علی از ملیت و نژاد دیگر هم بوده است ولیآنانکه با حسین آمدند و شهید شدند دست از همه علائق خود شستند. این فریاد کمک خواهی هم زمانی صورت گرفته است که دیگر امام به حیات خود امیدی نداشته و اینکه به نقل بسیاری امام به خاطر اتمام حجت، یا به خاطر نجات ملت،یا نشان دادن بی پیرایة واقعیت چنین بیانی فرموده است و چه ربطی می تواند با مسئولیت دو تابعیتی داشته باشد؟

ایشان با اینکه مسئول گزینش ریاست جمهوری بوده است بیان می کند که در استخدام ها چه نیازی است که بپرسید آیا نماز جمعه می رود یا نه؟ من از شیوه گزینش و سؤالاتی که در این رابطه طرح می شود دفاعی نمیکنم، اما آیا درست است که دولتی، کسانی را انتخاب کند که هیچ دلبستگی به وطن نداشته یا تابعیت کشور دیگر را هم داشته باشند؟

همه می دانند که در بعضی کشور ها مثل کشور ما گاهی کاری که آبدارچی یا مستخدم انجام می دهد از عهده مسئول بالا بر نمی آید. خوب اگر چنین استخدامهایی صورت گرفت و جاسوس کشور دیگر شد یا پس از سالها به مدارج بالا رسید و منافع کشور های دیگر را بر منافع وطن اصلی خود ترجیح داد چه باید کرد؟ باید خوشبین بود و با انشاء الله از سر قضیه گذشت یا در این زمینه تحقیق لازم است؟

الیته هر کشوری موظف است که حقوق شهروندان خودش را با انواع بیمه ها استیفا کند تا کسی مستأصل نباشد ولی ضرورتی ندارند برای مأموریت های مختلف کشور کسانی را از دو تابعیتی انتخاب کند تا چه رسد که مسئولیت های درجه اول به آنها بدهد.

از آقای نقویان بعید است که چنین نسخه ای را تجویز کند و لو به زعم بعضی ها خوش آید. باید پرسید اگر شما به وکالت در یک دعوی خصوصی نیاز داشته باشید وکیلی را انتخاب می کنید که او وکالت رقیب یا دشمن شما را در این دعوی هم در دست دارد؟

اکنون زمان انتخابات مجلس هم هست و توجه رأی دهندگان به ویژگیهای وکیل صالح امری جدی است. بعید است کسی قبول کند که ما به تابعیت و دلبستگی وی کاری نداریم فقط کارشناسی او را قبول داریم. حتی مردم سعی دارند نماینده ای را انتخاب کنند تا منافع منطقه اشان را حفظ کند، که البته اگر با منافع ملی در تعارض باشد امر مطلوبی نیست ولی اگر ببینند که با آنکه از مردم یک منطقه رأی گرفته و بدون کارشناسی از منافع منطقه دیگر حمایت می کند طبعاً از رأی دادن به وی پشیمان می شوند.

* استاد دانشگاه تهران

اخبار مرتبط